Một góc Ninh Bình
Ninh Bình là vùng đất có truyền thống hiếu học, nơi tri thức luôn được coi là cội nguồn của sự phát triển. Bước vào thời đại số, tri thức không chỉ là sách vở, mà là năng lực sử dụng công nghệ, khả năng tham gia vào môi trường số - nơi mọi giao dịch, học tập, sản xuất và quản lý đều diễn ra trên nền tảng công nghệ. Xuất phát từ thực tiễn đó, Ban Chỉ đạo Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tỉnh Ninh Bình đã ban hành Kế hoạch số 03-KH/BCĐ ngày 9/9/2025 triển khai phong trào Bình dân học vụ số toàn dân, toàn diện trên địa bàn tỉnh. Mục tiêu của phong trào là phổ cập tri thức và kỹ năng số tới mọi người dân, để không ai bị bỏ lại phía sau trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia.
Lãnh đạo tỉnh Ninh Bình bấm nút phát động phong trào “Bình dân học vụ số” trên địa bàn tỉnh.
Theo kế hoạch, đến năm 2025, 80-90% cán bộ, công chức, viên chức và người lao động có khả năng sử dụng nền tảng số; 100% học sinh, sinh viên được trang bị kiến thức, kỹ năng số cơ bản; và 80% người trưởng thành biết sử dụng các dịch vụ số, thanh toán điện tử, dịch vụ công trực tuyến. Đây là bước chuyển từ “phổ cập chữ viết” sang “phổ cập tri thức số”, từ xóa mù chữ sang xóa mù công nghệ - một yêu cầu tất yếu trong quá trình phát triển kinh tế số, xã hội số.
Điểm nổi bật của phong trào “Bình dân học vụ số” là tính toàn dân và toàn diện. Các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể chính trị - xã hội đều vào cuộc mạnh mẽ. Các “Tổ công nghệ số cộng đồng” được thành lập tại từng thôn, xóm, tổ dân phố, trở thành “lớp học bình dân” kiểu mới, nơi người dân được hướng dẫn cài đặt ứng dụng VNeID, nộp hồ sơ trực tuyến, thanh toán không dùng tiền mặt hay học cách bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Thanh niên tỉnh Ninh Bình đóng vai trò xung kích trong phong trào "Bình dân học vụ số".
Tại các địa phương như Gia Trấn, Gia Viễn, Kim Sơn, Nho Quan… phong trào đã được cụ thể hóa bằng nhiều mô hình sáng tạo: “Chợ số - Nông thôn số”, “Đại sứ số”, “Gia đình số”, “Câu lạc bộ học tập số”. Nhiều tổ chức tôn giáo, đoàn thể, trường học, doanh nghiệp cùng tham gia, tạo thành mạng lưới lan tỏa tri thức rộng khắp. Những hình ảnh đoàn viên, thanh niên “cầm tay chỉ việc” cho người cao tuổi; cán bộ thôn xóm kiên trì hướng dẫn bà con thanh toán bằng mã QR; học sinh, sinh viên giúp cha mẹ nộp hồ sơ trực tuyến chính là minh chứng sinh động cho sức sống của phong trào.
Tổ công nghệ số các thôn trên địa bàn xã Gia Trấn, tỉnh Ninh Bình hướng dẫn người dân tại lớp học “Bình dân học vụ số”.
Sau thời gian triển khai, phong trào đã mang lại chuyển biến rõ rệt trong nhận thức và hành động của người dân. Việc tiếp cận, sử dụng công nghệ thông tin, dịch vụ công trực tuyến, các nền tảng số trở nên quen thuộc hơn. Ở nhiều vùng nông thôn, người dân đã có thể tự thực hiện các thủ tục hành chính điện tử, tham gia giao dịch thanh toán số, học tập và làm việc trên môi trường mạng. Theo thống kê của Sở Khoa học và Công nghệ, tỷ lệ người dân sử dụng điện thoại thông minh và tham gia các nền tảng số ở Ninh Bình tăng mạnh trong năm 2025. Nhiều người nông dân nay đã quen với việc tra cứu thông tin thị trường, học kỹ thuật trồng trọt qua mạng; cán bộ thôn, xóm biết sử dụng dịch vụ công trực tuyến, quản lý nhóm Zalo hành chính; học sinh nông thôn có thể học trực tuyến như học sinh thành thị. Quan trọng hơn, phong trào đã góp phần hình thành văn hóa học tập suốt đời trong môi trường số. Mỗi gia đình trở thành “tế bào học tập”, mỗi cộng đồng trở thành “điểm sáng tri thức”. Đây là nền tảng để xây dựng xã hội học tập - xã hội số mà Ninh Bình đang hướng tới. Bên cạnh đó, phong trào cũng giúp thu hẹp khoảng cách số giữa các vùng, các thế hệ, các nhóm dân cư. Từ đó tạo điều kiện cho người dân bình đẳng hơn trong tiếp cận cơ hội học tập, việc làm, dịch vụ và phúc lợi xã hội trên không gian số.
Có thể khẳng định, "Bình dân học vụ số" không chỉ là một phong trào mang tính xã hội, mà là một chiến lược phát triển con người toàn diện trong thời đại mới. Trong chuyển đổi số, con người là trung tâm, vừa là chủ thể, vừa là động lực. Mọi nền tảng, hạ tầng, công nghệ đều vô nghĩa nếu người dân không biết sử dụng, không đủ kỹ năng để tham gia. Vì thế, nâng cao tri thức số cho toàn dân chính là bước đi căn bản, là “gốc” để phát triển bền vững.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, phong trào cũng đối diện không ít khó khăn, như: hạ tầng mạng ở một số vùng chưa ổn định, thiếu trang thiết bị học tập số, kỹ năng số của người dân chưa đồng đều, đặc biệt ở nhóm người cao tuổi và lao động nông thôn. Điều đó đòi hỏi sự quan tâm đầu tư, hỗ trợ đồng bộ hơn từ các cấp, ngành và doanh nghiệp công nghệ. Trong thời gian tới, Ninh Bình tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, mở rộng mạng lưới điểm học tập số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục cộng đồng, hướng tới mục tiêu “mọi công dân đều có năng lực số cơ bản” vào năm 2030. Đây là hướng đi phù hợp, thể hiện tầm nhìn chiến lược của địa phương trong tiến trình xây dựng xã hội học tập và công dân số.
Hoạt động diễu hành cổ động hưởng ứng phong trào “Bình dân học vụ số”.
Phong trào Bình dân học vụ số tại Ninh Bình là minh chứng cho tư duy đổi mới, sáng tạo, nhân văn trong quá trình chuyển đổi số quốc gia. Từ tinh thần “ai cũng được học, ai cũng được biết chữ” của thế kỷ trước, Ninh Bình hôm nay đang viết tiếp bằng khẩu hiệu mới: “Ai cũng biết công nghệ, ai cũng làm chủ tri thức số.” Đó là cách Ninh Bình hiện thực hóa khát vọng trở thành tỉnh học tập, tỉnh số, nơi tri thức là sức mạnh, con người là trung tâm và công nghệ là công cụ để tiến tới phát triển bền vững./.
