Với những tín hiệu lạc quan từ thị trường, Việt Nam đã từng bước khẳng định vị thế là điểm đến hấp dẫn hàng đầu khu vực, mở ra triển vọng phát triển đột phá về du lịch trong giai đoạn tới.
Cầu Vàng - Sun World Ba Na Hills
Những động lực thúc đẩy du lịch bền vững
Ngành du lịch Việt Nam đang từng bước khẳng định vai trò trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, không chỉ đóng góp trực tiếp vào GDP mà còn tạo ra hàng triệu việc làm, thúc đẩy sự phát triển của nhiều lĩnh vực dịch vụ khác. Trước khi đại dịch COVID-19 tác động sâu rộng, du lịch Việt Nam đã vươn lên trở thành một trong những ngành kinh tế mũi nhọn, đạt được những con số ấn tượng. Năm 2019, ngành này đóng góp 9,2% vào GDP, thu hút hơn 18 triệu lượt khách quốc tế và khoảng 85 triệu lượt khách nội địa, mang lại nguồn thu ngoại tệ quan trọng và tạo động lực cho các lĩnh vực như hàng không, lưu trú, ẩm thực, bán lẻ, thủ công mỹ nghệ.
Với bờ biển dài hơn 3.260 km, hàng nghìn hòn đảo lớn nhỏ, hệ sinh thái đa dạng cùng nền văn hóa giàu bản sắc, Việt Nam sở hữu tiềm năng du lịch vô cùng to lớn. Các điểm đến nổi tiếng như Hà Nội cổ kính, TP.HCM năng động, Đà Nẵng hiện đại, Hội An trầm mặc hay Vịnh Hạ Long kỳ vĩ, đã không ít lần xuất hiện trong danh sách những điểm đến hấp dẫn hàng đầu thế giới. Đặc biệt, Phú Quốc với định hướng phát triển thành "đảo thiên đường" hay Sapa với vẻ đẹp hoang sơ của núi rừng Tây Bắc, ngày càng thu hút du khách trong và ngoài nước.
Sự phát triển mạnh mẽ của ngành Du lịch không chỉ đến từ tài nguyên thiên nhiên và bản sắc văn hóa mà còn nhờ vào những chính sách thúc đẩy từ Chính phủ, các chương trình quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới, cùng với xu hướng du lịch xanh, du lịch thông minh và ứng dụng công nghệ số trong quản lý, vận hành. Những yếu tố này đã và đang giúp Việt Nam dần khẳng định vị thế là một trong những điểm đến hàng đầu khu vực, mở ra triển vọng tăng trưởng du lịch bền vững trong tương lai.
Hành trình phục hồi và bứt phá cho ngành du lịch Việt Nam
Đại dịch COVID-19 đã tạo ra một cuộc khủng hoảng chưa từng có đối với ngành du lịch toàn cầu, trong đó Việt Nam cũng không nằm ngoài vòng xoáy tác động. Các biện pháp kiểm soát dịch bệnh, bao gồm đóng cửa biên giới và hạn chế đi lại, đã khiến ngành du lịch gần như tê liệt. Năm 2020, lượng khách quốc tế sụt giảm hơn 95% so với năm trước, kéo theo doanh thu du lịch lao dốc, thiệt hại lên tới 23 tỷ USD chỉ trong vòng một năm. Hàng loạt doanh nghiệp lữ hành, khách sạn, nhà hàng buộc phải đóng cửa hoặc thu hẹp quy mô hoạt động.
Năm 2021, tình hình vẫn chưa có nhiều dấu hiệu khởi sắc khi khoảng 60% doanh nghiệp du lịch phải tạm ngừng hoạt động, trong khi hơn 70% lao động trong ngành mất việc làm hoặc buộc phải chuyển sang lĩnh vực khác để mưu sinh. Những thành phố từng sôi động và là tâm điểm du lịch như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng rơi vào cảnh đìu hiu chưa từng có, khi vắng bóng du khách quốc tế và các dịch vụ du lịch gần như đình trệ hoàn toàn. Một ngành kinh tế mũi nhọn vốn luôn đóng góp quan trọng vào GDP đất nước bỗng chốc rơi vào trạng thái đóng băng, tạo nên thách thức chưa từng có trong lịch sử ngành Du lịch Việt Nam.
