Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 có tổng chiều dài 652,86 km được chia thành 11 dự án thành phần (3 dự án đầu tư PPP và 8 dự án đầu tư công). Dự án thành phần Cao Bồ – Mai Sơn đã đưa vào khai thác đầu năm 2022; 4 dự án thành phần với chiều dài 361,47 km dự kiến hoàn thành năm 2022 (Mai Sơn - QL45, Cam Lộ - La Sơn, Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây); 4 dự án thành phần với chiều dài 148,39 km dự kiến hoàn thành năm 2023 (QL45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Nha Trang - Cam Lâm và cầu Mỹ Thuận 2); 2 dự án thành phần với chiều dài 127,8 km dự kiến hoàn thành năm 2024 (Diễn Châu - Bãi Vọt và Cam Lâm - Vĩnh Hảo).
Công tác GPMB của dự án đến nay chỉ còn 0,056 km/652,86 km chưa bồi thường GPMB (chiếm 0,009% chiều dài tuyến) thuộc dự án Diễn Châu - Bãi Vọt và một số công trình hạ tầng kỹ thuật chưa hoàn thành di dời. Trong phạm vi mặt bằng đã bồi thường vẫn còn tồn tại vướng mắc khoảng 3,76 km do còn một số mộ chưa di dời, một số hộ dân chưa nhận tiền đền bù đền bù....
Đến nay, tổng khối lượng xây lắp hoàn thành đến nay khoảng 18.886 tỷ đồng/56.709 tỷ đồng, tương đương 33,3% giá trị hợp đồng, chậm khoảng 0,76% giá trị hợp đồng so với kế hoạch. Theo Bộ GTVT, tiến độ thực hiện các dự án thành phần đến nay cơ bản đáp ứng kế hoạch, tuy nhiên vẫn có 2 dự án chậm tiến độ.
Cụ thể, tại dự án thành phần Diễn Châu - Bãi Vọt (dự án PPP), sản lượng hiện tại mới chỉ đạt 12,11% chậm khoảng 6,49% giá trị hợp đồng. Về vấn đề này, Bộ GTVT cho biết đơn vị đã chỉ đạo Nhà đầu tư khẩn trương kiện toàn bộ máy quản lý điều hành, tập trung bố trí nhân sự máy móc, thiết bị thi công; kiểm soát tiến độ thực hiện hàng tuần để bù đắp lại khối lượng đã bị chậm so với kế hoạch.
Còn tại dự án thành phần Vĩnh Hảo - Phan Thiết, sản lượng hiện tại đạt 30,3%, chậm khoảng 11,89% giá trị hợp đồng. Nguyên nhân chủ yếu được Bộ GTVT đưa ra là do khó khăn về nguồn vật liệu đất đắp nền đường và chủ quan từ nhà thầu trong việc tổ chức triển khai thi công.
“Bộ đã quyết liệt, tập trung chỉ đạo và các nhà thầu đã cam kết đến ngày 30/6/2022 sẽ đạt tổng sản lượng là 50,8% hợp đồng, đáp ứng kế hoạch đề ra để hoàn thành dự án. Nếu vi phạm các cam kết nêu trên, Bộ GTVT sẽ thực hiện các biện pháp cắt chuyển khối lượng, bổ sung thầu phụ, chấm dứt hợp đồng, đồng thời sẽ xem xét không cho tham gia các dự án do Bộ GTVT quản lý. Về nguồn vật liệu, Bộ GTVT đã làm việc với UBND tỉnh Bình Thuận để tháo gỡ khó khăn vướng mắc dự kiến hoàn thành các thủ tục về khai thác vật liệu đất đắp trước 15/4/2022”, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Duy Lâm thông tin.
Thứ trưởng Lâm cho biết, quá trình thực hiện các dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía đông vừa qua gặp vướng mắc về nguồn vật liệu đắp nền đường do còn thiếu hụt khoảng 4,8 triệu m3 đất đắp chưa được cấp phép khai thác. Một số mỏ vật liệu đất đã được cấp phép khai thác nhưng chưa khai thác được khoảng 12,5 triệu m3 do phải thực hiện thủ tục về chuyển đổi mục đích sử dụng đất, các thủ tục thuê đất, thực hiện các nghĩa vụ về thuế, phí.
Giá nhiên, vật liệu xây dựng có biến động lớn, đã gây khó khăn cho chủ đầu tư trong việc quản lý giá thành, quản lý chi phí đầu tư xây dựng; gây khó khăn cho nhà thầu trong việc triển khai thi công, đặc biệt đối với các gói thầu, dự án lớn như các dự án cao tốc dẫn đến nhà thầu có tâm lý thi công cầm chừng, chờ giá xuống, làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công và kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công.
Thêm vào đó, do ảnh hưởng của thời tiết trên địa bàn các tỉnh Bắc Trung Bộ, Nam Trung Bộ nên tiến độ thi công một số dự án bị chậm so với kế hoạch ban đầu (hạng mục đắp nền K95, K98 và thảm bê tông nhựa).
Để bảo đảm việc triển khai dự án cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2017-2020 theo đúng yêu cầu tại các nghị quyết của Quốc hội, Bộ GTVT đề nghị các địa phương khẩn trương hoàn tất các thủ tục cấp phép, nâng công suất khai thác và các điều kiện cần thiết để khai thác vật liệu đất đắp nền. Đối với các mỏ đất đã được địa phương cấp phép khai thác nhưng chưa thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất, đề nghị các địa phương khẩn trương tổ chức họp HĐND, sớm thông qua Nghị quyết về chuyển mục đích sử dụng đất để khai thác cho dự án; rút ngắn các thủ tục hành chính trong việc cho thuê đất, nộp phí, lệ phí.
Đồng thời, Bộ GTVT đề nghị các địa phương, các chủ đầu tư, chủ sở hữu các công trình hạ tầng kỹ thuật tiếp tục thực hiện và hoàn thành các khối lượng còn lại; khẩn trương di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật và giải quyết dứt điểm các vướng mắc trong công tác GPMB.
Về vấn đề biến động giá, Bộ GTVT đề nghị các địa phương xây dựng, công bố giá và chỉ số giá các loại vật liệu xây dựng hàng tháng, đảm bảo có đầy đủ các loại vật liệu cho công trình giao thông, phản ảnh đúng mặt bằng giá thị trường và mức độ biến độ giá khu vực xây dựng; đề nghị Bộ Xây dựng hướng dẫn thực hiện điều chỉnh hợp đồng, điều chỉnh giá hợp đồng do ảnh hưởng của biến động giá vật liệu đối với các dự án đang triển khai thi công.
“Đối với các nhà thầu vi phạm hợp đồng, không có khả năng hoàn thành hợp đồng đúng tiến độ ký kết, Bộ GTVT sẽ chấm dứt hợp đồng và xử lý nhà thầu vi phạm theo quy định”, Thứ trưởng Nguyễn Duy Lâm khẳng định.
