Mặc dù có nhiều khó khăn, thách thức, nhưng trong những năm gần đây, xã Xuân Hoà (Lào Cai) đã nỗ lực vươn lên và trở thành điểm sáng trong thực hiện các chương trình giảm nghèo bền vững, đặc biệt tại các thôn, bản vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Từ một địa phương gặp nhiều khó khăn về kinh tế – xã hội, Xuân Hoà đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ nhờ vào sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền địa phương, sự hỗ trợ từ các chính sách của Nhà nước và tinh thần vươn lên của người dân. Trong nhiệm kỳ 2020 - 2025, các mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm được triển khai toàn diện và đạt kết quả tích cực: So với năm 2020, tổng thu ngân sách Nhà nước đến cuối nhiệm kỳ đạt hơn 33,3 tỷ đồng (tăng 115%); quy mô nền kinh tế tăng gấp 1,5 lần; thu nhập bình quân đầu người đạt 44,23 triệu đồng/năm (tăng 15 triệu đồng).
Đại hội Đại biểu Lần thứ I Đảng bộ Xã Xuân Hòa, nhiệm kỳ 2025-2030 đã diễn ra thành công tốt đẹp
Dấu ấn của sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, đúng đắn
Trong công cuộc xoá đói giảm nghèo, xã Xuân Hòa nói riêng và tỉnh Lào Cai nói chung đã áp dụng đồng bộ nhiều chính sách, mô hình - từ xây dựng cơ sở vật chất tới phát triển sinh kế - nhằm hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số thoát nghèo. Đảng uỷ, Chính quyền và các ngành, tổ chức đoàn thể trong xã cùng chung quyết tâm và chí hướng xây dựng quê hương không chỉ thoát nghèo, mà ngày một đẹp giàu hơn.
Để xoá đói giảm nghèo có hiệu quả, xã đã xây dựng kế hoạch cụ thể cho từng mặt, từng lĩnh vực sản xuất, đời sống. Cụ thể: Xã chú trọng đẩy nhanh phát triển các loại cây trồng có giá trị cao, như cây quế, chè chất lượng cao, chuối mô, sa chi,… thay thế các cây trồng kém hiệu quả; hướng tới hình thành hợp tác xã chế biến quế, quy hoạch vùng trồng quế phù hợp với thị trường; khuyến khích HTX, nhóm hộ tạo chuỗi liên kết, đảm bảo cho đầu ra sản phẩm. Cùng với đó tăng cường áp dụng tiến bộ khoa học - công nghệ trong nông nghiệp. Theo đó, các mô hình sử dụng chế phẩm sinh học, kỹ thuật canh tác mới được áp dụng cho cây trồng chủ lực, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, tăng thu nhập. Có giải pháp hướng tới đa dạng hóa sinh kế & phát triển kinh tế nông thôn, gắn với du lịch cộng đồng với việc các sản phẩm đặc hữu (chè, quế, dược liệu, cây ăn quả ôn đới, cá nước lạnh…) trở thành nguồn lực để phát triển nông nghiệp hàng hóa và du lịch trải nghiệm, hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số cải thiện thu nhập. Các chính sách giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS được tích hợp, giúp huy động nguồn lực đồng bộ trên địa bàn xã. Đi đôi với đó, với sự hỗ trợ của Tỉnh, xã chú trọng việc xây dựng và hoàn thiện cơ sở hạ tầng, an sinh xã hội với những hạ tầng thiết yếu (giao thông, thủy lợi, điện, nước sinh hoạt, nhà văn hóa, trường học, y tế…). Đây là cơ sở để ổn định đời sống, giảm khó khăn, hỗ trợ sinh kế cho người dân.
Quế là cây trồng chủ lực tại địa phương
Việc Xuân Hòa xác định quế, chuối và chè là những cây trồng chủ lực không những giúp tăng thu nhập cho nông dân, góp phần đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế của xã theo hướng bền vững mà còn thiết thực bảo vệ môi trường sinh thái, tạo điều kiện cho nông dân tiếp cận thị trường tiêu thụ. Theo định hướng phát triển, xã tăng cường canh tác quế theo hướng hữu cơ, khai thác và chế biến theo tiêu chuẩn quốc tế; đẩy mạnh sản xuất chè sạch, ứng dụng công nghệ cao trong canh tác; phát triển chuối cấy mô. Xã sẽ quy hoạch lại diện tích trồng quế, chè, chuối, xây dựng kế hoạch tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật ở tất cả các khâu như làm giống, trồng, chăm sóc, thu hoạch, chế biến, quảng bá và tiêu thụ sản phẩm… cho nông dân. Xã cũng khuyến khích thành lập tổ hợp tác, hợp tác xã, hướng tới mục tiêu sản xuất theo chuỗi giá trị, phấn đấu từ nay đến năm 2030 có thêm từ 2 đến 3 sản phẩm OCOP.
