3 hướng xử lý
Cụ thể, về các dự án phát triển nhà ở thương mại, phát triển đô thị có quy mô sử dụng đất dưới 10ha, mà trong văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã thể hiện hình thức thực hiện nghĩa vụ về nhà ở xã hội, thì chủ đầu tư phải thực hiện theo quy định trong văn bản đã ban hành.
Đối với dự án mà trong văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền chưa thể hiện hoặc thể hiện chưa rõ hình thức thực hiện nghĩa vụ về nhà ở xã hội thì giao Sở Xây dựng mời các chủ đầu tư các dự án nhà ở thương mại có quy mô sử dụng đất dưới 10ha để làm việc, tham mưu cho UBND TPHCM có văn bản xác định rõ và thống nhất 1 trong 3 hình thức thực hiện nghĩa vụ về nhà ở xã hội tại dự án theo quy định của pháp luật.
Các quy định về nhà ở trong các dự án phát triển nhà ở thương mại, phát triển đô thị trên địa bàn TPHCM sẽ được thực hiện theo 3 trường hợp.
Riêng đối với các dự án có quy mô sử dụng đất từ 2ha trở lên, khi tham mưu UBND TPHCM chấp thuận chủ trương đầu tư, Sở Kế hoạch Đầu tư cần hướng dẫn nhà đầu tư xác định rõ hình thức thực hiện nghĩa vụ về nhà ở xã hội đối với dự án theo quy định của pháp luật về nhà ở và được thể hiện trong Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư.
Về việc thống nhất xác nhận hoàn thành nghĩa vụ về nhà ở xã hội theo các quy định về nhà ở trong các dự án phát triển nhà ở thương mại, phát triển đô thị trên địa bàn sẽ được thực hiện theo 3 trường hợp.
Trường hợp chủ đầu tư bàn giao quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội tại dự án thì việc xác nhận hoàn thành được thực hiện thông qua biên bản bàn giao quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội cho Trung tâm Phát triển quỹ đất TPHCM (thuộc Sở Tài nguyên Môi trường) quản lý, chủ trì.
Đối với trường hợp chủ đầu tư bàn giao quỹ nhà ở xã hội tương đương với giá trị quỹ đất thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội tại dự án thì việc xác nhận hoàn thành được thực hiện thông qua biên bản bàn giao quỹ nhà ở xã hội của chủ đầu tư cho Trung tâm Quản lý nhà và Giám định xây dựng thuộc Sở Xây dựng quản lý và chủ trì.
Cuối cùng, trường hợp chủ đầu tư nộp bằng tiền tương đương giá trị quỹ đất 20% theo giá đất mà chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước.
Trong quá trình xác định giá đất để chủ đầu tư thực hiện vụ tài chính, Sở Tài nguyên Môi trường chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng phương án giá đất trình Hội đồng Thẩm định giá đất TPHCM thẩm định và UBND TPHCM phê duyệt và cần thể hiện trong phương án giá đất tách bạch rõ giá trị quyền sử dụng đất được xác định trên toàn bộ dự án. Trong đó, giá trị quyền sử dụng đất tương ứng với phần diện tích đất nhà ở thương mại, giá trị quyền sử dụng đất tương ứng với phần diện tích đất nhà ở xã hội.
Hàng quý, hàng năm Sở Tài chính phải báo cáo với UBND TPHCM nguồn tiền thu được để bố trí nguồn vốn xây dựng nhà ở xã hội.
UBND TPHCM giao Cục Thuế TPHCM có trách nhiệm thu tiền và thông tin lại kết quả thực hiện nghĩa vụ tài chính theo từng nội dung đã được xác định giá, để Sở Tài nguyên Môi trường có cơ sở cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho chủ đầu tư.
Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với Cục Thuế TPHCM thống kê, tổng hợp số liệu về nguồn tiền thu được từ việc chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ về nhà ở xã hội bằng hình thức nộp tiền mặt tương đương giá trị quỹ đất 20%. Báo cáo UBND TPHCM hàng quý, hàng năm để nguồn tiền thu được này để bố trí nguồn vốn xây dựng nhà ở xã hội.
Nhiều rào cản
Theo Sở Xây dựng, TPHCM có 38 dự án phải dành đất cho đầu tư nhà ở xã hội, trong đó có 5 dự án đã hoàn thành giai đoạn 2016-2021 với tổng diện tích gần 77 nghìn m2 với tổng 5.485 căn hộ. 33 dự án đang thực hiện đầu tư với diện tích đất sử dụng là hơn 1 triệu m2, với 70.059 căn; 5 dự án dành quỹ đất theo yêu cầu của TPHCM với diện tích gần 63 nghìn m2 với 4.229 căn. 28 dự án điều tiết 20% diện tích cho phát triển nhà ở xã hội theo Nghị định 188 và Nghị định 100 của Chính phủ với tổng số 65.830 căn. Giai đoạn 2021-2025, TPHCM dự kiến triển khai 47 dự án nhà ở xã hội, tương đương 35.000 căn, vốn đầu tư 37.693 tỷ đồng.
Nhiều doanh nghiệp cho rằng, việc bắt buộc dành 20% tổng diện tích đất ở để xây dựng nhà ở xã hội tại một dự án đang là rào cản trong việc phát triển nhà ở xã hội.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Lê Mỹ Hưng, Phó giám đốc Khối Điều hành dự án TPHCM, Tập đoàn Novaland cho rằng, việc bắt buộc dành 20% tổng diện tích đất ở để xây dựng nhà ở xã hội tại một dự án sẽ khiến kiến trúc, cảnh quan, không gian chung của cả dự án không đồng bộ và khó khăn trong việc cung cấp các dịch vụ, tiện ích...
Ông Trần Quốc Dũng, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Hưng Thịnh cho rằng, cách điều tiết nhà ở xã hội như hiện nay đang có những bất cập, gây nên rất nhiều khó khăn cho doanh nghiệp, nhất là đối với các dự án trung cấp và cao cấp tại khu vực trung tâm. Từ đó, ông Dũng kiến nghị, đối với các khu đất do chủ đầu tư tự tạo lập thì cho phép doanh nghiệp được quyền lựa chọn phương án bố trí bằng đất tại khu vực phù hợp để phát triển nhà ở xã hội hoặc bằng tiền mà không phân biệt quy mô khu đất, dự án.
Trao đổi với Tiền Phong, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) cho rằng, quy định như hiện nay là thiếu khả thi. Theo ông Châu, từ lúc việc điều tiết quỹ đất làm nhà ở xã hội được quy định tại Nghị định 100/2015, Nghị định 49/2021 đến nay, tất cả dự án tại khu vực trung tâm đều không ai thực hiện quy định này.
