Gần 140 quốc gia đã đồng ý về một thỏa thuận dự kiến sẽ tạo ra những thay đổi sâu rộng về cách thức đánh thuế của các công ty đa quốc gia lớn và ngăn chặn họ giấu lợi nhuận tại các thiên đường nước ngoài nơi họ trả ít hoặc không phải trả thuế.
Ảnh minh họa
Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) cho biết, một thỏa thuận toàn cầu nhằm bảo đảm các công ty lớn phải trả mức thuế tối thiểu là 15% đã được gần 140 quốc gia (chiếm 90% nền kinh tế toàn cầu) nhất trí. Điều này đánh dấu một sự thay đổi lớn đối với các nền kinh tế nhỏ, vốn thường thu hút các công ty quốc tế thông qua mức thuế thấp hơn.
OECD cho hay, các nước đang kỳ vọng sẽ đưa thỏa thuận đột phá này thành một công ước được ký kết vào năm 2022 và có hiệu lực vào năm 2023.
Theo đó, từ năm 2023, tỉ lệ thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu 15% sẽ được áp dụng cho các công ty có thu nhập từ 750 triệu euro (870 triệu USD) trở lên. Ước tính, mức thuế này sẽ giúp các chính phủ bổ sung khoảng 150 tỷ USD/năm vào thu nhập từ thuế.
Thỏa thuận trên cũng sẽ giúp tái phân bổ hơn 125 tỷ USD lợi nhuận từ khoảng 100 công ty đa quốc gia lớn nhất và thu lời nhiều nhất trên khắp thế giới, bảo đảm rằng các công ty này trả phần thuế công bằng dù họ vận hành và sinh lợi nhuận ở đâu.
Tổng Thư ký OECD Mathias Cormann cho biết, thỏa thuận này sẽ giúp các thỏa thuận thuế quốc tế của chúng ta trở nên công bằng hơn và hoạt động tốt hơn. Đây là một thắng lợi lớn của chủ nghĩa đa phương cân bằng và hiệu quả.
Thỏa thuận phải đối mặt với một số trở ngại trước khi có hiệu lực. Việc Mỹ chấp thuận luật thuế liên quan do Tổng thống Biden đề xuất sẽ là chìa khóa quan trọng, đặc biệt vì Mỹ là nơi có nhiều công ty đa quốc gia lớn nhất. Việc Quốc hội từ chối sẽ gây ra sự không chắc chắn cho toàn bộ dự án.
Thỏa thuận này là một nỗ lực nhằm giải quyết những cách thức mà toàn cầu hóa và số hóa đã thay đổi nền kinh tế thế giới. Cùng với mức thuế tối thiểu, nó sẽ cho phép các quốc gia đánh thuế một phần thu nhập của các công ty có hoạt động, chẳng hạn như bán lẻ trực tuyến hoặc quảng cáo trên web, không liên quan đến sự hiện diện thực tế.
Hôm 7/10, Ireland thông báo rằng họ sẽ tham gia thỏa thuận, từ bỏ chính sách thuế thấp đã khiến các công ty như Google và Facebook đặt trụ sở hoạt động ở châu Âu.
Những người ủng hộ chống đói nghèo và công bằng thuế đã nói rằng phần lớn doanh thu mới sẽ dành cho các nước giàu hơn và cung cấp ít hơn cho các nước đang phát triển phụ thuộc nhiều hơn vào thuế doanh nghiệp.
Nhóm các nước đang phát triển G24 cho biết nếu không có phần doanh thu lớn hơn từ lợi nhuận được phân bổ lại, thì thỏa thuận sẽ là “không tối ưu” và “không bền vững ngay cả trong ngắn hạn”.
Thỏa thuận này sẽ được Nhóm 20 bộ trưởng tài chính đưa ra vào tuần tới và sau đó sẽ được các nhà lãnh đạo G20 thông qua lần cuối tại hội nghị thượng đỉnh ở Rome vào cuối tháng 10.
Các quốc gia sẽ ký một hiệp định ngoại giao để thực hiện thuế đối với các công ty không có sự hiện diện thực tế ở một quốc gia nhưng kiếm được lợi nhuận ở đó, chẳng hạn như thông qua các dịch vụ kỹ thuật số.
Phần thứ hai của thỏa thuận, mức tối thiểu toàn cầu ít nhất là 15%, sẽ được ban hành bởi các quốc gia riêng lẻ theo các quy tắc mẫu được phát triển tại OECD. Một điều khoản bổ sung sẽ có nghĩa là thuế tránh được ở nước ngoài sẽ phải được thanh toán tại nhà.
Miễn là ít nhất các quốc gia có trụ sở chính thực hiện mức thuế tối thiểu, thỏa thuận sẽ đạt được hầu hết các hiệu quả mong muốn.
