Theo yêu cầu của BCĐ Chính phủ triển khai thực hiện dự án xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía đông và dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành, năm 2022 sẽ hoàn thành 361 km cao tốc với 4 dự án hoàn thành gồm: Mai Sơn - Quốc lộ 45, Cam Lộ - La Sơn, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây.
Trên thực tế, hiện chỉ có 2 dự án đang đáp ứng tiến độ gồm: Đoạn Mai Sơn - Quốc lộ 45 dài 63,37 km với sản lượng thực hiện đạt 57,5% giá trị hợp đồng, đáp ứng tiến độ yêu cầu; đoạn Cam Lộ - La Sơn dài 98,3 km, dự kiến hoàn thành ngày 30/9, hiện đạt khoảng 81,8% giá trị hợp đồng, cơ bản đáp ứng kế hoạch.
2 dự án còn lại là Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây vẫn chậm tiến độ do một số nhà thầu không đáp ứng được năng lực tài chính và kinh nghiệm tổ chức thi công.
Cao tốc Vĩnh Hảo - Phan Thiết: Chậm do thiếu vật liệu
Cụ thể, theo báo cáo của Bộ GTVT, đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết dài 100,8 km, khởi công tháng 9/2020, kế hoạch hoàn thành tháng 12/2022. Sản lượng thực hiện đến nay mới đạt 32,2% giá trị hợp đồng, dự án đang chậm khoảng 13,13% giá trị hợp đồng (khoảng 2 tháng) so với kế hoạch.
Nguyên nhân chủ yếu gây chậm tiến độ được Ban QLDA 7 cho biết là do khó khăn về nguồn vật liệu đất đắp nền đường và chủ quan từ nhà thầu trong việc tổ chức triển khai thi công.
Để kịp tiến độ, Bộ GTVT đã chỉ đạo nhà thầu cam kết tiến độ hoàn thành dự án theo các mốc thời gian: Đến ngày 15/4 sản lượng thi công của dự án phải đạt 34,5% (2.094 tỷ đồng) và đến ngày 30/6 phải đạt 50,8% (3.081 tỷ đồng).
Mặc dù các nhà thầu đã có những chuyển biến tích cực, tổ chức tăng ca, kíp thi công, nhưng đến ngày 10/4 sản lượng mới đạt 32,2% hợp đồng, chậm khoảng 92 tỷ đồng (tương đương 8 ngày thi công) so với tiến độ cam kết.
Trước thực trạng đó, trong tháng 3 và 4/2022, Ban QLDA 7 đã thực hiện cắt chuyển 16,5 km của 3 nhà thầu và 7 tổ đội thi công yếu kém. Đồng thời, yêu cầu tiếp tục theo dõi, đôn đốc tiến độ thực hiện của các nhà thầu, đảm bảo đến ngày 30/4 dự án phải đạt được sản lượng thi công là 36% giá trị hợp đồng và đến ngày 30/6 phải đạt được sản lượng thi công 50,8% giá trị hợp đồng.
“Nếu các nhà thầu đáp ứng các mốc tiến độ nêu trên và UBND tỉnh Bình Thuận tháo gỡ khó khăn về nguồn vật liệu đắp nền đường dứt điểm trong tháng 4/2022 (hiện còn 0,9 triệu m3 vật liệu đất đắp chưa được cấp phép khai thác và 1,34 triệu m3 vật liệu đất đắp đã cấp phép nhưng chưa khai thác được), Dự án sẽ hoàn thành đúng tiến độ yêu cầu”, báo cáo của Bộ GTVT nêu rõ.
Cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây gặp “mưa trái mùa”
Với dự án thành phần đoạn Phan Thiết - Dầu Giây dài 99 km, dự kiến sẽ hoàn thành tháng 12/2022. Sản lượng thực hiện đạt 38,5% giá trị hợp đồng, dự án hiện chậm khoảng 1,4% giá trị hợp đồng so với kế hoạch.
Theo báo cáo của Bộ GTVT, nguyên nhân chính dẫn đến chậm tiến độ do một số nhà thầu thiếu hụt kinh phí, chưa kịp thời huy động đủ thiết bị mở thêm các mũi thi công và ảnh hưởng mưa trái mùa đầu tháng 4/2022.
