Hiện nay, nhiều doanh nghiệp đã quan tâm giáo dục văn hóa doanh nghiệp để tạo động lực thúc đẩy hiệu quả sản xuất kinh doanh. Tuy vậy, giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động trong doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Thành phố Hà Nội còn nhiều hạn chế, bất cập.
Ảnh minh họa - TSD
1. Mở đầu
Sự ra đời của Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 3-6-2017 của Hội nghị Trung ương 5 khóa XII về phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa (Nghị quyết số 10) thể hiện sự đổi mới mạnh mẽ trong tư duy lý luận của Đảng về phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Quán triệt Nghị quyết số 10, Thành ủy Hà Nội đã lãnh đạo triển khai thực hiện sâu rộng trong các cấp, các ngành, các chủ thể, thống nhất nhận thức về phát triển kinh tế tư nhân. Thành phố và các cấp, các ngành đã thực hiện các chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tư nhân phát triển, coi “Doanh nghiệp là động lực, là chìa khóa của phát triển kinh tế bền vững của Thủ đô”.
Để thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ, các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể và lãnh đạo các doanh nghiệp đã quan tâm về cơ chế, chính sách, các nguồn lực và đặc biệt là chú trọng tuyên truyền, giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động, tạo động lực cho người lao động nâng cao năng suất, chất lượng làm việc.
2. Thực trạng giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Thành phố Hà Nội
Thứ nhất, sự quan tâm, tạo điều kiện của cấp ủy, chính quyền, đoàn thể các cấp với giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động trên địa bàn Thành phố Hà Nội
Trong công tác giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động, các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Thành phố Hà Nội đã nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện của cấp ủy, chính quyền, đoàn thể. Đặc biệt, nhiều chính sách của Thành phố Hà Nội đã hỗ trợ, góp phần quan trọng để doanh nghiệp nhỏ và vừa vượt qua những khó khăn trong khởi nghiệp, duy trì và mở rộng sản xuất kinh doanh, tạo nguồn lực cho tăng cường các điều kiện để thực hiện giáo dục văn hóa doanh nghiệp.
Ngày 16-8-2023, UBND Thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định số 4097/QĐ-UBND về việc thành lập Tổ công tác đặc biệt của UBND Thành phố để tháo gỡ khó khăn, giải quyết vướng mắc, hỗ trợ hiệu quả các doanh nghiệp, nhà đầu tư, dự án đầu tư trên địa bàn thành phố, Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội là Trưởng đoàn công tác, hai Phó Chủ tịch UBND Thành phố là Phó Trưởng đoàn công tác. Tổ công tác đã khảo sát, chỉ đạo, tổ chức kiểm tra, rà soát những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất, kinh doanh; những khó khăn, vướng mắc của nhà đầu tư trong việc triển khai các dự án. Trên cơ sở thực tế, Tổ công tác căn cứ vào mức độ, tính chất công việc để xem xét giải quyết theo thẩm quyền, trường hợp vượt thẩm quyền thì báo cáo, xin ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, hoặc Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng Chính phủ hoặc xin ý kiến của lãnh đạo các bộ, ngành có liên quan để giải quyết kịp thời, hiệu quả.
Thứ hai, sự phát triển của các tổ chức đảng, đoàn thể, hiệp hội, hội trong doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Thành phố Hà Nội là điều kiện tiền đề của công tác giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động
Thực hiện Nghị quyết số 10, trong những năm qua, Hà Nội đã thực hiện phương châm hành động “lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm dịch vụ”, “cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh”, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, “đồng hành cùng doanh nghiệp” và “phát triển kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng của kinh tế Thủ đô”.
“Sự phát triển của các tổ chức đảng, đoàn thể, hiệp hội, hội trong doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Thành phố Hà Nội là điều kiện tiền đề của công tác giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động"
Chính quyền thành phố luôn cam kết tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc vượt qua khó khăn, thách thức, nắm bắt cơ hội trong thách thức, giữ vững ổn định và tiếp tục vươn lên ngày càng lớn mạnh, đóng góp ngày càng tốt đẹp hơn cho sự phát triển của Thủ đô.
