Chuyển đổi số ở Thanh Hóa: Tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội

Năng động trong chuyển đổi số

Xác định CĐS là xu thế tất yếu, động lực để phát triển, tăng năng lực cạnh tranh trong thu hút đầu tư, phát triển kinh tế. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Thanh Hóa, hoạt động chuyển đổi số những năm qua đã nhận được sự vào cuộc đồng bộ, tích cực của các cấp, các ngành, doanh nghiệp và người dân. Ngay từ những ngày đầu triển khai chuyển đổi số, tỉnh Thanh Hóa đã có lộ trình về chuyển đổi số rất rõ ràng, ưu tiên đến những lĩnh vực nào doanh nghiệp, người dân cần thì tập trung chuyển đổi trước, chuyển đổi từng lĩnh vực trước khi tiến tới chuyển đổi tổng thể, toàn diện. Trong đó, chú trọng đến việc đẩy mạnh tuyên truyền về chuyển đổi số để thay đổi nhận thức của người dân, doanh nghiệp, thay đổi hành vi, thói quen, chuyển từ các phương thức truyền thống sang phương thức số, môi trường số, làm việc với công nghệ số ở cả 3 trụ cột là chính quyền số, kinh tế số, xã hội số, lấy người dân làm trung tâm, chủ thể và động lực, hướng tới mục tiêu “vì một cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân” thông qua công cuộc chuyển đổi số…góp phần thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh.

Đặc biệt, liên tục trong 4 năm, chỉ số CĐS của tỉnh Thanh Hóa luôn nằm trong top các tỉnh thành dẫn đầu của cả nước, là 1 trong 9 địa phương sớm hoàn thành công tác chuẩn bị mọi điều kiện cho chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động. Đồng thời, đứng thứ 4 cả nước về chỉ số phục vụ người dân và doanh nghiệp và nằm trong top đầu cả nước về số lượng tiếp nhận hồ sơ thủ tục hành chính (TTHC) và hồ sơ dịch vụ công trực tuyến. Toàn tỉnh đã thành lập 166 Tổ hỗ trợ kỹ thuật, ứng cứu sự cố; 4.351 Tổ công nghệ số cộng đồng để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp thực hiện các TTHC ngay từ địa bàn dân cư. Hệ thống các phần mềm dùng chung của tỉnh, chữ ký số hoạt động ổn định, thông suốt với hàng chục nghìn tài khoản, đáp ứng yêu cầu giải quyết công việc trên môi trường mạng của các cơ quan, đơn vị. Hệ thống hội nghị truyền hình trực tuyến vận hành thông suốt từ tỉnh đến xã với gần 300 điểm cầu phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành của các cấp ủy, chính quyền, công tác phòng, chống lụt bão.

Ghi nhận chuyển đổi số ở ngành Y tế trong quản lý khám chữa bệnh cho thấy, đến nay 100% các cơ sở khám chữa bệnh bảo hiểm y tế (BHYT) đã triển khai sử dụng thẻ căn cước gắn chíp điện tử thay thế thẻ BHYT khi đi khám chữa bệnh, với 3.112.043/3.438.650 hồ sơ đề nghị thanh toán BHYT bằng CCCD thành công, chiếm tỷ lệ 90,5%; có 42 cơ sở đã thực hiện liên thông 215.464 giấy khám sức khỏe cho người lái xe; có 75 cơ sở y tế thực hiện liên thông 99.893 giấy chứng sinh; có 42 cơ sở y tế thực hiện liên thông 508 giấy chứng tử. Hoạt động kê đơn thuốc điện tử được chú trọng; có 776 cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được cấp mã liên thông cơ sở, 4.557 bác sĩ được cấp mã liên thông bác sĩ; 709 cơ sở đã liên thông đơn thuốc lên hệ thống đơn thuốc Quốc gia với 9.366.109 đơn thuốc.