Trong quá trình tổ chức các hoạt động phát triển kinh tế, xoá đói giảm nghèo, với sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ, chính quyền, các tổ chức đoàn thể trong xã cũng phát huy vai trò của mình, góp phần vào phong trào chung. Hội Nông dân Xuân Hoà là một trong những tổ chức như vậy. Hội đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, hội viên nông dân, trên cơ sở đó tạo sự đồng thuận cao trong tổ chức triển khai, thực hiện các nhiệm vụ chính trị, xã hội ở địa phương và công tác Hội. Triển khai phong trào gắn với phát triển sản xuất, chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông - lâm nghiệp, nâng cao thu nhập cho nông dân là giải pháp mang tính bền vững. Hội đã phối hợp tuyên truyền, vận động hội viên nông dân áp dụng các tiến bộ kỹ thuật, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, xác định rõ những cây trồng chủ lực có giá trị kinh tế cao, phù hợp với điều kiện của địa phương. Nhờ đó cơ cấu kinh tế nông nghiệp của xã được chuyển dịch theo hướng tích cực, ngày càng phát huy những lợi thế, nhân dân trong xã đã mạnh dạn thay đổi tư duy, cách làm trong sản xuất nông nghiệp. Qua đó, phong trào "Nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững" là một phong trào lớn, có ý nghĩa thiết thực, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội nông thôn phát triển, xây dựng nông thôn mới và nâng cao đời sống cho nông dân.
Chính vai trò lãnh đạo của cấp uỷ, chính quyền và sự chung sức đồng lòng trong xã đã giúp tạo ra “một nền tảng toàn diện” để người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số có cơ hội vươn lên thoát nghèo bền vững.
Phong trào trồng cây phủ xanh đất trống ở Xuân Hoà
Kết quả của quá trình vượt khó
Một trong những điểm nhấn của Xuân Hoà trong công tác giảm nghèo là sự linh hoạt trong triển khai các mô hình sản xuất phù hợp với đặc điểm khí hậu và thổ nhưỡng. Chính quyền xã phối hợp với ngành nông nghiệp, các tổ chức đoàn thể hỗ trợ người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Các mô hình trồng quế, chè tuyết, sơn tra, cây dược liệu; chăn nuôi trâu, bò sinh sản theo hướng hàng hoá đã mang lại thu nhập ổn định cho nhiều hộ gia đình. Ngoài ra, xã còn chú trọng xây dựng các tổ hợp tác, hợp tác xã nhằm tạo sự liên kết trong sản xuất và tiêu thụ. Trong quá trình đó, nhiều hộ nghèo, cận nghèo được hỗ trợ giống, vật tư nông nghiệp, được hướng dẫn kỹ thuật canh tác hiện đại, quy trình phòng bệnh cho vật nuôi, giúp họ từng bước nâng cao năng suất lao động và hiệu quả kinh tế.
Việc xoá đói, giảm nghèo tại xã Xuân Hòa là một quá trình không dễ dàng, do điều kiện tự nhiên và xuất phát điểm thấp về kinh tế… Nhưng nhờ sự hỗ trợ chính sách, phát huy lợi thế nông nghiệp, lâm nghiệp đặc thù, đổi mới tư duy sản xuất, liên kết thị trường, nên đời sống người dân đã được cải thiện, thu nhập tăng, nhiều hộ thoát nghèo, nền kinh tế địa phương dần chuyển sang sản xuất hàng hóa, bền vững hơn.
Lãnh đạo xã Xuân Hòa thăm mô hình trồng ớt của người dân
Từ việc triển khai các chính sách, mô hình về xoá đói giảm nghèo trong tỉnh Lào Cai, những chuyển biến tích cực cũng được thể hiện ở xã Xuân Hoà. Kết quả chung trong thời gian qua gồm: Cơ cấu nền kinh tế, thu nhập người dân thay đổi (qua Nghị quyết đại hội Đảng bộ xã 2020–2025) với tổng thu ngân sách Nhà nước đến cuối nhiệm kỳ tăng ~ 115%; quy mô nền kinh tế tăng gấp ~1,5 lần; thu nhập bình quân đầu người đạt ~ 44,23 triệu đồng/năm (tăng khoảng 15 triệu so với trước). Một số mô hình sản xuất, đặc biệt trồng quế, chè, cây đặc sản, nông – lâm nghiệp có giá trị cao, đã giúp nhiều hộ dân “thoát nghèo, vươn khá”; trong đó quế là cây trồng mạnh nhất ở Xuân Hòa, với diện tích lớn, thu nhập đáng kể; chè chất lượng cao cũng góp phần tạo việc làm.
