VNHNO - Yên Bái là tỉnh có nhiều huyện vùng cao, địa hình phức tạp, giao thông đi lại khó khăn, trình độ dân trí thấp, nhận thức về pháp luật của người dân còn hạn chế nên dễ bị kích động, lôi kéo vào con đường vi phạm pháp luật.
Trước thực trạng đó, những năm qua Yên Bái đã đề ra nhiều giải pháp có hiệu quả góp phần nâng cao nhận thức pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số.
Tuyên truyền phổ biến giáo dục cho đồng bào dân tộc thiểu số
Trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) đã được lựa chọn nội dung, hình thức, biện pháp tuyên truyền đa dạng, phù hợp với từng địa bàn và đối tượng tuyên truyền. Công tác trợ giúp pháp lý được đẩy mạnh, mở rộng mạng lưới câu lạc bộ, tổ và các cộng tác viên trợ giúp pháp lý tại các huyện, xã trên địa bàn toàn tỉnh. Đến nay, toàn tỉnh đã có 2.400 tổ hoà giải với trên 12.000 hoà giải viên, 100% số xã, phường, thị trấn có tủ sách pháp luật..
Yên Bái có trên 30 dân tộc anh em, trong đó trên 56% là đồng bào dân tộc thiểu số, tập trung chủ yếu ở 81 xã vùng cao, đặc biệt khó khăn của tỉnh. Riêng hai huyện vùng cao Trạm Tấu và Mù Cang Chải nằm trong số các huyện nghèo đặc biệt khó khăn của cả nước hiện có trên 80% đồng bào dân tộc Mông đang sinh sống.
Vì vậy, việc nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) cho nhân dân sẽ góp phần quan trọng vào thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước trên địa bàn tỉnh.
Xác định rõ, tuyên truyền PBGDPL là nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài, đòi hỏi sự nhiệt tình, tích cực của cán bộ chuyên môn, những năm qua, được sự quan tâm của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, công tác PBGDPL trên địa bàn tỉnh đã đạt được nhiều kết quả khả quan, góp phần vào việc nâng cao nhận thức, ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật cho nhân dân, ổn định tình hình an ninh trật tự ở địa phương.
Năm 2016, thực hiện công tác quản lý Nhà nước về PBGDPL và hòa giải ở cơ sở, Sở Tư pháp tỉnh đã trình UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 15 về thực hiện công tác PBGDPL, hòa giải cơ sở, chuẩn tiếp cận pháp luật, xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước năm 2016; Kế hoạch số 45 về tổ chức đợt cao điểm tuyên truyền, phổ biến Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND; báo cáo đánh giá 3 năm thực hiện Quyết định số 09 của Thủ tướng Chính phủ ban hành quy định về chuẩn tiếp cận pháp luật của người dân tại cơ sở; ban hành, triển khai thực hiện Kế hoạch số 14 tổ chức tuyên truyền pháp luật tại các xã thuộc địa bàn trọng điểm về vi phạm pháp luật và kế hoạch tổ chức triển khai "Ngày pháp luật Việt Nam" năm 2016 và tổ chức các đợt tuyên truyền điểm ở cơ sở...
Đặc biệt, Sở Tư pháp đã tổ chức 13 hội nghị PBGDPL tại 13 xã thuộc các huyện: Văn Chấn, Lục Yên, Văn Yên, Yên Bình và thị xã Nghĩa Lộ với gần 1.000 lượt người tham dự; phối hợp với Hội Luật gia tổ chức 2 hội nghị PBGDPL tại xã Hồng Ca, huyện Trấn Yên và xã Vĩnh Kiên, huyện Yên Bình cho 140 người tham dự; tổ chức 3 hội nghị PBGDPL tại 3 xã thuộc địa bàn trọng điểm về vi phạm pháp luật thuộc các huyện Yên Bình, Văn Chấn và thành phố Yên Bái cho gần 200 người tham gia tìm hiểu kiến thức pháp luật.
