VNHN - Những năm qua, mặc dù Nhà nước đã có nhiều chính sách đầu tư, ưu tiên cho người dân tộc thiểu số (DTTS) nhưng nhìn chung đời sống vẫn còn nhiều khó khăn. Vì vậy, bên cạnh các chính sách về kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục, y tế… còn có chính sách về trợ giúp pháp lý cho người DTTS.
Ảnh minh họa
Theo quy định tại Nghị định số 05/2011/NĐ-CP ngày 14.1.2011 của Chính phủ về công tác dân tộc thì DTTS là những dân tộc có số dân ít hơn so với dân tộc đa số trên phạm vi lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Ở nước ta hiện nay, dân tộc đa số là dân tộc Kinh, 53 dân tộc còn lại đều là DTTS.
Trước đây, theo Luật Trợ giúp pháp lý năm 2006 người DTTS “thường trú” (có sổ hộ khẩu) ở vùng có điều kiện KT - XH đặc biệt khó khăn mới được trợ giúp pháp lý, thì nay theo Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017, người DTTS “cư trú” (thường trú, tạm trú) ở vùng có điều kiện KT - XH đặc biệt khó khăn đều được trợ giúp pháp lý. Như vậy, Luật đã có sự kế thừa và phát triển, nhằm tạo điều kiện hơn để người DTTS được hưởng chính sách trợ giúp pháp lý.
Ngoài ra, người DTTS nếu không cư trú ở những vùng có điều kiện KT - XH đặc biệt khó khăn thì vẫn được TGPL nếu là người có công với cách mạng, người nghèo, người thuộc hộ cận nghèo bị buộc tội; trẻ em, người dưới 18 tuội bị buộc tội, người có khó khăn về tài chính như cha đẻ, mẹ đẻ, vợ, chồng, con của liệt sĩ và người có công nuôi dưỡng khi liệt sĩ còn nhỏ; người nhiễm chất độc da cam/dioxin; người cao tuổi; người khuyết tật; người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi là bị hại trong vụ án hình sự; nạn nhân trong vụ việc bạo lực gia đình; nạn nhân của hành vi mua bán người theo quy định của Luật Phòng, chống mua bán người; người nhiễm HIV (Điều 7 Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017).
Cụ thể hơn, Quyết định số 32/2016/QĐ-TTg ngày 8.8.2016 của Chính phủ quy định chính sách Trợ giúp pháp lý đồng bào DTTS tại vùng có điều kiện KT - XH đặc biệt khó khăn bằng các hoạt động hỗ trợ như: Hỗ trợ thực hiện vụ việc tham gia tố tụng có tính chất phức tạp hoặc điển hình; hỗ trợ học phí cho viên chức của trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tại các địa phương có huyện nghèo, xã nghèo, thôn, bản đặc biệt khó khăn đủ điều kiện tham gia khóa đào tạo nghề luật sư; tăng cường năng lực cho người thực hiện trợ giúp pháp lý; truyền thông về trợ giúp pháp lý bao gồm: Thiết lập đường dây nóng về trợ giúp pháp lý; xây dựng, phát chuyên trang, chuyên mục về trợ giúp pháp lý bằng tiếng Việt, tiếng dân tộc trên đài truyền thanh xã; tổ chức các đợt truyền thông về trợ giúp pháp lý ở cơ sở.
Cũng như diện người được trợ giúp pháp lý khác, người DTTS được trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước của các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện trợ giúp pháp lý khi người được trợ giúp pháp lý đang cư trú tại địa phương hoặc vụ việc trợ giúp pháp lý xảy ra tại địa phương hoặc vụ việc trợ giúp pháp lý do cơ quan có thẩm quyền về trợ giúp pháp lý ở Trung ương yêu cầu. Hình thức trợ giúp pháp lý bao gồm: Tư vấn pháp luật, tham gia tố tụng và đại diện ngoài tố tụng.
Trong quá trình người DTTS được trợ giúp viên pháp lý, luật sư cung cấp dịch vụ pháp lý bằng các hình thức tư vấn pháp luật, tham gia tố tụng (bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong các vụ án hình sự, dân sự, hành chính), nếu người DTTS không biết tiếng Việt hoặc là người câm, người điếc thì được trợ giúp pháp lý cử người phiên dịch và toàn bộ chi phí do nhà nước chi trả.
Khi giải quyết vụ việc liên quan đến công dân, nếu công dân thuộc diện người được trợ giúp pháp lý thì các cơ quan nhà nước phải có trách nhiệm giải thích quyền được trợ giúp pháp lý và giới thiệu đến tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý; các cơ quan tiến hành tố tụng có trách nhiệm tạo điều kiện cho người được trợ giúp pháp lý hưởng quyền trợ giúp pháp lý, tạo điều kiện cho trợ giúp viên pháp lý/luật sư tham gia tố tụng để bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người được trợ giúp pháp lý nói chung, người được trợ giúp pháp lý là người DTTS nói riêng.
