Mới đây, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã phê duyệt văn kiện dự án hỗ trợ kỹ thuật “Bảo tồn đồng muối truyền thống gắn với phát triển du lịch cộng đồng tại phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi” do Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc, Chương trình tài trợ các dự án nhỏ - Quỹ môi trường toàn cầu (UNDP/GEF SGP) tài trợ.
Nghề làm muối là nguồn sinh kế chính của khoảng hơn 2.000 diêm dân thuộc phường Phổ Thạnh thị xã Đức Phổ tỉnh Quảng Ngãi.
Với diện tích khoảng 116 ha, cánh đồng muối Sa Huỳnh ở phường Phổ Thạnh, thj xã Đức Phổ là vựa muối lớn nhất miền Trung. Nghề làm muối là nguồn sinh kế chính của khoảng hơn 2.000 diêm dân thuộc phường Phổ Thạnh.
Mục tiêu của dự án là bảo tồn đồng muối truyền thống, phát huy văn hoá Sa Quỳnh phát triển du lịch cộng đồng. Phát triển muối truyền thống Sa Huỳnh trên cơ sở phát huy các giá trị văn hoá truyền thống gắn với bảo vệ môi trường, hệ sinh thái ngập mặn. Xây dựng tổ sản xuất hoa muối giá trị cao. Trồng cây ngập mặn xung quang đầm nước mặn và đồng muối Sa Huỳnh. Thành lập câu lạc bộ văn nghệ truyền thống Sa Huỳnh. Đăng ký chứng nhận 3-4 sao OCOP du lịch muối Sa Huỳnh.
Chị Phạm Thị Hồng Thắm, ngụ thị xã Đức Phổ, một trong những hộ sản xuất muối tại đây cho biết: Với mong muốn phục hồi, bảo tồn đồng muối, hướng tới bảo vệ môi trường nên ngay từ khi khởi nghiệp SAHU chỉ thu mua muối trên nền đất, năm 2017 bắt đầu vận động diêm dân làm hoa muối nhưng chỉ một hộ đáp ứng. Đến năm 2023, đã mở rộng được hơn 10 hộ làm hoa muối, sản phẩm hoa muối đã được thị trường rất ưu chuộng, thậm chí không còn hàng để bán. Sự phát triển của muối trên nền đất và hoa muối được chứng thực qua con số thu mua, giá mua, sản lượng bán trên thị trường. SAHU trong những năm qua cam kết bao tiêu hoàn toàn các số lượng sản xuất hoa muối và thu mua muối hạt nền đất cao hơn muối nền bạt để đảm bảo quyền lợi cho các hộ diêm dân trong chuỗi liên kết sản xuất.
Quảng Ngãi không nâng tầm được thương hiệu. Xác định được rào cản này, trong nhiều năm nay, địa phương đã tìm cách hỗ trợ cho người dân làm muối để từng bước xây dựng thương hiệu muối Sa Huỳnh.
Hiện nay, hình thức canh tác muối bạt vẫn mang lại thu nhập cao cho người dân. Sự tồn tại hình thức canh tác muối bạt, muối trên nền đất và hoa muối đảm bảo được kinh tế cho bà con diêm dân. Quá trình phát triển tại đồng muối theo hướng bảo tồn cần được chuyển đổi từ từ. Phát triển du lịch cộng đồng trên đồng muối là một hướng đi gia tăng thêm sinh kế, trên nền tảng duy trì sản xuất, đảm bảo cuộc sống bà con hiện tại, chị Thắm cho biết thêm.
Năm 2011 muối Sa Huỳnh được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và công nghệ công nhận nhãn hiệu tập thể. Tuy nhiên, do nghề muối bấp bênh, giá cả đầu ra không ổn định nên việc phát triển thương hiệu muối Sa Huỳnh gặp rất nhiều khó khăn khi không tạo ra được những sản phẩm muối từ muối, diêm dân chủ yếu sản xuất bán muối thô. Điều này khiến cho nghề muối của diêm dân Sa Huỳnh ở phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi không nâng tầm được thương hiệu. Xác định được rào cản này, trong nhiều năm nay, địa phương đã tìm cách hỗ trợ cho người dân làm muối để từng bước xây dựng thương hiệu muối Sa Huỳnh.
Được biết sau hơn 100 năm tồn tại kể từ khi hình thành từ thế kỷ 19, cánh đồng muối Sa Huỳnh, phường Phổ Thạnh, TX.Đức Phổ phát triển thành một làng nghề truyền thống, với giá trị không hề thua kém bất kỳ những làng nghề muối nổi tiếng khác trong nước, như Cà Ná, Hòn Khói…
Thời gian gần đây, cùng với sự phát triển du lịch của TX.Đức Phổ, cửa ngõ phía Nam của tỉnh mà đặc biệt là Văn hóa Sa Huỳnh, được công nhận và trở thành di tích Quốc gia đặc biệt, đã mở ra cơ hội lớn để làng muối Sa Huỳnh phát triển du lịch cộng đồng, tạo thêm thu nhập cho diêm dân nơi đây.
Tấn Lợi