Sau khi đại dịch được kiểm soát, Việt Nam đã nhanh chóng triển khai hàng loạt chính sách phục hồi du lịch nhằm khôi phục một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước. Tháng 3/2022 đánh dấu bước ngoặt quan trọng khi Việt Nam chính thức mở cửa hoàn toàn du lịch, tạo tiền đề cho sự phục hồi mạnh mẽ trong những năm tiếp theo.
Nhờ các chính sách linh hoạt và môi trường du lịch ngày càng thuận lợi, năm 2023, Việt Nam đã đón hơn 12,6 triệu lượt khách quốc tế, vượt xa mục tiêu ban đầu là 8 triệu lượt. Du lịch nội địa cũng ghi nhận sự tăng trưởng ấn tượng, với khoảng 105 triệu lượt khách, gần chạm mốc trước đại dịch. Bước sang năm 2024, đà phục hồi tiếp tục được duy trì với lượng khách quốc tế ước đạt từ 14 đến 15 triệu lượt, trong khi khách nội địa có thể cán mốc 110-120 triệu lượt.
Việc phục hồi mạnh mẽ của du lịch Việt Nam không chỉ đến từ nhu cầu gia tăng của du khách mà còn nhờ vào hàng loạt chính sách hỗ trợ kịp thời, linh hoạt của Chính phủ. Trong đó, một trong những bước tiến quan trọng nhất là chính sách mở rộng thị thực điện tử (e-visa) lên 90 ngày cho công dân từ hơn 40 quốc gia, đồng thời duy trì và mở rộng danh sách các nước được miễn thị thực, bao gồm 13 quốc gia châu Âu cùng một số thị trường trọng điểm khác. Động thái này không chỉ đơn thuần tạo điều kiện thuận lợi cho du khách mà còn góp phần nâng cao sức cạnh tranh của Việt Nam trong khu vực, khi các nước lân cận như Thái Lan, Singapore hay Malaysia đều đang đẩy mạnh chính sách visa linh hoạt để thu hút dòng khách quốc tế.
Song hành với cải cách về thị thực, Chính phủ cũng triển khai mạnh mẽ các chiến dịch quảng bá du lịch trên phạm vi toàn cầu. Thông qua chiến lược truyền thông quốc gia với khẩu hiệu "Vietnam – Timeless Charm", Việt Nam xuất hiện dày đặc hơn trên các nền tảng truyền thông quốc tế, từ báo chí, mạng xã hội đến các kênh truyền hình lớn. Bên cạnh đó, việc tham gia các hội chợ du lịch hàng đầu thế giới, tổ chức các sự kiện xúc tiến du lịch tại các thị trường trọng điểm như châu Âu, Đông Bắc Á và Mỹ cũng giúp nâng cao hình ảnh đất nước như một điểm đến an toàn, hấp dẫn, giàu bản sắc văn hóa. Không chỉ dừng lại ở cấp độ quốc gia, các địa phương cũng chủ động triển khai những chương trình kích cầu du lịch để tạo sức bật cho thị trường. Nhiều điểm đến du lịch nổi tiếng như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Nha Trang, Phú Quốc đã áp dụng chính sách giảm giá vé tham quan, hỗ trợ doanh nghiệp lữ hành, tổ chức các sự kiện văn hóa – du lịch nhằm thu hút du khách trở lại. Hệ thống cơ sở hạ tầng du lịch cũng được nâng cấp đồng bộ, với sự phát triển của các khu nghỉ dưỡng cao cấp, các tuyến đường cao tốc kết nối thuận lợi giữa các vùng du lịch trọng điểm…
Sự phục hồi mạnh mẽ của ngành du lịch Việt Nam không thể tách rời những cải thiện đáng kể về hạ tầng, sự chuyển dịch theo xu hướng du lịch bền vững và ứng dụng công nghệ hiện đại. Trước hết, hệ thống hạ tầng du lịch đã được đầu tư nâng cấp đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững của ngành. Các sân bay quốc tế trọng điểm như Nội Bài (Hà Nội), Tân Sơn Nhất (TP.HCM) và Đà Nẵng đã được mở rộng, cải thiện công suất khai thác nhằm đáp ứng lượng khách ngày càng tăng. Cùng với đó, hàng loạt tuyến đường cao tốc mới đi vào hoạt động, rút ngắn thời gian di chuyển giữa các điểm du lịch, giúp du khách dễ dàng tiếp cận những điểm đến hấp dẫn trên cả nước. Không chỉ dừng lại ở giao thông, các tập đoàn lớn như Vingroup, Sun Group, FLC, Marriott, InterContinental tiếp tục rót vốn đầu tư vào những khu nghỉ dưỡng cao cấp, khách sạn 5 sao, tổ hợp vui chơi – giải trí đẳng cấp quốc tế, góp phần nâng tầm vị thế du lịch Việt Nam trên bản đồ du lịch thế giới.