Những con số và thay đổi thực tế cho thấy xu hướng tích cực và khả năng các nỗ lực giảm nghèo, phát triển kinh tế được đền đáp, ít nhất là ở cấp độ xã và hộ dân tham gia mô hình.
Trường Tiểu học và THCS xã Xuân Hòa
Có thể nêu lên một số hiệu quả có được trong chương trình xoá đói giảm nghèo chung sau đây:
1.Hạ tầng được đầu tư đồng bộ – thay đổi diện mạo nông thôn vùng cao: Là xã vùng cao, điều kiện tự nhiên khắc nghiệt từng khiến đời sống người dân Xuân Hoà gặp nhiều trở ngại. Tuy nhiên, nhờ nguồn lực từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, hệ thống hạ tầng trên địa bàn đã được cải thiện đáng kể. Nhiều tuyến đường liên thôn, liên gia được bê tông hóa, giúp việc đi lại thuận tiện, giảm chi phí vận chuyển nông sản. Hệ thống điện lưới quốc gia được kéo đến hầu hết các hộ dân; các công trình như trường học, trạm y tế, nhà văn hoá được xây mới hoặc sửa chữa, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe và giáo dục. Cơ sở hạ tầng phát triển đã mở ra cơ hội tiếp cận thị trường mới cho người dân, tạo điều kiện thúc đẩy các mô hình kinh tế nông – lâm nghiệp, du lịch cộng đồng.
Sản xuất vụ Đông ở xã Xuân Hòa
2.Đào tạo nghề, giải quyết việc làm – mở ra cơ hội cho lao động trẻ: Bên cạnh hỗ trợ sản xuất, Xuân Hoà cũng đẩy mạnh hoạt động đào tạo nghề theo nhu cầu thực tế. Các lớp tập huấn về kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi, chế biến nông sản, nghề mộc, sửa chữa máy nông nghiệp… được tổ chức đã giúp người dân có thêm kỹ năng để nâng cao thu nhập. Nhiều lao động trẻ được giới thiệu việc làm tại các khu công nghiệp trong và ngoài tỉnh, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình. Ngoài ra, mô hình lao động thời vụ, lao động theo nhóm cũng phát triển, mở rộng cơ hội việc làm tại chỗ cho người dân.
3.Phát huy vai trò cộng đồng và người có uy tín: Để công tác giảm nghèo đạt hiệu quả bền vững, chính quyền xã Xuân Hoà đặc biệt chú trọng phát huy vai trò của người có uy tín trong cộng đồng các dân tộc. Các già làng, trưởng bản tích cực vận động người dân thay đổi tư duy sản xuất, xóa bỏ những tập tục lạc hậu, khuyến khích áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất và phát triển kinh tế. Các tổ chức đoàn thể như Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên tham gia tích cực vào việc hỗ trợ vốn, truyền đạt kinh nghiệm sản xuất, giúp đỡ hộ nghèo trong quá trình xây dựng mô hình kinh tế gia đình. Nhiều mô hình “Thanh niên phát triển kinh tế”, “Phụ nữ giúp nhau thoát nghèo” đã mang lại kết quả rõ nét.
Lãnh đạo xã Xuân Hoà thăm mô hình trồng Quế của người dân
4.Hỗ trợ phát triển sản xuất – tạo sinh kế bền vững: Xuân Hoà đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với đặc điểm thổ nhưỡng, khí hậu địa phương như: Trồng cây dược liệu, quế, sơn tra, chè chất lượng cao; Phát triển chăn nuôi trâu, bò sinh sản; Hỗ trợ giống, vật tư nông nghiệp và hướng dẫn kỹ thuật canh tác; Nhiều mô hình kinh tế hộ gia đình, kinh tế hợp tác được hình thành, từng bước giúp người dân thoát nghèo và vươn lên làm giàu.
Sau nhiều năm nỗ lực và nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp, xã Xuân Hoà đã đạt được nhiều kết quả tích cực: Tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh qua từng năm; Thu nhập bình quân đầu người tăng rõ rệt; Cơ sở hạ tầng được cải thiện toàn diện, tạo động lực phát triển kinh tế – xã hội; Nhiều mô hình kinh tế hộ gia đình và hợp tác xã hoạt động hiệu quả; Ý thức vươn lên thoát nghèo trong cộng đồng dân tộc thiểu số được nâng cao… Xuân Hoà đang dần trở thành hình mẫu trong công tác giảm nghèo bền vững khu vực miền núi phía Bắc./.
Phương Anh
