Trao đổi tại tọa đàm, bà Vũ Thị Thanh Hà, Chánh Văn phòng Trung tâm Công nghệ Thông tin, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho biết: Sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1813- QĐ/TTg phê duyệt Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2021-2025, Chỉ thị 21/CT-TTg về thúc đẩy chuyển đổi số trong chi trả an sinh xã hội không dùng tiền mặt, Bộ LĐTB&XH đã ban hành các văn bản hướng dẫn, phối hợp với Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư (C06) để triển khai tại các địa phương.
Các vị khách mời tham gia Tọa đàm (từ phải sang): Ông Nguyễn Hoàng Long; Thiếu tá Đào Đình Nam; bà Vũ Thị Thanh Hà; ông Nguyễn Thế Anh, ông Lê Anh Dũng
Bộ LĐTB&XH phấn đấu hết năm 2024, tỷ lệ đối tượng hưởng chính sách an sinh xã hội (ASXH) có tài khoản đạt tối thiểu 30% trên tổng số đối tượng thuộc địa phương quản lý. Trường hợp đối tượng hưởng chính sách ASXH không đủ điều kiện mở tài khoản theo quy định và không có người ủy quyền nhận thay thì thực hiện chi trả trực tiếp qua tổ chức dịch vụ chi trả hoặc phương thức khác theo quy định.
Theo Thiếu tá Đào Đình Nam, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu, ứng dụng dữ liệu dân cư và căn cước công dân (C06), sau hơn 2 năm triển khai, các bộ, ngành đã triển khai rất tích cực và đạt được những kết quả rất khả quan, qua việc triển khai số hóa hoạt động chi trả an sinh xã hội. Thứ nhất, Bộ Công an đã cùng với Bộ LĐTB&XH đã tạo lập, đối soát, làm sạch toàn bộ dữ liệu về an sinh xã hội với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Đây chính là điều kiện quan trọng nhất để thực hiện việc chi trả đúng người, đúng đối tượng và không bị gian lận trong quá trình chi trả.
Thứ hai, C06 đã phối hợp với Ngân hàng Nhà nước, Bộ LĐTB&XH, Bộ Tài chính, cùng với UBND các địa phương đã hoàn thiện tính năng an sinh xã hội nhằm xây dựng nền tảng thanh toán chi trả an sinh xã hội trên ứng dụng VNeID. Bên cạnh đó, Bộ Công an cũng hướng tới mục tiêu cùng với các bộ, ngành sẽ xây dựng cho tất cả công dân đều có tài khoản an sinh xã hội được xác thực với danh tính từ dữ liệu quốc gia về dân cư.
“Chúng ta có thể theo dõi quá trình, kết quả chi trả an sinh xã hội, được cập nhật liên tục. Do vậy, toàn bộ quy trình chi trả này luôn được đảm bảo thuận tiện, công khai, minh bạch, đúng người, đối tượng và ứng dụng được công nghệ và chuyển đổi số”, Thiếu tá Đào Đình Nam nói.
Đại diện ngành ngân hàng, ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước) cho biết, các ngân hàng đã đầu tư hệ thống và nghiên cứu, phát triển các giải pháp dịch vụ để cung cấp các dịch vụ thanh toán an toàn, tiện lợi.
“Chúng tôi cũng quan tâm đến yếu tố bảo vệ quyền lợi khách hàng, tăng cường truyền thông để nâng cao nhận thức rủi ro trong quá trình sử dụng, giúp người dân và những đối tượng sử dụng dịch vụ an toàn, tiện lợi của ngành ngân hàng”, ông Lê Anh Dũng nói.
Đại diện cơ quan triển khai hạ tầng thanh toán, ông Nguyễn Hoàng Long, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần thanh toán quốc gia (NAPAS) cho hay, trong triển khai hạng mục về chi trả ASXH, NAPAS là đơn vị đứng ra cung cấp hệ thống hạ tầng kỹ thuật để kết nối giữa hệ thống ngân hàng để chia sẻ dữ liệu và cho phép người dân khách hàng thông qua ứng dụng VNeID để đăng ký số tài khoản ngân hàng và số tài khoản mobile money dùng để nhận chi trả an sinh xã hội.