Ngoài ra, toàn ngành Y tế Thanh Hóa đã triển khai, phát động cao điểm thực hiện có hiệu quả Sổ sức khỏe điện tử tích hợp trên ứng dụng VneID, hiện đã tạo lập danh sách hồ sơ sức khỏe điện tử cho 95,86% dân số; đến nay, đã triển khai thí điểm được trên 997.100 sổ sức khỏe điện tử phục vụ tích hợp trên ứng dụng VneID, đứng thứ 4 cả nước về tăng trưởng triển khai tích hợp sổ sức khỏe điện tử lên VNeID cao nhất toàn quốc.

Đối với ngành Du lịch Thanh Hóa đã tích cực triển khai chương trình chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, phát triển du lịch. Đến nay, Thanh Hóa đã triển khai việc số hóa, đưa vào sử dụng ứng dụng du lịch thông minh Smart Travel tại các khu, điểm du lịch trọng điểm của tỉnh nhằm hỗ trợ quảng bá, giúp khách du lịch tìm hiểu, trải nghiệm các điểm đến. ông Nguyễn Bá Linh - Giám đốc Trung tâm bảo tồn di sản Thành Nhà Hồ chia sẻ “Việc áp dụng chuyển đổi số trong lĩnh vực quản lý và phát huy giá trị di sản, đặc biệt là hoạt động du lịch của Trung tâm được thực hiện đồng bộ và hiệu quả trong suốt thời gian qua. Những năm qua, Trung tâm rất nỗ lực nhằm hiện thực hoá chuyển đổi số vào công tác bảo tồn cũng như phát huy giá trị của Di sản thế giới Thành Nhà Hồ. Đối với công tác bảo tồn thì việc chuyển đổi số, số hoá các hiện vật, chuyển đổi số, số hoá di tích, di sản phục vụ trong công tác quản lý được thực hiện từ nhiều năm qua, ngay từ khi được ghi danh là Di sản Thế giới”.

Còn theo đại diện lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ Thanh Hóa đánh giá: Chuyển đổi số ở Thanh Hóa đã và đang diễn ra trên tất cả các ngành, lĩnh vực, đời sống của Nhân dân, lan toả rộng rãi trong cộng đồng xã hội, bởi giá trị đích thực của hoạt động chuyển đổi số là phải tạo thêm việc làm mới, nguồn thu mới, giúp giải quyết công việc của các cơ quan Nhà nước thuận tiện hơn, minh bạch, hiệu quả hơn; các doanh nghiệp nâng cao được năng suất, chất lượng sản phẩm, giảm chi phí và những người lao động phổ thông chuyển đổi được công việc thông qua phát triển kinh tế số để đa dạng hoá mô hình kinh tế.

Nhiều dấu ấn trên cả 3 trụ cột chuyển đổi số

Về chính quyền số, tỉnh Thanh Hóa đã ban hành các văn bản, chương trình, kế hoạch tạo môi trường pháp lý, tạo điều kiện thúc đẩy quá trình chuyển đổi số. Theo đó, Thanh Hóa là một trong những địa phương đầu tiên giao chỉ tiêu về thực hiện dịch vụ công trực tuyến. Đến nay, 100% số cơ quan nhà nước của tỉnh được kết nối với mạng truyền số liệu chuyên dùng chính phủ và internet cáp quang tốc độ cao, bảo đảm đáp ứng yêu cầu ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác chỉ đạo, điều hành và giải quyết công việc. Có 90% số địa bàn tỉnh được phủ sóng điện thoại di động 4G, 5G; 100% số thôn, xóm, tổ dân phố được kết nối với đường internet cáp quang tốc độ cao, bảo đảm phục vụ tốt nhu cầu của người dân, doanh nghiệp tham gia sử dụng các nền tảng số, ứng dụng số do cơ quan nhà nước cung cấp.