Thứ ba, Thành phố đã thực hiện nhiều giải pháp có tính đột phá nhằm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh trên địa bàn. Nhiều dự án, quy hoạch được thông tin công khai và nhiều chính sách được thực hiện nhằm hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp. Các chính sách hỗ trợ thiết thực như: Hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp mới thành lập; Hỗ trợ tiếp cận tín dụng và vốn ngân hàng; Hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực và mặt bằng sản xuất,... Thành phố tổ chức nhiều sự kiện kết nối cung cầu, các chương trình xúc tiến đầu tư, giao thương trong nước và quốc tế...
Các cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển doanh nghiệp tư nhân được chú trọng hoàn thiện, cải cách quản lý gắn với xây dựng Chính phủ điện tử, hành chính công hiện đại được tăng cường, góp phần tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển. Về số doanh nghiệp thành lập mới, từ năm 2018 đến hết năm 2020, thành phố có 79.434 doanh nghiệp thành lập mới, trong đó năm 2020 có 25.742 doanh nghiệp đăng ký mới (tăng 5% so với năm 2018).
Thứ tư, sự đầu tư nguồn lực ngày càng tăng của các doanh nghiệp vào phát triển văn hóa doanh nghiệp và giáo dục văn hóa doanh nghiệp
Qua khảo sát cho thấy, các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố Hà Nội ngày càng quan tâm nhiều hơn đến văn hóa doanh nghiệp và dành nhiều nguồn lực hơn cho việc giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động.
Lực lượng lao động trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Hà Nội có trình độ kỹ thuật, chuyên môn, văn hóa, trình độ nhận thức chính trị và về các mối quan hệ xã hội khác nhau nên là một môi trường xã hội đa dạng và phức tạp. Bên cạnh đó, trước sự cạnh tranh của nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, do nhận thức rõ văn hóa doanh nghiệp chính là phát triển thương hiệu, là tài sản của mỗi doanh nghiệp. Do vậy, nhiều chủ doanh nghiệp chú trọng giáo dục văn hóa doanh nghiệp. Nhiều chủ doanh nghiệp tích cực tham gia các khóa học, đào tạo trong nước và quốc tế để cập nhật kiến thức kinh doanh, văn hóa kinh doanh, đạo đức kinh doanh phù hợp với bối cảnh mới.
Nhiều doanh nghiệp đã tổ chức mời chuyên gia về văn hóa doanh nghiệp, về kinh tế, văn hóa người Việt Nam hoặc nước ngoài đến doanh nghiệp để thảo luận, trao đổi, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho người lao động.
Thực tiễn cho thấy, đội ngũ báo cáo viên, giảng viên, chuyên gia tham gia giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Thành phố Hà Nội hiện nay ngày càng được nâng lên cả về số lượng và chất lượng. Nội dung giáo dục văn hóa doanh nghiệp ngày càng được thiết kế một cách bài bản, cập nhật những vấn đề mới, tiêu biểu của văn hóa doanh nghiệp Việt Nam và quốc tế. Các chỉ số đều thể hiện trình độ nhận thức, sự am hiểu của người lao động tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa về văn hóa doanh nghiệp đã được nâng lên rõ rệt.
Bên cạnh những kết quả đạt được, về tổng thể sự tham gia của các chủ thể trong giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Hà Nội còn mờ nhạt, chưa có các cơ chế thúc đẩy hoạt động giáo dục. Một số nội dung giáo dục chưa được cập nhật cả về chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và thực tiễn bối cảnh sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Một số doanh nghiệp chưa chú trọng cụ thể hóa nội dung các chủ trương, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước thành các tiêu chuẩn, tiêu chí cụ thể để giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động.
Một số doanh nghệp chưa coi trọng hoạt động giáo dục nhằm xây dựng văn hóa doanh nghiệp trong phát triển doanh nghiệp. Nhiều chủ doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Hà Nội chưa nắm vững cơ cấu và cách thức thể hiện văn hóa doanh nghiệp một cách phù hợp. Nhiều người nhầm lẫn rằng chỉ những đặc tính cố hữu của văn hóa doanh nghiệp mới cần phải xây dựng do đó không quan tâm tới tổng thể các yếu tố cấu thành. Vì vậy, nhiều chủ doanh nghiệp đầu tư nguồn lực dồi dào cho việc “xây dựng văn hóa doanh nghiệp” nhưng không mang lại những kết quả tích cực trong thực tiễn.
