Ngày 13/4, tại Hà Nội, Bộ Tư pháp phối hợp với Phái đoàn Liên minh châu Âu và Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc tại Việt Nam tổ chức Hội thảo “Tăng cường tiếp cận trợ giúp pháp lý cho người nghèo và nhóm yếu thế”. Tham dự và đồng chủ trì Hội thảo có Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc, ông Giorgio Aliberti, Đại sứ, Trưởng Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam, bà Sitara Syed, Phó Trưởng Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam.
Đoàn Chủ tịch Hội thảo. Ảnh: Lê Sơn
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc khẳng định, TGPL được xác định là trách nhiệm của Nhà nước, vừa thể hiện truyền thống đạo lý, tính nhân văn của người Việt Nam, vừa thể hiện trách nhiệm cao cả của Nhà nước trong việc bảo đảm các quyền con người.
Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc cho biết, sau hơn 3 năm thực hiện, Luật TGPL đã mang lại một số kết quả tích cực. Cụ thể, nhận thức của người dân và chính cán bộ cơ quan Nhà nước, trong đó có các cơ quan pháp luật đã có nhiều thay đổi tích cực để bảo đảm các đối tượng TGPL được hưởng dịch vụ TGPL một cách dễ dàng, thuận lợi và không phải trả bất kỳ chi phí nào. Bên cạnh đó, chất lượng TGPL không ngừng được nâng cao khi người cung cấp TGPL tương đương luật sư duy trì số lượng vụ việc TGPL tối thiểu bắt buộc thực hiện hằng năm và có cơ chế đánh giá chất lượng TGPL. Mặc dù ngân sách còn nhiều khó khăn nhưng Chính phủ đã ưu tiên nguồn lực cho công tác TGPL; đưa TGPL lồng ghép vào các chương trình xoá đói giảm nghèo để ưu tiên huy động nguồn lực cho công tác này.
Tại Hội thảo, ông Cù Thu Anh, Cục trưởng Cục TGPL cho biết, TGPL được khẳng định là một chính sách “giảm nghèo về pháp luật” trong tổng thể chính sách giảm nghèo của Đảng và Nhà nước. Qua hơn 20 năm hình thành và phát triển, chính sách TGPL cho người nghèo và đối tượng yếu thế đã khá đầy đủ, các chế định về TGPL cũng được đồng bộ hóa trong các bộ luật và các văn bản hướng dẫn thi hành. Kết quả hoạt động TGPL đã có tác động tích cực trong việc đảm bảo chất lượng tranh tụng tại các phiên toà xét xử, bảo đảm thực hiện các quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, nhất là những đối tượng yếu thế trong xã hội.
Đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý đã được chuẩn hoá và được thường xuyên bồi dưỡng trau dồi kỹ năng tay nghề. Đến nay, đây là đội ngũ nòng cốt đảm nhận hầu hết các vụ việc TGPL bằng hình thức tham gia tố tụng. Nhiều Trợ giúp viên pháp lý thực hiện 70-90 vụ việc TGPL tham gia tố tụng/năm. Từ năm 2016 đến 2020, toàn quốc thực hiện được 310.081 vụ việc, trong đó có 92.082 vụ việc tham gia tố tụng, 211.806 vụ việc tư vấn pháp luật, 2.542 vụ việc đại diện ngoài tố tụng.
Tuy nhiên, công tác này vẫn còn một số hạn chế như đội ngũ TGPL chưa nhiều, nhất là các tỉnh miền núi nơi tỉ lệ người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số cao, điều kiện đi lại khó khăn, nhiều người dân còn chưa biết về hoạt động TGPL cũng như quyền của mình để yêu cầu TGPL khi có vướng mắc pháp luật…
Tăng cường trợ giúp pháp lý cho người yếu thế, đồng bào dân tộc
Ông Đỗ Ngọc Thịnh, Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam cho biết, để công tác TGPL của luật sư ngày càng hiệu quả hơn nữa, Liên đoàn và các ĐLS cần tiếp tục nghiên cứu hướng dẫn cụ thể về việc trách nhiệm của ĐLS trong việc quản lý, giám sát luật sư tham gia thực hiện TGPL; đổi mới và đa dạng hoá về nội dung và hình thức tổ chức TGPL phù hợp với từng đối tượng, địa bàn; đẩy mạnh công tác bồi dưỡng luật sư cả về kỹ năng nghề nghiệp, kiến thức chuyên môn và đạo đức luật sư; tăng cường công tác truyền thông về hoạt động TGPL miễn phí của đội ngũ luật sư…
Tại Hội thảo, các đại biểu tham dự cũng trao đổi, thảo luận về các giải pháp tăng cường tiếp cận TGPL cho người nghèo và nhóm yếu thế. Theo các đại biểu, thời gian tới, cần tăng cường khả năng tiếp cận dịch vụ TGPL cho người dân; tăng cường năng lực cung cấp dịch vụ TGPL có chất lượng; lồng ghép công tác TGPL với các chính sách giảm nghèo của Nhà nước; thu hút các nguồn lực xã hội; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong TGPL…
