Đây cũng là phiên họp thứ nhất của Ban Chỉ đạo sau khi được thành lập ngày 23/7 vừa qua.
Cùng dự hội nghị có Phó Thủ tướng Lê Văn Thành, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo; Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn; Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị; Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại Doanh nghiệp Nguyễn Hoàng Anh; lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương. Tham dự hội nghị tại 33 điểm cầu địa phương có các đồng chí Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố có dự án đi qua là thành viên Ban Chỉ đạo.
Theo Quyết định thành lập Ban Chỉ đạo, các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải gồm 9 dự án và 31 dự án thành phần, gồm: Ðường Hồ Chí Minh; các dự án đường bộ cao tốc: Bắc-Nam phía Ðông, Bến Lức-Long Thành, Khánh Hòa-Buôn Ma Thuột, Biên Hòa-Vũng Tàu, Châu Ðốc-Cần Thơ-Sóc Trăng, Vành đai 4-Vùng Thủ đô Hà Nội, Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh; Ðường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam; các tuyến đường sắt đô thị thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh; Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành và các dự án đường bộ cao tốc hoặc dự án hạ tầng giao thông khác mà Ban Chỉ đạo thấy cần thiết...
Trong đó, Bộ Giao thông vận tải làm cơ quan chủ quản 3 dự án và 4 dự án thành phần; các địa phương làm cơ quan chủ quản 5 dự án và 24 dự án thành phần; các bộ, ngành và doanh nghiệp làm cơ quan chủ quản 1 dự án và 3 dự án thành phần.
Các ý kiến tại hội nghị đánh giá đây là các dự án hạ tầng giao thông có quy mô rất lớn, có ý nghĩa hết sức quan trọng, vai trò động lực, lan toả mạnh mẽ, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội bảo đảm quốc phòng, an ninh đất nước, tăng năng lực cạnh canh quốc gia. Theo Bộ Tài chính, tổng nguồn vốn cho các dự án này khoảng 734 nghìn tỷ đồng và cơ bản đã được cân đối.
Với số lượng dự án triển khai rất lớn, các lĩnh vực khác nhau (đường bộ, đường sắt, hàng không…), đi qua nhiều địa phương từ Bắc vào Nam, khối lượng công việc cần phải thực hiện hết sức lớn, rất nhiều các thủ tục liên quan đến các bộ, ngành, địa phương, thời gian triển khai gấp, nên cần có sự chỉ đạo, điều hành, điều phối hoạt động giữa các bộ, ngành, địa phương. Do đó, việc thành lập Ban Chỉ đạo Nhà nước là hết sức cần thiết.
Thời gian tới, để thực hiện các dự án bảo đảm tiến độ, các cơ quan được giao nhiệm vụ chủ quản sẽ tập trung chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm.
Trong đó, Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo cơ bản hoàn thành 4 dự án thành phần của cao tốc Bắc - Nam phía Đông (Mai Sơn – Quốc lộ 45, Cam Lộ - La Sơn, Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây) trong năm 2022. Hoàn thành lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế kỹ thuật, dự toán, lựa chọn nhà thầu và các thủ tục liên quan để khởi công các dự án thành phần thuộc Dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2021 - 2025 vào cuối năm 2022. Hoàn thành báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam trình Quốc hội khóa XV thông qua. Triển khai thực hiện các dự án để cơ bản nối thông đường Hồ Chí Minh vào năm 2025.
Bộ Giao thông vận tải và các địa phương tập trung triển khai lập dự án đầu tư, phấn đấu khởi công các dự án cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột, Biên Hòa - Vũng Tàu, Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng trước ngày 30/6/2023.
Phấn đấu khởi công dự án Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội và dự án Vành đai 3 - Thành phố Hồ Chí Minh vào tháng 6 năm 2023. UBND thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và các địa phương liên quan tập trung triển khai công tác lập, thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư các dự án thành phần; cập nhật, điều chỉnh quy hoạch liên quan; tập trung chỉ đạo hoàn chỉnh công tác lập, thẩm định và phê duyệt, phê duyệt điều chỉnh, bổ sung chỉ giới đường đỏ để triển khai công tác cắm cọc giải phóng mặt bằng.