Bên cạnh đó, một bộ phận không nhỏ lãnh đạo, quản lý doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Hà Nội chưa nhận thức rõ ràng rằng việc đạt được các kết quả kinh doanh như kỳ vọng có mối liên hệ chặt chẽ với xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp nên chưa thực sự coi trọng xây dựng văn hóa doanh nghiệp.
Nhiều doanh nghiệp chú trọng tới tìm kiếm lợi nhuận, thậm chí tìm kiếm bằng mọi cách, trước hết là tăng năng suất lao động. Nhưng một số chủ doanh nghiệp lại không nhận thức được sự ràng buộc giữa văn hóa và kinh doanh, sự tác động qua lại, tương hỗ lẫn nhau trong sự phát triển của đơn vị sản xuất kinh doanh. Việc chưa nhận thức rõ ràng những giá trị lớn lao mà văn hóa doanh nghiệp mang lại đối với thực hiện các chiến lược kinh doanh đã khiến các doanh nghiệp này không đạt được mục tiêu đề ra và thiếu khả năng tiến hành tạo dựng môi trường hấp dẫn, thu hút nhân viên làm việc và cống hiến lâu dài.
Để phát triển văn hóa doanh nghiệp, trước hết cần thay đổi, nâng cao nhận thức của các chủ doanh nghiệp về tầm quan trọng của văn hóa doanh nghiệp, các đặc trưng, các yếu tố cấu thành văn hóa doanh nghiệp. Có như vậy, lãnh đạo doanh nghiệp mới có khả năng truyền tải dễ dàng các thông điệp về lợi ích, giá trị mà văn hóa doanh nghiệp mang lại đối với kết quả kinh doanh của doanh nghiệp và hiệu quả làm việc của từng thành viên. Chỉ khi nào điều này diễn ra thì doanh nghiệp mới có khả năng phát triển bền vững trên cơ sở có lợi nhuận và sự ổn định toàn diện.
Một số doanh nghiệp đã có sự quan tâm, đầu tư nguồn lực cho giáo dục văn hóa doanh nghiệp nhưng chưa đủ để tạo động lực thúc đẩy hoạt động giáo dục đưa đến hiệu quả trong sản xuất kinh doanh
Có một thực tế là, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Thành phố Hà Nội nhận thức đầy đủ và sâu sắc rằng mình chưa đầu tư thỏa đáng nguồn lực cho việc giáo dục văn hóa doanh nghiệp, song cũng có nhiều doanh nghiệp chưa biết đầu tư nguồn lực như thế nào để hiệu quả. Hoặc nhiều lãnh đạo doanh nghiệp vẫn lúng túng về cách thức, các bước triển khai xây dựng văn hóa doanh nghiệp. Hoặc, mặc dù được trang bị kiến thức, có trình độ chuyên môn cao nhưng nhiều lãnh đạo doanh nghiệp vẫn chưa xác định được chính xác mô hình văn hóa doanh nghiệp phù hợp với đơn vị minh. Do đó, những chủ doanh nghiệp này thường gặp nhiều khó khăn, trở ngại trên con đường thiết lập văn hóa doanh nghiệp phù hợp với đặc điểm, quy mô, ngành nghề, tính chất sản xuất kinh doanh mà họ đang theo đuổi.
Các chủ thể giáo dục còn hạn chế về năng lực, trình độ, kỹ năng trong giáo dục văn hoá doanh nghiệp cho người lao động.
Một hạn chế khi các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Hà Nội phát triển văn hóa doanh nghiệp là chưa chú trọng tới “gốc rễ” của văn hóa doanh nghiệp, đó là sứ mệnh, tầm nhìn và giá trị cốt lõi của doanh nghiệp, mà thường bị cuốn vào những hoạt động bề nổi.