Ban QLDA Thăng Long đã yêu cầu nhà thầu đã cam kết tổ chức thi công bù sản lượng theo kế hoạch ngay trong tháng 4 này và hoàn thành công trình trong năm 2022 với các mốc kế hoạch mới. Nếu đến ngày 30/4, sản lượng thi công không được cải thiện, Ban QLDA Thăng Long cho biết sẽ thực hiện báo cáo Bộ GTVT cắt chuyển khối lượng do các nhà thầu này phụ trách
Hiện nay, các nhà thầu đang nỗ lực huy động bổ sung thiết bị, tích cực triển khai thi công. Bộ GTVT nhận định: Với tiến độ như hiện nay, Dự án sẽ hoàn thành đúng kế hoạch.
Dự án cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây được đánh giá có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội của Bình Thuận, Đồng Nai và các vùng lân cận.
Mạnh tay điều chuyển nhà thầu năng lực kém
Ngoài 2 dự án nêu trên, Bộ GTVT cho biết để đảm bảo tiến độ chung của toàn tuyến cao tốc, Bộ GTVT kiên quyết xử lý các nhà thầu vi phạm như cảnh cáo, nhắc nhở; cắt, chuyển khối lượng. Đối với các nhà thầu vi phạm nghiêm trọng, không có khả năng hoàn thành hợp đồng đúng tiến độ sẽ xem xét chấm dứt hợp đồng, cấm đấu thầu từ 3-5 năm đối với dự án do Bộ GTVT quản lý.
Đơn cử như, dự án thành phần đoạn Cam Lộ - La Sơn, Ban QLDA đường Hồ Chí Minh đã nhắc nhở các nhà thầu phụ là Công ty 388 và Công ty Tân Thành, yêu cầu các nhà thầu chính là Công ty Hòa Hiệp, Công ty 122 Vĩnh Thịnh tăng cường thi công khi thầu phụ không đáp ứng tiến độ.
Một số nhà thầu cũng được đưa vào diện cảnh báo như: Tổng công ty 319 và nhà thầu phụ Hoàng Nguyên, Tổng công ty 36 và nhà thầu phụ Công ty Nhạc Sơn, Công ty Hà An, Công ty Thành Phát, Cienco5 và thầu phụ Công ty Đại Hiệp, Công ty 471 và nhà thầu phụ Công ty Bảo Sơn.
Ban QLDA đường Hồ Chí Minh cũng điều chuyển khối lượng 560 m của Công ty TNHH Hoàng Nguyên và đường đầu cầu của Công ty TNHH Vinh Khải tại gói thầu XL3 cho Công ty cổ phần Xây dựng dịch vụ và thương mại 68.
Ngoài việc kiên quyết xử lý các nhà thầu yếu kém, Bộ GTVT cho biết đã thực hiện đồng bộ nhiều nhóm giải pháp để đảm bảo các dự án thành phần của cao tốc Bắc - Nam bám sát kế hoạch đã đề ra, như: Bộ trưởng phân công các đồng chí Thứ trưởng phụ trách thường xuyên kiểm tra hiện trường, đôn đốc các ban QLDA, tư vấn, nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công, yêu cầu các đơn vị kiểm soát chặt chẽ chất lượng, đồng thời làm việc với các địa phương để giải quyết các vướng mắc về công tác GPMB, nguồn vật liệu...
Tập thể lãnh đạo Bộ tổ chức họp giao ban kiểm điểm tiến độ hàng tuần, nghiêm khắc phê bình, kiểm điểm trách nhiệm người đứng đầu của các Ban QLDA có dự án chậm tiến độ; trường hợp dự án không có chuyển biến sẽ không giao dự án mới và xem xét thay thế người đứng đầu.
Bộ GTVT cũng yêu cầu các Ban QLDA tăng cường cán bộ có năng lực, kinh nghiệm thường xuyên có mặt tại hiện trường để chỉ đạo, điều hành, giải quyết ngay các vướng mắc, như yêu cầu tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát xử lý kịp thời các vấn đề kỹ thuật phát sinh; đẩy nhanh nghiệm thu, thanh toán để giải quyết khó khăn về tài chính cho nhà thầu; phối hợp chặt chẽ với địa phương giải quyết các vướng mắc về GPMB, nguồn vật liệu...
Trước đó, Bộ GTVT cũng có văn bản gửi các Ban QLDA việc thực hiện dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020. Đáng chú ý, đối với nhà thầu thực hiện gói thầu vi phạm hợp đồng, không có khả năng hoàn thành hợp đồng đúng tiến độ ký kết, chủ đầu tư đã thông báo vi phạm lần 3 theo quy định của hợp đồng, nhưng nhà thầu không có chuyển biến tích cực về tiến độ, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể yêu cầu Ban QLDA xem xét báo cáo Bộ, qua Cục Quản lý xây dựng và Chất lượng công trình giao thông, chấm dứt hợp đồng.