UBND thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án đường sắt đô thị theo các mốc tiến độ đã xây dựng và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
UBND tỉnh Đồng Nai chỉ đạo hoàn thành giải phóng mặt bằng khu xây dựng cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 (diện tích 1.810 ha) trong tháng 8/2022. Các cơ quan chủ quản/chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ phê duyệt thiết kế, triển khai thi công công trình chính của sân bay Long Thành bảo đảm đáp ứng kế hoạch đã đề ra; khẩn trương lựa chọn nhà đầu tư để triển khai các công trình phục vụ, bảo đảm hoàn thành đồng bộ với cảng hàng không khi đưa vào khai thác, sử dụng.
Các ý kiến cũng chỉ ra trong quá trình triển khai thực hiện, các dự án gặp một số khó khăn, vướng mắc, làm ảnh hưởng đến tiến độ. Trong đó, công tác giải phóng mặt bằng vẫn là khâu khó khăn, phức tạp nhất ảnh hưởng lớn đến tiến độ, chất lượng các dự án.
Về nguồn vật liệu đắp nền đường, với số lượng các dự án giao thông có quy mô lớn đồng loạt triển khai nên nhu cầu vật liệu rất lớn, trong khi nguồn cung hạn chế, thủ tục cấp phép khai thác mất nhiều thời gian dẫn đến một số thời điểm xuất hiện tình trạng khan hiếm, nâng giá, ép giá ảnh hưởng lớn đến tiến độ triển khai dự án. Tại khu vực ĐBSCL, vật liệu đắp nền đường là cát với nguồn cung rất hạn chế và tập trung chủ yếu tại các tỉnh An Giang và Đồng Tháp. Chính phủ đã có các nghị quyết để tháo gỡ các vướng mắc về thủ tục triển khai cấp phép nhưng nếu không có sự vào cuộc quyết liệt của các địa phương, sự chuẩn bị kỹ lưỡng của các chủ đầu tư thì vấn đề vật liệu sẽ là nút thắt lớn cho các dự án.
Một số vấn đề khác là trong thời gian qua giá nhiên, nguyên, vật liệu có biến động; thời tiết tại một số khu vực có diễn biến bất thường, mưa nhiều và đến sớm hơn thường lệ làm tiến độ thi công một số dự án bị chậm so với kế hoạch ban đầu…
Về chủ quan, năng lực của một số chủ đầu tư/ban quản lý dự án, của lực lượng tư vấn (thiết kế, giám sát), nhà thầu thi công xây dựng còn hạn chế; một số dự án triển khai với các nguồn vốn khác nhau nên cần sự phối hợp đồng bộ giữa các bộ, ngành và địa phương; các dự án sử dụng vốn vay các tổ chức quốc tế (đường sắt đô thị, cao tốc Bến Lức - Long Thành) thủ tục triển khai phức tạp đan xen giữa các thông lệ quốc tế và các quy định của pháp luật Việt Nam nên việc điều chỉnh dự án, bổ sung vốn, quản lý hợp đồng khá phức tạp và kéo dài.
Kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính một lần nữa nhấn mạnh yêu cầu thực hiện 3 đột phá chiến lược theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng gồm thể chế, hạ tầng, nhân lực, trong đó có các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải. Đại hội XIII cũng đặt mục tiêu tới năm 2030, cả nước phải có ít nhất 5.000 km cao tốc, trong khi từ năm 2000 tới năm 2021, cả nước mới hoàn thành được gần 1.100 km cao tốc.
Hiện nay, trên cả 3 miền Bắc, Trung, Nam đều triển khai các dự án lớn của ngành giao thông vận tải về đường sắt, đường bộ, hàng không. Do khối lượng công việc rất lớn, liên quan nhiều địa phương, nhiều bộ, ngành, phải có cách làm mới, trong đó việc thành lập Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải.
Đánh giá cao các ý kiến tâm huyết, trách nhiệm, sát thực tế tại cuộc họp quan trọng và hiệu quả này, Thủ tướng giao Văn phòng Chính phủ phối hợp với cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo là Bộ Giao thông vận tải hoàn thiện, trình ban hành kết luận của cuộc họp để tổ chức thực hiện kịp thời, hiệu quả.
