Theo đó, VIMC vừa hoàn thiện Dự thảo Đề án cơ cấu lại tổng công ty giai đoạn 2021-2025 gửi lấy ý kiến các bộ ngành, đơn vị liên quan. Theo đề án, trong giai đoạn tới, VIMC đề xuất giảm tỷ lệ sở hữu nhà nước tại công ty mẹ từ 99,4% vốn hiện nay xuống 65%.
Tuy nhiên, theo Ủy ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp (đại diện vốn nhà nước tại VIMC), cảng biển là cấu phần quan trọng của ngành hàng hải, là khâu đột phá chiến lược về hạ tầng. Do đó, cần ưu tiên đảm bảo hài hoà giữa phát triển kinh tế - xã hội với quốc phòng - an ninh, góp phần giữ vững độc lập, chủ quyền biển đảo, nên nhà nước vẫn cần nắm giữ.
Với khối doanh nghiệp thành viên đang khai thác các cảng biển, VIMC đề xuất giảm tỷ lệ sở hữu vốn của công ty mẹ - VIMC tại các cảng này.
Giải thích rõ hơn về kế hoạch thoái vốn tại các cảng biển, trao đổi với PV Tạp chí Việt Nam Hội nhập, ông Trần Tuấn Hải - Trưởng Ban Tuyên giáo - Truyền thông VIMC cho biết, VIMC là một trong những doanh nghiệp đầu tiên xây dựng phương án cổ phần hóa và thực hiện các thủ tục để chuyển thành công ty cổ phần theo quy định tại Nghị định số 126/2017/NĐ-CP ngày 16/11/2017 của Chính phủ về chuyển doanh nghiệp nhà nước và công ty TNHH một thành viên do doanh nghiệp nhà nước đầu tư 100% vốn điều lệ thành công ty cổ phần.
Theo Quyết định số 22/2021/QĐ-TTg ngày 2.7.2021 của Thủ tướng Chính phủ ban hành về tỉ lệ nắm giữ vốn tại các doanh nghiệp, doanh nghiệp có trách nhiệm xây dựng kế hoạch thoái vốn.
Theo phương án cổ phần hóa, nhà nước chỉ nắm giữ 51% tại các doanh nghiệp cảng nhưng hiện vẫn còn 92% và theo đó sẽ thoái xuống còn 51% theo định hướng trước đây.
Do đó, khi Quyết định số 22 ra đời vẫn khớp với các tiêu chí như trên, việc thoái vốn này chỉ là xây dựng cho một kế hoạch đã có từ trước. VIMC vẫn giữ cổ phần chi phối tại doanh nghiệp cảng sau khi cổ phần hóa.
Cũng theo ông Trần Tuấn Hải, khi tiến hành cổ phần hóa các doanh nghiệp là để huy động vốn và kỹ năng quản lý, không có nghĩa cứ 100% vốn thì Nhà nước mới quản lý được doanh nghiệp.
“Cổ phần hoá là đa sở hữu, do đó Nhà nước đã cân nhắc, tính toán đến từng loại hình doanh nghiệp. Đây là việc mua bán bình thường không ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp”, ông Hải thông tin.
Theo dự thảo, VIMC đề xuất giảm sở hữu vốn của công ty mẹ tại 5 cảng về mức 51% cổ phần, gồm: Cảng Cần Thơ (đang nắm 99% vốn), cảng Cam Ranh (gần 81% vốn), cảng Quy Nhơn (75% vốn), cảng Đà Nẵng (75% vốn), cảng Cái Lân (Quảng Ninh, hiện nắm 56% vốn).
Riêng cảng Hài Phòng, giảm tỷ lệ vốn sở hữu từ 92,5% hiện nay xuống còn 65% vốn; thoái toàn bộ vốn tại Công ty TNHH Vận tải Hàng công nghệ cao (hiện nắm 56% vốn).
Tuy nhiên, Ủy ban quản lý vốn cho rằng, các doanh nghiệp thành viên của VIMC đang nắm các cảng biển lớn, quan trọng, làm ăn hiệu quả. Năm 2021, lợi nhuận trước thuế của khối doanh nghiệp cảng hơn 2.588 tỷ đồng, chiếm 71% lợi nhuận hợp nhất của VIMC, tập trung các cảng như Sài Gòn, Quy Nhơn, Hải Phòng, Đà Nẵng.
Do đó, Ủy ban vốn đề xuất, VIMC có thoái vốn tại các doanh nghiệp cảng biển, nhưng chỉ giảm tỷ lệ sở hữu về mức 65% (thay vì 51% như VIMC đề xuất), gồm các cảng: Cần Thơ, Hải Phòng, Cam Ranh, Quy Nhơn, Đà Nẵng.
Riêng cảng Cái Lân không tiếp tục thoái vốn. Năm 2021, các cảng biển này đều có lãi, như cảng Quy Nhơn lãi hơn 330 tỷ đồng, cảng Đà Nẵng lãi hơn 238 tỷ đồng, cảng Cam Ranh lãi 43 tỷ đồng, cảng Cái Lân lãi 5 tỷ đồng…
Riêng khối doanh nghiệp thành viên của VIMC trong lĩnh vực vận tải biển, dịch vụ hàng hải và logistics, VIMC đề xuất thoái hết vốn tổng công ty đang nắm tại đa số các công ty này, gồm: Công ty CP Vận tải biển và Thương mại Phương Đông (hiện VIMC năm 49% vốn); Công ty CP Vận tải và thuê tàu biển Việt Nam (hiện nắm 47% vốn); Công ty CP Hàng hải Đông Đô (gần 49% vốn); Công ty CP Vận tải biển Hải Âu (hơn 26%); Công ty CP Vinalines Nha Trang (gần 92%); Công ty Liên danh khai thác container Việt Nam (60% vốn); Công ty CP Hàng hải Sài Gòn (giữ hơn 10% vốn).
Riêng Công ty CP Vận tải biển Vinaship (hiện VIMC nắm 51% cổ phần) và Công ty CP VIMC logistics Việt Nam (hiện nắm hơn 56% cổ phần), VIMC đề xuất thoái một phần chỉ giữ lại 36% cổ phần.
Ủy ban quản lý vốn đồng thuận với đề xuất của VIMC về thoái vốn tại các doanh nghiệp thành viên trong lĩnh vực vận tải biển, dịch vụ hàng hải và logistics. Với khối doanh nghiệp vận tải biển, các đơn vị chủ yếu khai thác tàu chở hàng rời, tuổi thọ cao (bình quân trên 20 năm), nên chi phí hoạt động lớn, một số doanh nghiệp thua lỗ kéo dài, âm vốn chủ sở hữu.
Với khối doanh nghiệp thành viên kinh doanh cung cấp dịch vụ hàng hải và logistics, Ủy ban quản lý vốn cho rằng, các khối doanh nghiệp thành viên kinh doanh cung cấp dịch vụ hàng hải và logistics, đây đều là các doanh nghiệp có quy mô nhỏ, cạnh tranh kém, tự chủ còn nhiều hạn chế; giá trị gia tăng thấp, hoạt động quản trị doanh nghiệp chưa theo tiêu chuẩn quốc tế… Do đó, việc giảm tỷ lệ vốn sở hữu của VIMC tại các doanh nghiệp lĩnh vực này là cần thiết.