Song song với phát triển hạ tầng, xu hướng du lịch bền vững cũng trở thành một yếu tố quan trọng. Du khách không chỉ tìm kiếm những chuyến đi nghỉ dưỡng đơn thuần mà còn quan tâm đến trải nghiệm gần gũi với thiên nhiên, bảo vệ môi trường và khám phá giá trị văn hóa bản địa. Nhận thấy sự thay đổi trong nhu cầu của du khách, nhiều điểm du lịch nổi tiếng như Sa Pa, Hội An, Phú Quốc đã triển khai các mô hình du lịch xanh, ưu tiên sử dụng năng lượng tái tạo, giảm thiểu rác thải nhựa và bảo tồn những nét đẹp văn hóa truyền thống. Một số khu nghỉ dưỡng sinh thái như Topas Ecolodge (Sa Pa) hay Six Senses Côn Đảo không chỉ tạo nên không gian nghỉ dưỡng độc đáo mà còn trở thành hình mẫu tiêu biểu cho sự phát triển bền vững trong ngành du lịch.
Bên cạnh đó, công nghệ cũng đóng vai trò ngày càng quan trọng, thúc đẩy sự đổi mới trong trải nghiệm du lịch. Nhiều địa phương đã đẩy mạnh ứng dụng mô hình “Du lịch thông minh", mang đến sự tiện lợi và hiện đại cho du khách. Các nền tảng đặt phòng trực tuyến, thanh toán không tiền mặt được phổ biến rộng rãi, trong khi công nghệ thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR) giúp du khách khám phá điểm đến ngay cả trước khi đặt chân đến. Những công nghệ này không chỉ nâng cao chất lượng dịch vụ mà còn giúp các điểm du lịch tiếp cận khách hàng tiềm năng hiệu quả hơn trong kỷ nguyên số...
Những giải pháp tổng thể thiết thực đó đã giúp ngành Du lịch nhanh chóng phục hồi, đồng thời tạo nền tảng vững chắc để Việt Nam vươn lên trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn nhất khu vực trong giai đoạn hậu đại dịch và những năm sau đó.
Ảnh minh họa - VNHN
Định hướng mục tiêu cho du lịch Việt Nam 2025
Năm 2025 được kỳ vọng sẽ đánh dấu một giai đoạn phát triển mới của ngành Du lịch Việt Nam, không chỉ phục hồi hoàn toàn mà còn vươn lên mạnh mẽ, khẳng định vị thế trên bản đồ du lịch khu vực và thế giới. Với những chiến lược phát triển bền vững, Việt Nam hướng tới mục tiêu đón 18-20 triệu lượt khách quốc tế, đưa du lịch nội địa đạt trên 130 triệu lượt khách. Đây sẽ là năm bản lề để ngành Du lịch không chỉ đạt được những con số kỷ lục mà còn nâng cao chất lượng dịch vụ, đa dạng hóa sản phẩm và mở rộng thị trường.