Nhiều chủ doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Hà Nội cho rằng, xây dựng văn hóa doanh nghiệp chỉ bằng việc in băng rôn, treo khẩu hiệu, đính kèm hình ảnh hoạt động tập thể, đưa ra khẩu hiệu hấp dẫn,... Một số khác lại cho rằng chỉ cần có chuyên gia đào tạo thì nhân viên chắc chắn sẽ có văn hóa, hoặc nhờ chuyên gia tổ chức sự kiện và thực hiện các kế hoạch dã ngoại cho công nhân, nhân viên sẽ định hình văn hóa doanh nghiệp. Những chủ doanh nghiệp này chưa nhận thức đầy đủ rằng trụ cột của văn hóa doanh nghiệp là chủ doanh nghiệp và đội ngũ quản lý được đào tạo bài bản, thực sự hiểu rõ về văn hóa doanh nghiệp và những giá trị phù hợp với loại hình doanh nghiệp mà họ đang xây dựng.
3. Một số phương hướng, giải pháp tăng cường giáo dục văn hoá doanh nghiệp cho người lao động trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Thành phố Hà Nội hiện nay
Một là, giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Thành phố Hà Nội cần phát huy hơn nữa vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền các cấp, sự tham gia của các tổ chức đoàn thể, các tổ chức xã hội
Sau hơn 10 năm thực hiện Nghị quyết số 09, kết quả phát triển đảng trong doanh nghiệp nhỏ và vừa ngày càng tích cực. Vị trí, vai trò lãnh đạo trực tiếp của tổ chức đảng trong phát triển kinh tế từng bước được tăng cường. Đa số các chỉ tiêu về công tác xây dựng Đảng của Đảng bộ Thành phố Hà Nội đều cơ bản đạt mục tiêu, yêu cầu. Việc triển khai Nghị quyết 09 bảo đảm thống nhất giữa lý luận và thực tiễn trong bối cảnh mới. Thực tiễn cho thấy, doanh nghiệp ngoài nhà nước có tổ chức đảng, các tổ chức chính trị - xã hội, thì về cơ bản sẽ đạt được sự phát triển bền vững hơn, tạo sự gắn kết giữa người lao động và doanh nghiệp. Tuy nhiên, so với số lượng doanh nghiệp trên địa bàn thành phố, số tổ chức đảng trong doanh nghiệp ngoài nhà nước còn khiêm tốn, do vậy chưa thể hiện rõ vai trò lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động.
Ở một số địa bàn, còn một số cấp ủy, chính quyền địa phương, cơ sở chưa coi trọng vai trò động lực, sự đóng góp to lớn của kinh tế tư nhân vào phát triển kinh tế - xã hội và vai trò giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động khu vực kinh tế này. Sự quan tâm phát triển doanh nghiệp tư nhân chưa tương quan với sự đóng góp của khu vực tư nhân vào thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội địa phương, đất nước. Ở một số địa bàn, có một số cấp ủy, chính quyền còn chưa chú trọng cải thiện môi trường sản xuất kinh doanh, xóa bỏ những yếu tố rào cản, hạn chế sự phát triển của doanh nghiệp. Nhìn chung, vai trò của một số cấp ủy đảng trong giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động ở doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa được quan tâm phát huy, còn nhiều hạn chế, bất cập.
Trong thời gian tới, Thành ủy Hà Nội, Đảng ủy khối doanh nghiệp và các cấp ủy cần tiếp tục đồng hành, tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp phát triển toàn diện hơn, tổ chức đảng, Công đoàn, Đoàn Thanh niên trong doanh nghiệp ngoài nhà nước cần phát huy tốt vai trò của mình, đóng góp vào phát triển doanh nghiệp.
Các cấp ủy cần tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến để chủ doanh nghiệp ngoài nhà nước hiểu được lợi ích của việc thành lập tổ chức đảng, tổ chức chính trị - xã hội trong doanh nghiệp, từ đó nâng cao vai trò của các cấp ủy, đoàn thể trong giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động. Đây là nội dung quan trọng, cần phải có sự nỗ lực, thực hiện lâu dài, với quyết tâm cao, có phương pháp phù hợp với thực tế, để bảo đảm thiết thực, hiệu quả, không hình thức, giữ vững những yêu cầu cơ bản trong nguyên tắc, điều lệ của Đảng.
Hai là, cần có sự quan tâm và đầu tư nguồn lực thỏa đáng cho xây dựng văn hóa doanh nghiệp và giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động.