Tỉnh cũng quan tâm triển khai nhiều dự án đầu tư cho chuyển đổi số như: Nâng cấp Trung tâm tích hợp dữ liệu của tỉnh; xây dựng Trung tâm điều hành đô thị thông minh (IOC) và nền tảng cơ sở dữ liệu dùng chung, nền tảng dữ liệu mở. Ngoài hệ thống cơ sở dữ liệu kinh tế-xã hội; cơ sở dữ liệu các ngành, kho dữ liệu điện tử cá nhân của công dân đang được hoàn thiện giúp công dân chủ động quản lý, lưu trữ dữ liệu điện tử cá nhân trên Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của tỉnh, bảo đảm phục vụ hiệu quả nhu cầu giao dịch trực tuyến của người dân, doanh nghiệp và cơ quan nhà nước. Đặc biệt, mạng truyền số liệu chuyên dùng của tỉnh cũng được mở rộng đến tất cả các cơ quan chính quyền hai cấp, bảo đảm về kỹ thuật, an toàn thông tin phục vụ việc kết nối, liên thông ba cấp (Trung ương, tỉnh, xã/phường). Ví như, chỉ tính riêng 9 tháng năm 2025, công tác chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trong cải cách hành chính được triển khai đồng bộ, quyết liệt; đã công bố, công khai 2.234 thủ tục hành chính; tiếp nhận và giải quyết 2.052 thủ tục hành chính theo cơ chế ưu tiên “làn xanh”, qua đó rút ngắn thời gian xử lý, hỗ trợ tối đa cho người dân và doanh nghiệp. Hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin và chuyển đổi số được đầu tư, cải tạo, cơ bản đáp ứng nhu cầu hoạt động.

Đáng chú ý, Từ năm 2019, Thanh Hóa đã ban hành chỉ thị yêu cầu tất cả các cơ quan, đơn vị từ tỉnh đến xã thực hiện xử lý, điều hành công việc trên môi trường mạng. Thanh Hóa cũng là một trong những địa phương đầu tiên thực hiện kết nối liên thông văn bản điện tử trước đây là 3 cấp (từ tỉnh đến xã nay là 2 cấp) ở cả 3 khối (Đảng, Nhà nước, tổ chức đoàn thể); thực hiện gửi nhận văn bản điện tử giữa cơ quan nhà nước với doanh nghiệp.

Trong trụ cột kinh tế số, Thanh Hóa đã quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp viễn thông trên địa bàn phát triển hạ tầng, qua đó thúc đẩy các dịch vụ viễn thông và phát triển thương mại điện tử. Trên cơ sở các nền tảng số được công bố, Sở Khoa học và Công nghệ Thanh Hóa đã phân loại, giới thiệu, hướng dẫn các ngành, doanh nghiệp lựa chọn các nền tảng phù hợp để ứng dụng vào từng lĩnh vực, ngành hàng... Bên cạnh đó, Sở Khoa học và Công nghệ tổ chức các hội nghị, hội thảo, hỗ trợ, hướng dẫn phát triển doanh nghiệp công nghệ số, đến nay trên địa bàn tỉnh có nhiều doanh nghiệp đã áp dụng thành công mô hình chuyển đổi số, nền tảng số, qua đó nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh và năng lực cạnh tranh. Nhiều cơ sở kinh doanh và hộ cá nhân đã sở hữu các website bán hàng trực tuyến uy tín cho sản phẩm của mình.

Là doanh nghiệp chuyên sản xuất các sản phẩm nước rửa chén, nước lau sàn và nước rửa tay được công nhận là sản phẩm OCOP, theo lãnh đạo Công ty TNHH Công nghệ Sinh học FUWA BIOTECH (phường Đông Tiến, tỉnh Thanh Hóa) cho hay: “Công ty sử dụng một diện tích vừa phải với mục đích giới thiệu, quảng bá các sản phẩm OCOP. Phần lớn các giao dịch, mua bán sản phẩm được thực hiện trên môi trường mạng (chiếm 70%). Nhờ đó, chúng tôi tiết kiệm được chi phí kho bãi, nhân lực… để tối ưu lợi nhuận. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng sử dụng phần mềm để quản lý hàng hóa, xây dựng website riêng để giới thiệu, kinh doanh các mặt hàng, ứng dụng các nền tảng số khác như mạng xã hội để tiếp thị, bán hàng; kết nối với các hệ thống ngân hàng để phục vụ thanh toán trực tuyến… đặc biệt sản phẩm FUWA3e của công ty đã lan toả được đến những cộng đồng tiêu dùng, thậm chí sang thị trường nước ngoài".

