 |
| Nghệ sĩ Nguyễn Quân tại lễ khai mạc triển lãm. Ảnh: BTC |
"Nguyện" là một nơi chốn công cộng đương đại cho trải nghiệm thẩm mỹ nghệ thuật và tâm tình, tâm linh
Triển lãm Nguyện giới thiệu phần lớn tác phẩm trong dự án Đền Nguyện Mẫu của nghệ sĩ, nhà lý luận phê bình và nghiên cứu lịch sử mỹ thuật Nguyễn Quân. Triển lãm gồm 24 tác phẩm hội hoạ sơn dầu, 6 tác phẩm điêu khắc gốm, đá và một phần mô phỏng tác phẩm điêu khắc kiến trúc Đền Nguyện Mẫu sẽ được phát triển trong tương lai. Ý tưởng xuyên suốt dự án là đức tin, sự sùng kính tính nữ và lịch sử mỹ thuật; ký ức lưu giữ từ “bức tranh” trải nghiệm cuộc sống, suy tôn cơ thể và linh hồn người nữ thuộc các thời đại cổ xưa đến nay, các chủng tộc, các độ tuổi và các châu lục xa xôi đến địa lý gần cận đi ra từ quan sát của ông.
Nguyện (hay Đền Nguyện Mẫu) là một công trình nghệ thuật tổng hòa: Kiến trúc, cảnh quan, hội họa, điêu khắc, âm thanh, ánh sáng. Ý tưởng và phần lớn tác phẩm được sáng tác, thực hiện bởi nghệ sĩ Nguyễn Quân và dự án Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Sóng Mây, giám tuyển Vũ Hồng Nguyên trong bốn năm 2020 – 2024. Tạo dựng một nơi chốn nghệ thuật đương đại chưa có tiền mẫu trong không gian Bảo tàng Sóng Mây trong tương lai. Nguyện là một nơi chốn công cộng đương đại cho trải nghiệm thẩm mỹ nghệ thuật và tâm tình, tâm linh.
Nghệ sĩ Nguyễn Quân cho biết, tổng hòa kiến trúc mỹ thuật "Đền Nguyện Mẫu" không có tính tôn giáo nhưng cung cấp một trải nghiệm nghệ thuật - tâm tình pha trộn như thời sơ khai, khi tín ngưỡng mới sơ sinh và các tôn giáo chưa hoàn thành, khi trải nghiệm giác ngộ thẩm mỹ, tâm tình tâm linh còn là một thể thống nhất.
Khi tác phẩm, sự sáng tạo ra nó và sự hưởng thụ thẩm mỹ chưa tách khỏi sự sùng bái, kính ngưỡng người mẹ đầu tiên/ tổ mẫu, khi mà sự mỹ lệ - tình yêu - sự sinh sôi còn là một thể duy nhất không thể tách rời nhau.
“Chủ đề kép và công năng của "Nguyện" (hay "Đền Nguyện Mẫu") là trải nghiệm đức tin và sự sùng kính tính nữ Mỹ - Ái - Sinh và lịch sử mỹ thuật. Tôi cho rằng đại bộ phận lịch sử nghệ thuật cũng thể hiện điều đó,…”, nghệ sĩ Nguyễn Quân nhấn mạnh.
 |
| Du khách nước ngoài chăm chú xem tác phẩm của nghệ sĩ Nguyễn Quân |
Là người đồng hành cùng nghệ sĩ Nguyễn Quân trong dự án này, Giám tuyển Vũ Hồng Nguyên chia sẻ: “Nghệ sĩ Nguyễn Quân là một nhân vật có tầm cỡ văn hóa với vốn hiểu biết sâu rộng, sống một cuộc đời giản dị, mộc mạc và chân thành. Sự thông minh và dí dỏm của ông khiến mọi cuộc trò chuyện trở nên cuốn hút và thú vị. Dù ở cương vị nhà nghiên cứu phê bình mỹ thuật hay nghệ sĩ, tôi luôn dành cho ông lòng kính trọng vì tinh thần cống hiến, sự lạc quan và niềm hy vọng mà ông dành cho mỹ thuật Việt Nam.