Kinh nghiệm thực tế cho thấy, văn hóa doanh nghiệp muốn được xây dựng bền vững, chủ các doanh nghiệp nhỏ và vừa cần đầu tư nguồn lực hợp lý, đủ mạnh và có lộ trình cụ thể với các bước đi rõ ràng, phù hợp. Trước hết, chủ doanh nghiệp cần xem xét tình hình doanh nghiệp, chắt lọc những yếu tố thuộc về văn hóa đã và đang có để đưa ra bức tranh toàn cảnh về văn hóa doanh nghiệp hiện tại. Từ đó, căn cứ vào mục tiêu, kế hoạch sản xuất, kinh doanh trong tương lai mà phát triển văn hóa doanh nghiệp với những điều chỉnh hợp lý.
Kế hoạch đưa ra phải cụ thể hóa thành các hoạt động cụ thể cần được triển khai cũng như xác định chính xác mục tiêu, các chặng đường cần đạt được và các nỗ lực cụ thể cần thúc đẩy. Bên cạnh đó, cũng cần xác định chính xác lộ trình, những nguồn lực cần sử dụng trong từng thời điểm khác nhau và lên phương án nhân sự phụ trách.
Ba là, cần tăng cường sự phối hợp giữa các chủ doanh nghiệp, hội, hiệp hội doanh nghiệp trong giáo dục văn hoá doanh nghiệp cho người lao động trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa một cách thường xuyên, liên tục, với các cách thức đa dạng, hiệu quả
Trong những năm qua, môi trường, điều kiện kinh doanh tại Việt Nam không ngừng được cải thiện, thể chế kinh tế thị trường ngày càng hoàn thiện, đồng bộ, các cơ chế chính sách hỗ trợ mạnh mẽ, nâng cao rõ rệt năng lực cạnh tranh quốc gia. Cùng với phát triển sản xuất kinh doanh các doanh nghiệp đã góp phần quan trọng vào giải quyết việc làm, thể hiện trách nhiệm xã hội, tham gia các hoạt động xã hội từ thiện, hỗ trợ người dân ở những vùng bị ảnh hưởng bởi bão lũ, thiên tai, dịch bệnh và bảo vệ môi trường,...
Tuy nhiên, phong cách và phương thức làm việc của nhiều chủ doanh nghiệp, môi trường làm việc, các mối quan hệ xã hội trong doanh nghiệp vẫn còn thiếu chuyên nghiệp, việc nợ đóng bảo hiểm, không bảo đảm vệ sinh lao động trong doanh nghiệp còn diễn ra; người lao động chưa đề cao tính kỷ luật, kỷ cương, việc tuân thủ các quy định về an toàn lao động còn hạn chế,...
Ngoài ra, vẫn còn biểu hiện bệnh hình thức, bệnh thành tích trong xây dựng văn hóa doanh nghiệp mà chưa chú trọng thực chất ý nghĩa bền vững tại doanh nghiệp. Một số chủ doanh nghiệp chạy theo trào lưu, chỉ tập trung vào các hoạt động bề nổi, như tổ chức truyền thông, văn nghệ, thể thao, dã ngoại, tham quan du lịch, mà chưa được triển khai những vấn đề cơ bản như triết lý kinh doanh, bản sắc, định vị giá trị thương hiệu... những nội dung, yêu cầu, nguyên tắc căn cốt của văn hóa doanh nghiệp chưa được xác định cụ thể.
Chủ doanh nghiệp có vai trò quyết định trong phát triển doanh nghiệp, vừa là linh hồn và vừa người lãnh đạo triển khai các kế hoạch, chiến lược, mở rộng quy mô, phát triển sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Chủ doanh nghiệp là hiện thân cụ thể, trực quan và sống động của giá trị văn hóa doanh nghiệp ở mỗi công ty, xí nghiệp. Quá trình xây dựng và phát triển doanh nghiệp gắn với hình ảnh, đạo đức, phong cách của người lãnh đạo, chủ doanh nghiệp và sẽ hình thành bản sắc văn hóa của doanh nghiệp. Do đó, chính bản thân người chủ doanh nghiệp phải là điểm sáng về thực hiện các chuẩn mực văn hóa của doanh nghiệp, của công ty, từ đó truyền cảm hứng cho đội ngũ nhân viên, người lao động tự giác thực hành bản sắc văn hóa của doanh nghiệp.