Bên cạnh phát triển thương mại điện tử, Thanh Hóa cũng đang thúc đẩy ứng dụng công nghệ số để tự động hóa các quy trình sản xuất, kinh doanh; quản lý, giám sát nguồn gốc, chuỗi cung ứng sản phẩm đảm bảo nhanh chóng, chính xác, an toàn vệ sinh thực phẩm. Đồng thời, chuyển đổi số trong quản lý để có chính sách, điều hành kịp thời như dự báo, cảnh báo thị trường, quản lý quy hoạch… Đặc biệt, một số địa phương đang triển khai xây dựng khu dân cư thông minh để kết nối từ khâu sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm, và để cộng đồng trong thôn chia sẻ kinh nghiệm cũng như giám sát lẫn nhau trong thực hiện quy trình sản xuất, vệ sinh môi trường.

Còn ở trụ cột xã hội số, toàn tỉnh đã triển khai cấp hơn 500.000 chữ ký số cá nhân cho người dân, tốc độ tăng trưởng trên 300%, dẫn đầu cả nước. Đây là công cụ để người dân có thể thực hiện dịch vụ công trực tuyến toàn trình mọi lúc, mọi nơi. Bên cạnh đó, tỉnh cũng có những bước tiến vượt bậc nhờ đẩy mạnh thanh toán điện tử, không dùng tiền mặt; triển khai hiệu quả các ứng dụng phát triển du lịch thông minh; triển khai một số mô hình nổi bật như mô hình làng số, thôn thông minh, “Camera Nhân dân với an ninh, trật tự”.

Theo chị Nguyễn Thị Mai, phường Nam Sầm Sơn cảm nhận: “Trước đây, việc thanh toán không dùng tiền mặt tại các chợ truyền thống, nhất là các chợ ở khu vực nông thôn còn gặp nhiều khó khăn do người dân, nhất là những người lớn tuổi vẫn quen sử dụng tiền mặt, ngại tiếp cận với các công nghệ mới và lo ngại về mức độ an toàn. Tuy nhiên, thời gian gần đây, hình thức thanh toán này đang ngày càng phổ biến, được đông đảo người dân lựa chọn và cho thấy những tiện ích thiết thực trong thực hiện các giao dịch”.

Khó khăn trong chuyển đổi số

Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo Chuyển đổi số tỉnh, “làn gió” chuyển đổi số đã phủ khắp mọi mặt của đời sống, kinh tế, xã hội, đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tuy nhiên, chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh vẫn phải đối mặt với thách thức về hạ tầng, kinh phí đầu tư lớn, thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao về công nghệ thông tin, năng lực số không đồng đều giữa các cán bộ và doanh nghiệp, cũng như nhận thức và thói quen sử dụng công nghệ số còn hạn chế ở một bộ phận người dân và doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp đóng trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa vẫn còn gặp một số khó khăn, vướng mắc trong việc đầu tư nguồn lực cho chuyển đổi số, phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh như: Chi phí đầu tư cho phần mềm, máy móc, trang thiết bị còn cao; nguồn nhân sự tiếp cận với chuyển đổi số chưa đồng đều, nhất là tầng lớp lao động trung niên còn thể hiện sự lúng túng trong việc sử dụng công nghệ…