Ở vào độ tuổi xưa nay hiếm, nghệ sĩ Nguyễn Quân miệt mài sáng tạo nghệ thuật với la bàn của đức và sự sùng kính duy mỹ, để một "Đền Nguyện Mẫu" - ngưỡng vọng thiêng liêng thẩm mỹ này trọn vẹn hình hài hiện sinh. Phần lớn chặng đường của dự án đã được hoàn thành, tôi rất kỳ vọng và tin tưởng vào sự thành công của "Đền Nguyện Mẫu". Ý tưởng tác phẩm là một tổng hoà giữa cảnh quan kiến trúc, điêu khắc và hội hoạ lần đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam…”.
 |
 |
| Tác phẩm "Quy phượng lâu" |
Nghệ sĩ Nguyễn Quân sinh năm 1948 tại Phú Thọ. Ông tốt nghiệp ngành điều khiển học, Đại học Merseburg, Đức năm 1971. Ông là Phó chủ nhiệm khoa Lý luận và Lịch sử Mỹ thuật tại Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam 1977 – 1984, Ban thư ký Hội Mỹ thuật Việt Nam, Tổng biên tập Tạp chí Mỹ thuật – Nhà xuất bản Mỹ thuật 1984 – 1989. Từ năm 1990 ông sống và làm việc tại nhà ở TP Hồ Chí Minh.
Ông là tác giả của 16 cuốn sách lý thuyết và lịch sử mỹ thuật, viết và công bố khoảng 1.000 bài viết nghệ thuật và văn hóa trên các sách báo ở Việt Nam và nước ngoài. Ông cũng là một trong những nhà sử học nghệ thuật và nghiên cứu phê bình hàng đầu của nền Mỹ thuật Việt Nam. Ông vừa là nhà lý luận, vừa là nghệ sĩ thực hành, ông có vai trò nổi bật trong việc thúc đẩy phong trào Hội họa Đổi Mới của Việt Nam trong giai đoạn bản lề 1980 – 1990.
 |
| Tác phẩm "Đẻ đất đẻ nước" |
 |
| Tác phẩm "Đáy giếng" chất liệu sơn dầu |
 |
 |
 |
| Triển lãm Nguyện của nghệ sĩ Nguyễn Quân thu hút nhiều sự chú ý của công chúng. Ảnh: BTC |
Chuyển động trong tĩnh lặng
Triển lãm “Chuyển động trong tĩnh lặng” giới thiệu 6 tác phẩm/cụm tác phẩm điêu khắc gỗ và 25 tác phẩm hội họa được nghệ sĩ Nhật Bản Katsumi Mukai sáng tác từ tháng 7 đến tháng 10 năm 2024 tại Hà Nội. Trong đó, đáng chú ý là loạt tranh chì với những tác phẩm kích thước lớn (153x246 cm) đầy xúc động được sinh ra từ người đã chạm vào tĩnh lặng – người luôn đắm say với bản tuyệt phẩm trong thế giới âm sắc của tự nhiên.
Ở tuổi 79, nghệ sĩ Nhật Bản Katsumi Mukai vẫn tràn đầy năng lượng sáng tạo. Ông chia sẻ: “Có những âm thanh không thể nghe thấy nhưng có thể cảm nhận được – như tiếng tuyết rơi, tiếng dung nham chảy dưới lòng đất, hay tiếng thở của cây cối. Tôi luôn cảm nhận được chuyển động trong tĩnh lặng ở tất cả các hiện tượng tự nhiên. Và rồi tôi phóng chiếu tâm hồn mình – tĩnh lặng nhưng cũng đầy mãnh liệt và sống động – lên gỗ và giấy”.
Nghệ sĩ Katsumi Mukai sinh năm 1946 tại Tohoku, Nhật Bản. Năm 18 tuổi, ông bắt đầu vẽ tranh và chuyển đến Tokyo theo học hội họa tại Học viện Nghệ thuật Trung ương. Tuy nhiên, chỉ sau nửa năm, ông quyết định kết thúc khóa học do không tìm được sự thu hút từ những người hướng dẫn. Năm 1971 ông sang London tự học và nghiên cứu nghệ thuật thông qua các phòng trưng bày, bảo tàng trong một năm.
Thập niên 60 đến 80 ông là hoạ sĩ tổ chức liên tiếp nhiều triển lãm cá nhân, triển lãm nhóm tại Tokyo và Aomori sau cuộc trưng bày lần đầu năm 1966. Từ năm 1990 ông chuyển trọng tâm sáng tác sang điêu khắc gỗ. Các tác phẩm điêu khắc của ông liên tục được trưng bày trong các dự án nghệ thuật lớn, cả quy mô trong nước lẫn quốc tế. Đồng thời, ông cũng tham gia các chương trình sáng tác lưu trú tại nhiều quốc gia như Việt Nam, Thái Lan, Malaysia, Singapore, Hàn Quốc, Đức, Canada, Mỹ,…
 |
 |
 |
| Một số tác phẩm của nghệ sĩ Katsumi Mukai. Ảnh: BTC |