Thông qua việc đăng ký kết nối trực tuyến khách hàng có thể được xác thực trực tuyến và đảm bảo tính chính xác đầy đủ những thông tin về số tài khoản cũng như số tài khoản mobile money để sau này tạo điều kiện cho việc chi trả những khoản an sinh xã hội đúng đối tượng, đúng đủ.
Sau khi các ngân hàng thương mại nhận được thông tin và thực hiện giao dịch chi trả cho các đối tượng, NAPAS sẽ vận hành hệ thống chuyển khoản liên ngân hàng để chuyển tiền ngay đến tài khoản thanh toán đã được người dân đăng ký một cách thông suốt và chính xác.
Vừa qua, NAPAS đã phối hợp với một số ngân hàng thành viên, cụ thể là BIDV, Vietcombank, VietinBank, Nam Á cũng như VNPT để thực hiện thí điểm triển khai đăng ký tài khoản ngân hàng/tài khoản mobile money trên hệ thống VNeID và đã thực hiện thí điểm thành công.
Trong thời gian tới, sau khi C06 thực hiện cập nhật chính thức tính năng an sinh xã hội trên ứng dụng VNeID để toàn bộ người dân có thể lên đó đăng ký tài khoản ngân hàng và số tài khoản mobile money thì NAPAS sẽ cùng phối hợp thực hiện triển khai chính thức, rộng rãi.
“Khó khăn vướng mắc chủ yếu là đây là dịch vụ chưa có tiền lệ. Việc thực hiện thanh toán chi trả giữa các ngân hàng với nhau thì NAPAS và các ngân hàng đã vận hành từ lâu, nhưng lần này là kết nối giữa hệ thống ngân hàng và cơ sở dữ liệu của bộ, ngành. Do có sự phối hợp chặt chẽ và chỉ đạo kịp thời của Ngân hàng nhà nước, Bộ Công an đến nay, NAPAS đã sẵn sàng phối hợp cùng Bộ Công an và các bộ ban ngành khác để triển khai thông suốt dịch vụ chi trả an sinh xã hội”, ông Nguyễn Hoàng Long chia sẻ.
Trong thời gian tới, ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN bày tỏ tin tưởng dịch vụ chi trả ASXH qua tài khoản thanh toán tuy mới nhưng có tiềm năng sẽ triển khai rất thành công, mang đến lợi ích thiết thực cho người dân, cho người hưởng trợ cấp an sinh xã hội. Đã có tiền lệ là cán bộ, công chức nhận lương nhanh chóng, kịp thời, an toàn qua tài khoản ngân hàng, kênh điện tử, qua việc trao đổi thông tin giữa các đơn vị chức năng rất kịp thời nhanh chóng.
Ông Nguyễn Thế Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Kiểm soát Chi (Kho bạc Nhà nước) cho hay: Để đẩy nhanh được công tác số hóa chi trả ASXH nói chung, cũng như thanh toán qua tài khoản đối với các đối tượng ASXH nói riêng, thì điều kiện tiên quyết là người thụ hưởng phải có tài khoản thanh toán.
Điều kiện tiếp theo là việc liên thông được dữ liệu giữa các cơ quan khác nhau đảm bảo sạch, sống, đúng đối tượng, đúng mục đích là yếu tố then chốt. Chính vì vậy, việc sớm triển khai xây dựng hệ sinh thái thanh toán qua ứng dụng VNeID là hết sức cần thiết trong tương lai.
Kho bạc Nhà nước cũng sẽ luôn luôn tìm ra giải pháp để giải quyết những bài toán nghiệp vụ, để việc thanh toán từ ngân sách nhà nước đến từng người thụ hưởng một cách nhanh nhất và trực tiếp nhất. Hiện tại về cơ bản, việc thanh toán vẫn qua khâu trung gian, chưa phải trực tiếp từ ngân sách nhà nước. Trên cơ sở các chính sách, định hướng sắp tới, chúng ta có thể triển khai trực tiếp từ ngân sách nhà nước đến người thụ hưởng.
