Việt Nam tôn trọng, bảo đảm, thúc đẩy thực hiện công ước CERD
Việt Nam triển khai thực thi Công ước CERD. Ảnh: nguồn internet
Tính đến thời điểm hiện tại, Liên hợp quốc đã đề ra 24 công ước quốc tế liên quan đến quyền con người, trong đó có 9 công ước được coi là quan trọng và cơ bản nhất. Việt Nam đã tham gia thực hiện 7/9 công ước bao gồm: Công ước về quyền dân sự và chính trị, Công ước về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa, Công ước về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt chủng tộc, Công ước về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ, Công ước quốc tế về Quyền trẻ em, Công ước về quyền của người khuyết tật, Công ước chống tra tấn và các hình thức đối xử hoặc trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục con người.
Trong các công ước quốc tế Việt Nam đã phê chuẩn và tham gia có một công ước ảnh hưởng trực tiếp tới quan hệ giữa các dân tộc, đó là Công ước quốc tế về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt chủng tộc (CERD).
Ra đời vào năm 1965, Công ước CERD, Công ước Quốc tế về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt chủng tộc và quy định trách nhiệm của các quốc gia thành viên cần áp dụng mọi biện pháp cần thiết và đưa ra các chính sách nhằm bảo vệ quyền lợi bất cứ dân tộc nào không dựa trên chủng tộc, màu da, dòng dõi, dân tộc hoặc gốc người thiểu số.
Từ khi bắt đầu tham gia Công ước CERD vào năm 1982 cho tới nay, Việt Nam đã 4 lần thành công trong việc bảo vệ Báo cáo quốc gia nhằm thực hiện chủ trương, chính sách bảo đảm, thúc đẩy quyền của đồng bào dân tộc thiểu số.
Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, Ông Y Thông cũng từng khẳng định, việc tham gia Công ước này không chỉ mang ý nghĩa cao đẹp xóa bỏ mọi hình thức phân biệt chủng tộc ở Việt Nam mà còn thể hiện được tinh thần yêu nước và niềm tự hào dân tộc, giúp bạn bè quốc tế có cái nhìn đúng đắn về chủ trương, đường lối công tác dân tộc cũng như các thành tựu trong thực hiện chính sách dân tộc. Qua đó, lan tỏa tinh thần cao đẹp của Công ước nói chung cũng như chia sẻ kinh nghiệm, bài học tới các nước thành viên nói riêng.
Thực hiện truyền thông về quyền của người dân tộc thiểu số, nâng cao nhận thức cộng đồng
Ủy ban Dân tộc nhận định rằng Công ước về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt chủng tộc (CERD) là một công cụ quan trọng trong việc thúc đẩy quyền lợi của các dân tộc thiểu số tại Việt Nam. Theo Ủy ban, việc thực hiện các khuyến nghị của CERD không chỉ giúp nâng cao nhận thức của cộng đồng về quyền lợi của các dân tộc thiểu số mà còn là nền tảng vững chắc để thúc đẩy sự bình đẳng trong xã hội.
Sau Báo cáo CERD lần thứ 5 của Việt Nam vào ngày 27/12/2023, Ủy ban Công ước CERD đã công bố bản kết luận rằng: Việt Nam cần xác định rõ nội dung công việc, lộ trình thực hiện để tăng hiệu quả triển khai Công ước sao cho phù hợp với Hiến pháp, pháp luật và điều kiện kinh tế - xã hội của Việt Nam.
Cụ thể, Kế hoạch hướng đến 4 nhóm nhiệm vụ nhằm đẩy mạnh thực thi Công ước và tiếp tục triển khai các khuyến nghị của Ủy ban Công ước CERD, trong đó nhấn mạnh nhóm nhiệm vụ về “tiếp tục thúc đẩy các quyền của người dân tộc thiểu số thông qua các hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục - đào tạo.
Theo bà Trần Chi Mai, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Ủy ban Dân tộc, tuyên truyền là hoạt động được nhiều bộ ngành thực hiện thường xuyên, có hiệu quả nhất nhằm tác động trực tiếp tới nhận thức của người dân về chống phân biệt đối xử, bình đẳng quyền con người.
Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện tại chưa có nội dung tuyên truyền riêng biệt nào phục vụ cho công tác chống phân biệt chủng tộc, bình đẳng quyền cho người dân tộc thiểu số.