Nhấn mạnh thêm một số nội dung, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phải tiếp tục nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của các dự án này, rút kinh nghiệm từ những cách làm hay và cả những hạn chế, bất cập trong nhiều năm qua, trong đó khâu yếu nhất vẫn là tổ chức thực hiện. "Việc triển khai các dự án này phải góp phần khắc phục được khâu yếu về tổ chức thực hiện, là khâu yếu đã được Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng chỉ rất rõ", Thủ tướng nhấn mạnh.
Phân tích cụ thể hơn về tầm quan trọng của nhiệm vụ, Thủ tướng cho biết, theo thống kê chưa đầy đủ, tổng nguồn vốn cho các dự án này là 734 nghìn tỷ, riêng các dự án cao tốc là hơn 500.000 tỷ đồng, chưa kể các dự án hợp tác công tư, nguồn vốn vay…
Việc triển khai hiệu quả các dự án này là hành động thiết thực để triển khai Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, góp phần thực hiện 3 đột phá chiến lược, các mục tiêu mà Đại hội đã đề ra; tạo ra không gian phát triển mới, động lực phát triển mới ở các vùng miền, địa phương và cả nước, tạo điều kiện hình thành các khu công nghiệp, dịch vụ, đô thị mới; góp phần giải quyết nút thắt về giao thông vận tải; thúc đẩy sản xuất kinh doanh và tạo vệc làm cho người dân; thúc đẩy phục hồi nhanh và phát triển bền vững kinh tế-xã hội; huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực… Kinh nghiệm các địa phương cho thấy nếu hạ tầng phát triển tốt thì tăng trưởng sẽ cao như Hải Phòng, Quảng Ninh, Thanh Hóa.
Thủ tướng yêu cầu các thành viên Ban Chỉ đạo, các cơ quan, đơn vị, địa phương phải nâng cao hơn nữa, phát huy tối đa tinh thần trách nhiệm, tuân thủ quy định trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, thực hiện các công việc một cách chủ động, tích cực, không trông chờ, ỷ lại, không đùn đẩy trách nhiệm, làm việc thực chất với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả, có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó, khó khăn, vướng mắc ở đâu thì tháo gỡ ở đấy, tăng cường nắm bắt tình hình, giải quyết các vấn đề đặt ra, tăng cường kỷ luật kỷ cương, kiểm tra, giám sát, phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, đáp ứng mong đợi của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
Trong đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường triển khai nghiêm, đồng bộ các giải pháp về nguyên vật liệu cho các dự án theo các nghị quyết của Chính phủ, tăng cường kiểm tra các địa phương, nếu làm không đúng thì kiên quyết thu hồi các mỏ vật liệu và xem xét trách nhiệm các tổ chức, cá nhân liên quan theo quy định của Đảng, Nhà nước, báo cáo Chính phủ, Ban Chỉ đạo trong tháng 8.
Các bộ, ngành, địa phương phải phối hợp chặt chẽ, triển khai các thủ tục đầu tư, lựa chọn tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát, các nhà thầu bảo đảm chất lượng trên tinh thần vô tư, trong sáng vì lợi ích của quốc gia, dân tộc, của nhân dân, vừa bảo đảm tiến độ và chất lượng dự án, vừa phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm.
Cùng với đó, lập dự án tái định cư, giải phóng mặt bằng song song với các dự án thiết kế, tư vấn, xây dựng để đẩy nhanh thiến độ; lập kế hoạch triển khai các dự án trên tinh thần lấy ngày khánh thành để đếm ngược lại các mốc tiến độ; khẩn trương thẩm định các dự án thành phần của các dự án được duyệt.
UBND thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh khẩn trương triển khai các nhiệm vụ, đẩy nhanh các thủ tục, hoàn thành đúng kế hoạch theo kết luận, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về các dự án đường sắt, nếu vướng mắc thì tiếp tục giải quyết.