Sắp tới, Kho bạc Nhà nước thực hiện quy trình chi trả an sinh xã hội tương tự như theo quy trình chi trả lương. Theo đó, Bộ LĐTB&XH sẽ phối hợp với cơ quan công an để trao đổi xác thực thông tin chính xác về các đối tượng thụ hưởng để lập bảng thanh toán, sau đó cơ quan LĐTB&XH sẽ lập hồ sơ đề nghị thanh toán với Kho bạc Nhà nước. Sau khi thực hiện công tác kiểm soát xong thì kho bạc sẽ đưa dữ liệu bảng thanh toán lên cổng trao đổi dữ liệu.
Về phía Bộ Công an, Thiếu tá Đào Đình Nam cho biết, để hoàn thiện quy trình chi trả an sinh xã hội trên ứng dụng VNeID, Bộ Công an, C06 cùng với Ngân hàng Nhà nước, Bộ LĐTB&XH, Kho bạc Nhà nước và các đơn vị, địa phương đã hoàn thiện quy trình và xin ý kiến thống nhất. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị và đẩy mạnh tuyên truyền.
Về góc độ pháp lý, hiện nay việc chi trả an sinh xã hội qua tài khoản thanh toán vẫn đang thí điểm, dự kiến sau ngày 1/7/2024 sẽ hoàn thiện và chính thức triển khai. Quá trình chi trả liên quan đến rất nhiều cơ quan, doanh nghiệp phải đảm bảo về an ninh, an toàn hệ thống cũng như bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Vai trò then chốt ở đây là Bộ LĐTB&XH cùng với Bộ Công an luôn luôn phải làm sạch, cập nhật dữ liệu về an sinh xã hội, từ đó đồng bộ với tài khoản thanh toán của ngành ngân hàng và tất cả mọi dữ liệu đều được khớp. Quan trọng hơn nữa là Kho bạc Nhà nước cũng sẽ rút ngắn quy trình để kết hợp với Bộ Công an, Kho bạc Nhà nước, Ngân hàng Nhà nước, Bộ LĐTB&XH toàn trình trong quá trình chi trả từ Kho bạc Nhà nước đến người dân trên một hệ thống, giải quyết trong thời gian thực.
“Đây cũng là một trong những nhiệm vụ của Đề án 06 mà các bộ, ngành, địa phương phải hiệp đồng thì dịch vụ này mới thực sự đem lại tiện ích cho người dân”, Thiếu tá Đào Đình Nam.
Khẳng định đã sẵn sàng triển khai, ông Nguyễn Hoàng Long, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần thanh toán quốc gia (NAPAS) cho hay: Đơn vị này đã chuẩn bị toàn bộ hệ thống quy trình, nghiệp vụ, cũng như con người để thực hiện việc vận hành, và trung tâm giám sát vận hành dịch vụ 24/7, kịp thời phát hiện lỗi, sự cố xảy ra và phối hợp cùng các bên xử lý nhanh nhất...
NAPAS cũng đã có kinh nghiệm trong việc triển khai cùng Cổng dịch vụ công Quốc gia cho việc thanh toán, chi trả phí, lệ phí của những dịch vụ công trên Cổng dịch vụ công Quốc gia.
“Trong thời gian tới chúng tôi cũng sẽ phối hợp để triển khai khách hàng, người dân có thể chi trả, thanh toán ngay các khoản phí, lệ phí cho các dịch vụ công và thực hiện qua phần mềm VNeID như: Xác minh hồ sơ pháp lý của người dân, việc đăng ký, làm mới, thay đổi căn cước công dân, cũng như một số dịch vụ khác... sẽ tiết kiệm rất nhiều thời gian, công sức đi lại của người dân, cũng như làm cho dịch vụ công được cung cấp qua nền tảng, phần mềm VNeID được thực hiện thông suốt và nhanh chóng”, đại diện NAPAS chia sẻ.
Nguyễn Khắc Từ