Do đó, giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho nhân viên, người lao động trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ phải được tiến hành thường xuyên, liên tục với sự phối hợp đa dạng và hiệu quả giữa chủ doanh nghiệp, tổ chức chính trị xã hội, các đối tác kinh doanh, các hiệp hội, hội.
Bốn là, giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho nhân viên, người lao động trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ phải kết hợp chặt chẽ với giáo dục chính trị tư tưởng, giáo dục pháp luật và đạo đức trong sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp
Văn hóa doanh nghiệp là tổng thể yếu tố cấu thành bản chất, các giá trị bền vững được xây dựng trong suốt quá trình xây dựng, đổi mới, phát triển của doanh nghiệp, trở thành các tiêu chuẩn, niềm tin, sự thôi thúc cống hiến gắn liền với hoạt động của doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp chi phối tình cảm, thói quen, sự quyết tâm của từng thành viên trong doanh nghiệp, trong việc xác định và quyết tâm thực hiện các mục tiêu đã đề ra, tạo nên sự khác biệt giữa các doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp cũng là “trụ cột tinh thần” hình thành nên cốt lõi của doanh nghiệp, là chất xúc tác tăng tính đoàn kết, gắn bó của người lao động doanh nghiệp.
Giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ phải kết hợp chặt chẽ với giáo dục chính trị, tư tưởng, pháp luật, đạo đức trong sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Năm là, giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ phải gắn liền với giáo dục tinh thần trách nhiệm, đổi mới, sáng tạo của mỗi thành viên trong bối cảnh mới
Môi trường làm việc lành mạnh, thân thiện, tích cực là yếu tố quan trọng kích thích đổi mới, sáng tạo. Ở đó, từng thành viên được không ngừng động viên, đề xuất các sáng kiến, phát minh; các ý tưởng mới, các cải tiến, sáng kiến đổi mới được xem xét, các ý kiến phản biện được tôn trọng lắng nghe, phân tích và đánh giá công bằng; mọi thành công, đóng góp đều được ghi nhận và khen thưởng... Đó là chìa khóa thúc đẩy sự nỗ lực, say mê làm việc của người lao động, kích thích sự đổi mới, sáng tạo, củng cố và nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường.
Doanh nghiệp chính là nơi trực tiếp ứng dụng khoa học, công nghệ và là môi trường trực tiếp thực hiện đổi mới sáng tạo để khoa học công nghệ thực sự trở thành động lực cho tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội. Trong bối cảnh mới, để doanh nghiệp thực hiện được các mục tiêu phát triển không thể không ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp để xác định hướng đi đúng đắn. Do vậy, nội dung quan trọng trong giáo dục văn hóa doanh nghiệp cho người lao động là tinh thần lao động sáng tạo, phát huy sáng kiến, đổi mới sáng tạo.
4. Kết luận
Để tồn tại và phát triển trong bối cảnh hội nhập quốc tế, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đòi hỏi doanh nghiệp Việt Nam phải đổi mới để không ngừng nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm, giảm chi phí, tăng sự hài lòng của đối tác và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng, đạt được lợi thế cạnh tranh mới, tạo ra thị trường mới và nâng cao uy tín của doanh nghiệp. Điều đó đòi hỏi chủ doanh nghiệp trước hết phải hiểu sâu sắc về mục tiêu, giá trị, tầm quan trọng của văn hóa doanh nghiệp đối với phát triển bền vững. Doanh nghiệp phải thực sự coi trọng vị trí, vai trò của văn hóa doanh nghiệp và không ngừng thúc đẩy, từng bước hiện thực hóa trong hoạt động thực tế. Đồng thời, chủ động, tích cực học hỏi từ các doanh nghiệp khác, tranh thủ tìm kiếm, giao lưu, hợp tác với các doanh nghiệp có phương pháp mới, hiệu quả nhằm tăng cường tính linh hoạt trong thực tiễn, tăng cường hỗ trợ nhau để phát triển.
TS Mạc Quốc Anh
Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Thành phố Hà Nội