Các cơ quan chủ quản đầu tư các dự án liên quan sân bay Long Thành đáp ứng các yêu cầu nhà thầu đặt ra và các chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ. Thủ tướng cho biết, ông đã nhận được phản ánh gần đây của báo chí về những khó khăn của một số người dân liên quan tới việc giải phóng mặt bằng, tái định cư sân bay này. Thủ tướng giao Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai và các cơ quan liên quan kiểm tra, chủ động giải quyết thật nhanh, ngay trong tháng 8 này các vấn đề liên quan để ổn định đời sống vật chất và tinh thần của người dân.
Thủ tướng cho biết Chính phủ sẽ ban hành ngay các nghị quyết về các tuyến đường Vành 4 Hà Nội, Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh. Các bộ ngành, địa phương khẩn trương phê duyệt các dự án di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật và mỏ vật liệu với các dự án đang triển khai.
Người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phối hợp chặt chẽ, trực tiếp, tránh giấy tờ, thủ tục lòng vòng. Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ động giải quyết vấn đề liên quan tới các thủ tục vay vốn ODA của các nhà tài trợ.
Thủ tướng lưu ý các dự án liên quan tới sân bay Long Thành phải triển khai đồng bộ, như giải phóng mặt bằng, tái định cư, xây dựng đường kết nối, nhà ga sân bay, đường băng, các công trình phục vụ xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu hàng hóa…
Triển khai nhanh, nghiêm túc các thủ tục chỉ định thầu, đấu thầu theo Luật Đấu thầu và theo Nghị quyết của Quốc hội; sớm đề nghị Kiểm toán Nhà nước vào cuộc để thúc đẩy và giám sát việc chỉ định thầu.
Liên quan tới chi phí xây dựng, Thủ tướng nêu rõ, tới nay, giá xăng dầu trong nước đã giảm về dưới mức trước khi xảy ra xung đột Ukraine, các bộ, ngành, địa phương phải khẩn trương tiến hành các biện pháp bình ổn, giảm giá các mặt hàng, dịch vụ theo quy định. Thủ tướng cho biết ông rất trăn trở, suy nghĩ và chia sẻ với những khó khăn của các nhà thầu, các doanh nghiệp tham gia dự án khi chi phí tăng, nhưng mặt khác, các nhà thầu, các doanh nghiệp cũng phải chia sẻ với Đảng, Nhà nước và Nhân dân trong lúc cả thế giới và đất nước đang gặp khó khăn, trên tinh thần "lợi ích hài hòa, khó khăn chia sẻ".
Thủ tướng yêu cầu các địa phương thành lập Ban Chỉ đạo triển khai các dự án, công trình trọng điểm ngành giao thông trên địa bàn, xây dựng quy chế làm việc, phân công công tác rõ ràng, cụ thể; kiện toàn và nâng cao năng lực chủ đầu tư, ban quản lý dự án bảo đảm đủ sức thực hiện dự án, bảo đảm đúng tiến độ và nâng cao chất lượng. Tỉnh Đồng Tháp, tỉnh An Giang rà soát tổng thể các mỏ vật liệu để có kế hoạch nâng cao công suất, đáp ứng nhu cầu các dự án trong vùng ĐBSCL.
Các ban quản lý thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, nghiệm thu theo quy định của pháp luật. Các đơn vị tư vấn phát huy tinh thần chủ động, tư vấn đúng quy định, nâng cao trách nhiệm vì nhân dân, vì đất nước, vì lợi ích chung. Các nhà thầu cần tôn trọng hợp đồng, cùng tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trên tinh thần lợi ích hoài hòa, rủi ro chia sẻ.
Thủ tướng đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông chỉ đạo các cơ quan báo chí đẩy mạnh thông tin, truyền thông để tạo đồng thuận chung của xã hội, các cơ quan báo chí có kế hoạch tuyên truyền bài bản về các dự án, phản ánh trung thực tình hình, biểu dương các điển hình tốt, các tấm gương tiêu biểu.
Dự kiến Ban Chỉ đạo Nhà nước sẽ họp hằng tháng, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương có báo cáo gửi trước ngày 5 hằng tháng để phục vụ phiên họp./.
