Đà Nẵng đang mở ra một hướng đi mới khi chính thức kích hoạt làn sóng đầu tư vào công nghiệp dược liệu, coi đây là một trụ cột phát triển kinh tế giàu tiềm năng trong dài hạn. Với lợi thế về điều kiện tự nhiên, quy hoạch vùng nguyên liệu và vị trí trung tâm của khu vực miền Trung – Tây Nguyên, việc Đà Nẵng lựa chọn dược liệu làm ngành kinh tế mũi nhọn không chỉ nhằm đa dạng hóa động lực tăng trưởng, mà còn hướng tới khai thác hiệu quả những giá trị bản địa đặc sắc gắn với phát triển bền vững.
Chiến lược phát triển công nghiệp dược liệu của Đà Nẵng không đơn thuần là mở rộng một lĩnh vực sản xuất mới, mà thể hiện quyết tâm xây dựng một hệ sinh thái hoàn chỉnh từ bảo tồn, nuôi trồng, chế biến sâu đến thương mại hóa sản phẩm theo hướng hiện đại, xanh và hội nhập quốc tế. Theo các cơ quan chuyên môn, trên địa bàn thành phố hiện ghi nhận hơn 832 loài thực vật có thể làm thuốc, thuộc hàng trăm chi, họ khác nhau; trong đó có tới 36 loài nằm trong Sách đỏ Việt Nam. Với diện tích cây dược liệu tự nhiên xấp xỉ 2.500 ha, đây không chỉ là nguồn tài nguyên sinh học quý hiếm mà còn là nền tảng quan trọng để Đà Nẵng phát triển ngành công nghiệp dược liệu theo hướng bài bản, quy mô và có chiều sâu, thay vì khai thác nhỏ lẻ, manh mún như trước.
Nổi bật trong hệ sinh thái dược liệu của thành phố là sâm Ngọc Linh – loài dược liệu được ví như “vàng xanh” của Việt Nam. Với hàm lượng dược tính cao và giá trị kinh tế vượt trội, sâm Ngọc Linh đã được xác định là cây chủ lực trong định hướng phát triển công nghiệp dược liệu của Đà Nẵng. Thành phố đã quy hoạch hơn 15.500 ha để phát triển vùng trồng sâm, đồng thời từng bước mở rộng diện tích thực trồng thông qua việc cho thuê môi trường rừng đối với các tổ chức, doanh nghiệp và nhóm hộ dân. Song song với mở rộng diện tích, Đà Nẵng còn đầu tư mạnh cho công tác bảo tồn, kiểm định chất lượng, phục hồi rừng và hạ tầng giao thông vào vùng sâm, qua đó vừa bảo đảm tính bền vững sinh thái, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận và đầu tư lâu dài.
Những lợi thế về tài nguyên dược liệu càng trở nên có ý nghĩa trong bối cảnh Đà Nẵng đang đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Khi dư địa tăng trưởng từ các ngành truyền thống dần thu hẹp, công nghiệp chế biến sâu gắn với nông – lâm – dược liệu được xác định là một hướng đi chiến lược, vừa góp phần gia tăng GDP, vừa tạo ra ngành nghề mới có hàm lượng khoa học – công nghệ cao. Phát triển dược liệu vì vậy không chỉ là khai thác tiềm năng tự nhiên, mà còn là lời giải cho bài toán thu hút đầu tư trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các địa phương. Đà Nẵng đã chủ động triển khai hàng loạt động thái nhằm “kích hoạt” dòng vốn đầu tư vào lĩnh vực dược liệu. Thành phố đã ký kết thỏa thuận nghiên cứu, khảo sát đầu tư với 9 tổ chức và doanh nghiệp, với tổng vốn cam kết lên tới hơn 5.000 tỷ đồng, tập trung vào các khâu then chốt của chuỗi giá trị như trồng, sơ chế, thu mua, bảo quản và chế biến sâm Ngọc Linh cùng các loại dược liệu khác. Đây được xem là bước đi quan trọng, thể hiện rõ quyết tâm của chính quyền trong việc đồng hành cùng nhà đầu tư, tạo niềm tin cho doanh nghiệp khi tham gia vào lĩnh vực còn nhiều yêu cầu đặc thù và thời gian hoàn vốn dài.
Nhiều doanh nghiệp lớn đã trực tiếp tham gia khảo sát thực địa và nghiên cứu phát triển vùng nguyên liệu tại các khu vực trọng điểm. Sự vào cuộc của các tập đoàn, doanh nghiệp có tiềm lực tài chính và kinh nghiệm quản trị không chỉ mang ý nghĩa về quy mô vốn, mà còn góp phần chuẩn hóa phương thức sản xuất, từng bước hình thành các vùng trồng dược liệu đạt chuẩn, gắn với chế biến sâu và thị trường tiêu thụ ổn định. Cùng với phát triển vùng nguyên liệu, Đà Nẵng đang từng bước hình thành các cơ sở chế biến dược liệu hiện đại. Một số dự án nhà máy chế biến đã đi vào hoạt động hoặc đang được triển khai với tổng vốn đầu tư lên tới hàng trăm tỷ đồng, tập trung vào chiết xuất, sản xuất dược phẩm và các sản phẩm chăm sóc sức khỏe từ dược liệu bản địa.