Để thực hiện mục tiêu Kế hoạch mà Báo cáo định kỳ đề ra, Việt Nam cần tăng cường thực thi các chính sách bảo vệ quyền lợi của người dân tộc thiểu số, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục gắn liền với phát triển kinh tế - xã hội, tạo sinh kế bền vững và bảo tồn văn hóa dân tộc thiểu số. Đồng thời, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và thống kê tình hình thực thi các quyền cho người dân tộc thiểu số.
Các hoạt động tuyên truyền về nhân quyền và chống phân biệt chủng tộc cần được đẩy mạnh; đào tạo đội ngũ cán bộ chuyên môn trong công tác truyền thông chú trọng phản ánh lịch sử, văn hóa dân tộc thiểu số trong sự nghiệp xây dựng đất nước; tổ chức các chương trình đào tạo giáo viên và chương trình dạy học theo khuyến nghị của Công ước CERD; tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, phát huy vai trò của bộ máy lãnh đạo trong đồng bào dân tộc thiểu số, tăng địa vị pháp lý cho người dân tộc thiểu sổ và người dân sống ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi.
Nâng cao chất lượng giáo dục cho các em nhỏ vùng cao. Ảnh: Internet
Việc tác động trực tiếp bằng các phương pháp tuyên truyền sẽ giúp nâng cao nhận thức và thay đổi tư duy của đối tượng chính sách, từ đó khuyến khích sự tôn trọng giữa các nhóm dân tộc khác nhau.
Tính từ thời điểm bảo vệ Báo cáo CERD 5 kết thúc, Việt Nam đã liên tục triển khai các nội dung mà khuyến nghị yêu cầu nhằm đảm bảo quyền cho người dân tộc thiểu số. Ngày 14/10/2021, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1719/QĐ-TTg về phê duyệt Chương mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030; phối hợp với các bộ ngành địa phương hỗ trợ tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, khẩn trương triển khai chương trình mục tiêu Quốc gia. Các chiến dịch truyền thông, hội thảo, diễn đàn cộng đồng và các hoạt động văn hóa đã được tổ chức để tạo cơ hội giao lưu, học hỏi giữa các nhóm dân tộc, xóa bỏ định kiến và phân biệt chủng tộc.
Cam kết tiếp tục thực thi Công ước CERD, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững
Đấu tranh cho lĩnh vực nhân quyền nói chung, quyền của người dân tộc thiểu số nói riêng có ý nghĩa vô cùng quan trọng, nhất là khi các thế lực thù địch luôn sẵn sàng lợi dụng sơ hở để thực hiện “cách mạng màu” nhằm lật đổ các chế độ xã hội. Để phát triển bền vững, đòi hỏi các quốc gia, dân tộc trên thế giới cần có những quy định chặt chẽ, sự đoàn kết và lòng bác ái để đảm bảo hòa bình, ổn định.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng sử dụng cụm từ “Dân là chủ” để nói lên vị thế xã hội và địa vị pháp lý tối thượng của nhân dân ở chế độ mới. Trong bối cảnh thực hiện mục tiêu phát triển bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam trên trường quốc tế, vấn đề đảm bảo quyền con người luôn là kim chỉ nam cho mọi hành động của bộ máy lãnh đạo.
Đấu tranh trên lĩnh vực nhân quyền ở Việt Nam có nhiệm vụ quan trọng là bảo vệ quan điểm của Đảng, Nhà nước về quyền con người mà nhân dân Việt Nam nói chung cũng như cộng đồng các dân tộc thiểu số nói riêng.
Có thể thấy, việc tiếp tục triển khai các khuyến nghị của Ủy ban Công ước CERD đã khẳng định cam kết của Việt Nam trong thực hiện quyền và nghĩa vụ của một quốc gia thành viên. Việt Nam luôn tôn trọng và bảo đảm quyền cho người dân tộc thiểu số thông qua việc xây dựng hệ thống văn bản pháp luật, chính sách phù hợp với các quy định trong luật pháp quốc tế. Bên cạnh đó, Việt Nam tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, các cơ chế, chính sách, huy động nguồn lực uy tín bảo đảm bình đẳng, tôn trọng, đoàn kết mối quan hệ giữa các dân tộc, tạo động lực phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Xây dựng nguồn nhân lực, cải tạo chất lượng giáo dục đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững trong bối cảnh mới.
Hoàn thiện mục tiêu Kế hoạch sau Báo cáo định kỳ lần 5 của Công ước CERD, Việt Nam có thể tiếp tục hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống của quần chúng nhân dân trên toàn quốc.
Đặng Nguyễn Anh Thư