Còn về địa phương, mặc dù công tác xây dựng, phát triển chính quyền số, hạ tầng số, kinh tế số, xã hội số của Thanh Hóa được Lãnh đạo tỉnh đặc biệt quan tâm và có nhiều chuyển biến tích cực trong những năm gần đây. Tuy nhiên, tại một số ngành, lĩnh vực, địa phương vẫn còn gặp những khó khăn, vướng mắc nhất định, đặc biệt là các xã miền núi, vùng biên giới có điều kiện kinh tế khó khăn, dân chí thấp … ông Ngô Văn Tường, Chủ tịch UBND xã Luận Thành cho biết: “Xã Luận Thành là địa bàn miền núi, quá trình chuyển đổi số vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức. Hạ tầng kỹ thuật dành cho quá trình chuyển đổi số và hệ thống máy móc chưa đồng bộ, nguồn ngân sách đầu tư cho chuyển đổi số, nhân lực có chuyên môn còn hạn chế, rất mong được lãnh đạo tỉnh, các Sở, ngành cấp tỉnh quan tâm, hỗ trợ hạ tầng CSVC cho địa phương”.

Nỗ lực cho chặng đường mới phát triển

Để khắc phục những bất cập trên và nâng cao thứ hạng DTI, đưa Thanh Hóa nằm trong top 10 tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước về chuyển đổi số trong giai đoạn mới, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Nghị quyết số 06-NQ/TU ngày 10/11/2021 về chuyển đổi số tỉnh Thanh Hóa đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, đây là một trong số ít các địa phương ban hành Nghị quyết chuyên đề về chuyển đổi số từ rất sớm. Theo đó, tỉnh Thanh Hóa đặt ra mục tiêu, cụ thể:

Một là, tập trung các nguồn lực để triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 57 ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 03 ngày 09/01/2025 của Chính phủ và Chương trình hành động của Tỉnh ủy về đột phá phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS.

Hai là, các doanh nghiệp viễn thông cần tiếp tục đầu tư phát triển hạ tầng số, nâng cấp hạ tầng mạng di động 4G, đẩy nhanh phủ sóng di động 5G; tiếp tục hoàn thiện từ hạ tầng vật lý đến hạ tầng dữ liệu, hạ tầng tiện ích để phục vụ người dân, doanh nghiệp theo hướng đơn giản, thuận tiện, an toàn.

Ba là, tập trung nguồn lực để hoàn thành chỉ tiêu về CĐS cấp sở, ngành, cấp xã/phường. Triển khai xây dựng, vận hành hiệu quả các dịch vụ thông minh hỗ trợ công tác chỉ đạo, điều hành của các cấp ủy, chính quyền và phục vụ người dân, doanh nghiệp được tốt hơn.

Bốn là, tiếp tục đẩy mạnh kinh tế số trong ngành, lĩnh vực và trong doanh nghiệp nhằm tăng năng suất lao động, tăng sức cạnh tranh của các sản phẩm, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế chung của tỉnh.

Năm là, phát triển xã hội số, kỹ năng số, công dân số, văn hóa số theo hướng phổ cập toàn diện để hình thành nên một xã hội số công bằng, hiện đại, tiến bộ, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

Cùng với đó là các giải pháp tăng cường đảm bảo an toàn thông tin phục vụ CĐS; tập trung nguồn lực triển khai thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ về CĐS để CĐS sẽ thực sự làm thay đổi kinh tế - xã hội của tỉnh theo hướng hiện đại, bền vững, góp phần đưa đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình thịnh vượng của dân tộc.

Có thể thấy, công cuộc chuyển đổi số đã tạo hiệu ứng tích cực đến mọi mặt của hoạt động xã hội. Hầu hết người dân đã ứng dụng công nghệ số vào hoạt động đời sống, sản xuất. Hiện tại, Thanh Hóa cũng đang triển khai tổ chuyển đối số cộng đồng nhằm đưa các nền tảng số, công nghệ số đến người dân nhanh hơn, thường xuyên hơn, phục vụ sản xuất, kinh doanh và sinh hoạt hằng ngày, góp phần tạo động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp./.

Hải Nam