Kỳ 1: Nơi hội tụ lợi thế phát triển
Là tỉnh đồng bằng ven biển, nằm trong vùng ảnh hưởng trực tiếp của tam giác tăng trưởng Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, có đường biển và hệ thống sông ngòi thuận lợi cho giao lưu kinh tế, cách thủ đô Hà Nội 110 km, cách sân bay Cát Bi và cảng biển Đình Vũ - Hải Phòng 70 km; cách cảng biển nước sâu Lạch Huyện - Hải Phòng 30 km (là cảng container lớn nhất Việt Nam do Nhật Bản đang hỗ trợ xây dựng), Thái Bình hội tụ nhiều lợi thế phát triển.
Rừng ngập mặn xã Thụy Trường, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình mang lại thu nhập ổn định cho người dân từ giá trị nguồn lợi thủy sản và mô hình du lịch sinh thái.
Phải kể đến trước hết là mạng lưới giao thông đường bộ, đường thủy của Thái Bình phát triển sớm và nhanh so với các tỉnh trong cả nước. Bình quân mật độ lưới đường bộ là 3,72km/km2. Tỷ lệ láng nhựa tỉnh lộ, huyện lộ, đường liên xã đạt 100%. Đặc biệt, tuyến quốc lộ 10, quốc lộ 39, quốc lộ 37 và các cầu: Tân Đệ, Triều Dương, Quý Cao... đã nối liền đường bộ với các tỉnh: Nam Định, Hà Nội, Hưng Yên, Hải Phòng, Quảng Ninh... Về giao thông thủy, có cảng biển Diêm Điền là Cảng Quốc gia và 04 sông lớn: Sông Hồng, sông Trà Lý, sông Hoá, sông Luộc. Theo quy hoạch, trong thời gian tới, Thái Bình có một số tuyến giao thông quan trọng chạy qua như: Quốc lộ ven biển là hành lang kinh tế của các tỉnh Duyên hải thuộc Đồng bằng sông Hồng; quốc lộ Thái Bình đi Hà Nam (đã khởi công); tuyến đường sắt, đường bộ cao tốc từ Nam Định qua Thái Bình sang Hải Phòng (quy hoạch sau năm 2020) sẽ thúc đẩy Thái Bình giao lưu kinh kế và thu hút đầu tư.
Cũng do nằm trong vùng có điều kiện tự nhiên, sinh thái rất thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, phát triển kinh tế biển nên hàng năm, Thái Bình sản xuất trên 1 triệu tấn lương thực/năm - là vùng sản xuất lương thực, thực phẩm lớn nhất của vùng đồng bằng sông Hồng. Bên cạnh đó, Thái Bình còn là vùng nuôi trồng thủy sản và đánh bắt thủy sản ven bờ và xa bờ; có các cồn cát ven biển như: cồn Vành, cồn Thủ, cồn Đen và vùng đất ngập mặn rất thích hợp trồng các cây phòng hộ ven biển và phục vụ du lịch sinh thái.
Tài nguyên của Thái Bình là nguồn khí đốt và nước khoáng có trữ lượng khá đang khai thác. Mỏ khí đốt (C) tại Tiền Hải trữ lượng khoảng 1 tỷ m3 đã được khai thác từ năm 1986 với sản lượng mỗi năm hàng chục triệu m3 khí thiên nhiên, phục vụ cho sản xuất sản phẩm sành sứ, thủy tinh, gạch ốp lát tại Khu Công nghiệp (KCN) Tiền Hải... Hiện Thái Bình đang triển khai đầu tư để đưa khí đốt tại mỏ Hàm Rồng và Thái Bình thuộc các lô 102 và 106 biển Đông vào KCN Tiền Hải. Mỏ nước khoáng Tiền Hải ở độ sâu 450m có trữ lượng tĩnh khoảng 12 triệu m3, đã khai thác từ năm 1992, sản lượng 9,5 triệu lít/năm. Trong lòng đất Thái Bình còn có bể than nâu, có trữ lượng thăm dò khu vực Thái Bình khoảng 165 tỷ tấn, phân bổ ở độ sâu từ 300m đến 1.600m.