Để đón đầu làn sóng đầu tư, thành phố cũng chủ động chuẩn bị quỹ đất sạch và quy hoạch không gian phát triển phù hợp. Các khu công nghiệp đã được chấp thuận tại Đà Nẵng sẵn sàng bố trí quỹ đất cho các ngành nghề liên quan đến dược liệu và hóa dược, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp triển khai dự án đồng bộ từ nghiên cứu, sản xuất đến chế biến. Sự chủ động về quy hoạch và hạ tầng này cho thấy Đà Nẵng không chỉ kỳ vọng vào tiềm năng, mà đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng ngành công nghiệp dược liệu trở thành một trụ cột tăng trưởng mới, gắn với bảo tồn tài nguyên và phát triển bền vững trong dài hạn.
Nhận diện rõ tiềm năng lớn nhưng quy mô ngành dược liệu còn khiêm tốn, Đà Nẵng đang chủ động kiến nghị và xây dựng các cơ chế, chính sách ưu đãi đủ mạnh nhằm tạo lực hút mới cho dòng vốn đầu tư. Trọng tâm là các chính sách về thuế, tín dụng ưu đãi, hỗ trợ chi phí hạ tầng và điều kiện tiếp cận đất đai, qua đó giảm rủi ro cho doanh nghiệp trong giai đoạn đầu tư dài hạn, vốn là đặc thù của lĩnh vực dược liệu. Song song với chính sách, Đà Nẵng đặc biệt nhấn mạnh mô hình liên kết “bốn nhà” gồm nhà nước, doanh nghiệp, nhà khoa học và nhà đầu tư. Chính quyền đóng vai trò kiến tạo, hoàn thiện thể chế và quy hoạch; doanh nghiệp giữ vai trò trung tâm trong tổ chức sản xuất, chế biến và thương mại hóa; giới khoa học cung cấp nền tảng nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, chuẩn hóa chất lượng; còn nhà đầu tư là nguồn lực quan trọng để mở rộng quy mô và nâng tầm chuỗi giá trị. Sự gắn kết chặt chẽ này nhằm khắc phục tình trạng phát triển rời rạc, thiếu chiều sâu, đồng thời tạo ra hệ sinh thái dược liệu đồng bộ từ nghiên cứu đến thị trường.
Mục tiêu dài hạn của Đà Nẵng không chỉ là khai thác hiệu quả nguồn dược liệu bản địa, mà còn từng bước hình thành trung tâm công nghiệp dược liệu có vai trò hạt nhân ở cấp quốc gia và vươn ra khu vực. Việc triển khai Đề án phát triển và hình thành trung tâm dược liệu với sâm Ngọc Linh là cây chủ lực, cùng các chương trình nghiên cứu, ứng dụng khoa học – công nghệ, cho thấy quyết tâm hiện thực hóa định hướng này. Nếu được triển khai đồng bộ, công nghiệp dược liệu được kỳ vọng sẽ trở thành mũi nhọn tăng trưởng mới của Đà Nẵng, bổ trợ hiệu quả cho các ngành kinh tế khác như du lịch, chế biến nông – lâm sản và thương mại dịch vụ. Giá trị gia tăng cao từ chế biến sâu không chỉ giúp nâng kim ngạch xuất khẩu mà còn mở rộng nguồn thu ngân sách, tạo dư địa tài chính cho đầu tư phát triển bền vững trong dài hạn.
Tác động của dòng vốn đầu tư vào dược liệu không dừng lại ở khu vực đô thị mà còn lan tỏa mạnh mẽ tới các vùng nguyên liệu liên vùng, đặc biệt là khu vực miền núi, nơi tập trung nhiều loài dược liệu quý. Việc hình thành các vùng trồng quy mô lớn, gắn với chế biến và tiêu thụ ổn định, sẽ tạo thêm việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân địa phương, đồng thời góp phần bảo vệ rừng và gìn giữ nguồn gen dược liệu bản địa. Với quy hoạch chiến lược, chính sách đặc thù và sự tham gia của các nhà đầu tư lớn, Đà Nẵng đang từng bước định vị mình trên bản đồ công nghiệp dược liệu Việt Nam. Từ một địa phương giàu tiềm năng nhưng phát triển còn phân tán, thành phố hướng tới vai trò mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị dược liệu toàn quốc, đồng thời mở ra triển vọng kết nối với thị trường khu vực Đông Nam Á. Đây không chỉ là bước tiến về kinh tế, mà còn là dấu mốc khẳng định tầm nhìn phát triển dài hạn, bền vững của Đà Nẵng trong giai đoạn mới.
Việc Đà Nẵng chủ động kích hoạt dòng vốn đầu tư vào công nghiệp dược liệu không chỉ phản ánh tầm nhìn chiến lược trong khai thác hiệu quả tiềm năng nội sinh, mà còn mở ra dư địa tăng trưởng bền vững cho thành phố trong dài hạn. Thông qua sự gắn kết chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng khoa học, Đà Nẵng đang từng bước định hình một ngành công nghiệp mới có giá trị gia tăng cao, phù hợp với xu thế toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế quốc tế và phát triển xanh.
Khánh An