Qua đó, tỷ lệ người dân được tiếp cận, nắm bắt các quy định pháp luật đã tăng lên rõ rệt. Ngoài ra, công tác tuyên truyền PBGDPL còn được triển khai tới tận trường học, khu dân cư, tổ dân phố và các thôn, bản vùng cao của tỉnh với việc thành lập và hoạt động tích cực của thành viên các ban tuyên truyền, PBGDPL xã, phường, thị trấn và hòa giải viên các tổ hòa giải ở cơ sở.
Thông qua các hình thức tuyên truyền được đầu tư, đổi mới như: tuyên truyền miệng, sân khấu hóa, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, các bản tin, tập san, tờ rơi, hỏi đáp pháp luật, các cuộc thi tìm hiểu kiến thức pháp luật tới hội viên các tổ chức hội, đoàn thể... từng bước nâng cao nhận thức, kiến thức pháp luật cho nhân dân.
Cùng với việc tuyên truyền PBGDPL, việc tổ chức các cuộc thi tìm hiểu pháp luật và hàng trăm bài viết, chương trình trên các phương tiện thông tin đại chúng thu hút hàng vạn lượt người tham gia theo dõi, tạo hiệu quả tuyên truyền sâu rộng trong toàn xã hội.
Đặc biệt, thông qua hoạt động xét xử lưu động của ngành tòa án hai cấp trong tỉnh với hàng trăm vụ án điểm có tính giáo dục pháp luật cao được lựa chọn xét xử công khai tại nơi xảy ra vụ án đã góp phần nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền PBGDPL cho nhân dân.
Hoạt động hòa giải ở cơ sở với tỷ lệ hòa giải thành năm sau luôn đạt cao hơn năm trước chẳng những đã giảm thiểu tình trạng đơn thư khiếu kiện của người dân, thắt chặt tình làng, nghĩa xóm mà còn góp phần nâng cao hiểu biết kiến thức pháp luật cho nhân dân nói chung và đồng bào các dân tộc vùng cao nói riêng.
Hiện nay, toàn tỉnh có trên 16 ngàn người làm công tác tuyên truyền PBGDPL, trong đó có trên 300 cán bộ tư pháp, gần 3.300 báo cáo viên pháp luật cấp huyện, 46 báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh, trên 2.000 tuyên truyền viên cấp xã, 108 cộng tác viên trợ giúp pháp lý, 67 cán bộ làm công tác PBGDPL tại các sở, ngành.
Toàn tỉnh có 2.206 tổ hòa giải ở cơ sở với trên 13 ngàn tổ viên, 180/180 xã, phường, thị trấn trong tỉnh có tủ sách pháp luật, trung bình mỗi tủ có từ 100 - 120 đầu sách, đáp ứng nhu cầu tìm hiểu, nghiên cứu thông tin pháp luật của nhân dân các dân tộc trong tỉnh.
Qua đó góp phần nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật, vận động đồng bào dân tộc thiểu số phát huy và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, xóa bỏ hủ tục lạc hậu, xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư, phát triển kinh tế hộ gia đình, tích cực thực hiên chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.
Để nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, PBGDPL cho đồng bào dân tộc vùng sâu, vùng xa cần nâng cao hơn nữa vai trò trách nhiệm của cấp ủy Đảng, chính quyền cơ sở trong công tác xã hội hóa công tác tuyên truyền PBGDPL tại địa phương.
Đồng thời, tích cực đổi mới nội dung tuyên truyền phù hợp, gần gũi, thiết thực như lồng ghép công tác tuyên truyền PBGDPL vào các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao trong các dịp lễ hội, phiên chợ vùng cao, sinh hoạt văn hóa của người dân, “sân khấu hóa” biện pháp tuyên truyền đưa chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đến với người dân vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn của tỉnh, góp phần nâng cao trình độ hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật của đồng bào vùng cao./.