Sản xuất linh kiện tại Nhà máy Toyoda Gosei trong Khu công nghiệp Tiền Hải, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình.
Tỉnh Thái Bình đã quy hoạch 12 KCN với tổng diện tích đến năm 2020 là 2.511,13ha và diện tích đến năm 2030 là 2.811,13ha, trong đó: Có 07 KCN đã phê duyệt quy hoạch phân khu xây dựng với diện tích 1.341,3ha (Bao gồm: Phúc Khánh 159ha, Nguyễn Đức Cảnh 75,06ha, Gia Lễ 84,7ha, Sông Trà 150,5ha, cầu Nghìn 21 l,72ha, Tiền Hải 466ha, KCN phục vụ nông nghiệp 194,36ha); 06 KCN đã thành lập theo quy định của Chính phủ bao gồm: Phúc Khánh, Nguyễn Đức Cảnh, Sông Trà, cầu Nghìn, Gia Lễ, Tiền Hải. Đồng thời, đã quy hoạch 45 cụm công nghiệp với tổng diện tích 2.261,6ha và đã phê duyệt quy hoạch chi tiết 37 cụm công nghiệp với tổng diện tích 1.385,4ha, trong đó: Diện tích đất công nghiệp 1.007,4ha, diện tích đât đã thu hôi 387,6ha, diện tích đất đã cho thuế 379,3ha.
Khu Công nghiệp Tiền Hải của tỉnh Thái Bình ngày càng phát triển mạnh nhờ sử dụng nguồn khí đốt với trữ lượng lớn khai thác tại chỗ.
Tiềm năng phát triển du lịch của Thái Bình cũng rất đa dạng với cả du lịch sinh thái biển, nghỉ dưỡng và du lịch lễ hội. Có thể điểm đến địa điểm du lịch nghỉ dưỡng tại Đồng Châu, du lịch sinh thái Cồn Vành, Cồn Đen; làng vườn sinh thái Bách Thuận. Nhiều lễ hội truyền thống và công trình văn hoá đã được xếp hạng như: Chùa Keo, nhà lưu niệm Bác Hồ, đền Tiên La, đền Đồng Bằng, từ đường Lê Quý Đôn, lăng mộ nhà Trần...; nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống đặc sắc vẫn được bảo tồn, kế truyền và phát triển như: Chèo làng Khuốc, múa rối nước làng Nguyễn...
Trên tất cả địa bàn hành chính cấp xã có đủ hệ thống trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở; bình quân mỗi huyện có xấp xỉ 05 trường Trung học phổ thông (THPT) và 01 trung tâm dạy chương trình THPT. Hệ thống giao thông thuận lợi, khoảng cách từ nhà đến trường tương đối phù hợp với lứa tuổi và điều lệ trường học. Trên địa bàn tỉnh có 02 trường Đại học, 03 trường Cao đẳng và một số trường trung cấp, dạy nghề. Riêng lĩnh vực dạy nghề, toàn tỉnh hiện có tổng số 43 cơ sở đào tạo nghề với quy mô đào tạo trung bình trên 25.000 học sinh/năm. Tỉnh có đủ hệ thống các trường học từ mầm non đến đại học, đáp ứng tối đa nhu cầu học tập của học sinh.
Khai thác triệt để những lợi thế này, thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TW ngày 05/8/2008 Hội nghị lần thứ 7 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; Tỉnh ủy Thái Bình đã có chủ trương xây dựng mô hình điểm nông thôn mới. Ngay sau đó, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 618/QĐ-UBND ngày 26/3/2009 phê duyệt Đề án xây dựng thí điểm mô hình nông thôn mới với 30 tiêu chí xây dựng và phát triển nông thôn mới, trước khi Chính phủ ban hành Bộ tiêu chí Quốc gia xã nông thôn mới tại Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16/4/2009. Ban Chỉ đạo xây dựng nông thôn mới các cấp từ tỉnh đến xã được thành lập, tập trung chỉ đạo thực hiện mục tiêu “Đến năm 2020 có 75% trở lên số xã đạt tiêu chí nông thôn mới; các xã còn lại đạt 15 tiêu chí trở lên”...(còn nữa)
Anh Minh