Một trong những xu hướng nổi bật trong năm 2025 là sự chuyển dịch mạnh mẽ sang du lịch xanh và bền vững. Chính phủ và doanh nghiệp đang đẩy mạnh các mô hình du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, đồng thời ứng dụng công nghệ số để nâng cao trải nghiệm cho du khách. Các điểm đến nổi tiếng như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Phú Quốc, Nha Trang hay Sa Pa sẽ không chỉ phát triển theo chiều rộng mà còn chú trọng vào chất lượng dịch vụ, nâng cao tính bền vững và thân thiện với môi trường. Ngoài ra, Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh thu hút khách du lịch từ các thị trường tiềm năng như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, châu Âu và Mỹ thông qua các chính sách thị thực cởi mở hơn, các chiến dịch quảng bá quốc tế chuyên sâu. Việc hợp tác với các nền tảng số, ứng dụng AI và dữ liệu lớn (Big Data) trong quản lý và tiếp thị du lịch cũng sẽ giúp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút được nhiều phân khúc khách hàng khác nhau.
Bên cạnh đó, các sự kiện quốc tế tầm cỡ như các hội chợ du lịch, festival văn hóa - ẩm thực, thể thao mạo hiểm, giải golf quốc tế hay sự kiện MICE (du lịch kết hợp hội nghị, triển lãm) được kỳ vọng sẽ thúc đẩy hình ảnh du lịch Việt Nam, đưa đất nước trở thành trung tâm du lịch hàng đầu khu vực. Nhìn chung, năm 2025 không chỉ là năm phục hồi mà còn là bước đệm để du lịch Việt Nam vươn xa hơn, tiến tới mục tiêu trở thành ngành kinh tế mũi nhọn thực sự, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng GDP và nâng cao vị thế đất nước trên trường quốc tế.
Tuy nhiên, để đạt được những mục tiêu tăng trưởng bền vững, ngành du lịch Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức đáng kể. Một trong những vấn đề lớn nhất là tình trạng thiếu hụt lao động chất lượng cao. Do ảnh hưởng của đại dịch với sự suy giảm nghiêm trọng của du lịch, nhiều nhân sự giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực du lịch – khách sạn đã rời bỏ ngành, chuyển sang các công việc khác. Điều này dẫn đến sự thiếu hụt đáng kể về nguồn nhân lực có kỹ năng, đặc biệt là trong các phân khúc dịch vụ cao cấp. Việc đào tạo và tái đào tạo lao động du lịch trở thành nhiệm vụ cấp bách để nâng cao chất lượng dịch vụ, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách quốc tế và nội địa.
Bên cạnh đó, cạnh tranh với các điểm đến du lịch trong khu vực cũng là một thách thức không nhỏ. Các quốc gia như Thái Lan, Indonesia, Malaysia không ngừng đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng du lịch, phát triển những chiến dịch quảng bá chuyên nghiệp và linh hoạt trong chính sách thị thực để thu hút du khách. Việt Nam cần đẩy mạnh hơn nữa các chiến lược marketing điểm đến, nâng cao trải nghiệm du khách và đa dạng hóa sản phẩm du lịch để giữ vững lợi thế cạnh tranh.
Ngoài ra, biến đổi khí hậu đang tác động ngày càng rõ rệt đến các điểm du lịch, đặc biệt là những khu vực ven biển như Phú Quốc, Đà Nẵng, Nha Trang. Hiện tượng nước biển dâng, xói lở bờ biển, bão lũ bất thường có thể ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ và sự an toàn của du khách. Do đó, để việc phát triển du lịch bền vững, áp dụng các biện pháp bảo vệ môi trường, giảm phát thải carbon và nâng cao khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu là yêu cầu cấp thiết để đảm bảo sự phát triển dài hạn của ngành.
Dù vẫn còn nhiều thách thức, nhưng với những chính sách kịp thời, chiến lược đúng đắn và sự chung tay của doanh nghiệp, ngành du lịch Việt Nam hoàn toàn có thể tiếp tục đà tăng trưởng mạnh mẽ, hướng tới mục tiêu trở thành điểm đến hàng đầu trong khu vực./.
ThS. Anh Mạnh Lê
