VNHN - Trước những diễn biến khó lường của tình hình thế giới tác động trực tiếp đến thị trường xuất khẩu, nhiều dự báo trước đây nghiêng về khả năng nhập siêu. Song với mức xuất siêu lên đến 7,05 tỷ USD sau 10 tháng, năm 2019 rất có thể thành tích xuất siêu của Viêt Nam sẽ vẫn được duy trì.
Ảnh minh họa
Kinh tế - xã hội nước ta 10 tháng năm 2019 diễn ra trong bối cảnh kinh tế thế giới có xu hướng tăng trưởng chậm lại với các yếu tố rủi ro, thách thức gia tăng. Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung diễn biến khó lường, căng thẳng địa chính trị leo thang ở Vịnh Ba Tư, nguy cơ Brexit không có thỏa thuận và bất ổn chính sách gia tăng trên toàn cầu, niềm tin kinh doanh và tâm lý thị trường tài chính giảm sút, thương mại và đầu tư thế giới giảm. Các tổ chức quốc tế liên tục đưa ra dự báo thiếu lạc quan về tăng trưởng kinh tế thế giới năm 2019. Xu hướng gia tăng chủ nghĩa bảo hộ sản xuất, bảo hộ mậu dịch cùng những thay đổi về địa chính trị cũng là thách thức đối với kinh tế thế giới và ảnh hưởng tới kinh tế Việt Nam.
Trong nước, nền kinh tế 10 tháng năm nay tiếp tục chuyển biến tích cực, kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát ở mức thấp nhưng cũng đối mặt không ít khó khăn, thách thức với thời tiết diễn biến phức tạp ảnh hưởng đến năng suất và sản lượng cây trồng; ngành chăn nuôi gặp khó khăn khi dịch tả lợn châu Phi lây lan trên diện rộng; nhiều mặt hàng nông sản, thủy sản không thuận lợi về thị trường và giá xuất khẩu; giải ngân vốn đầu tư công đạt thấp.
Trước tình hình đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã kịp thời chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành, địa phương thực hiện đồng bộ, hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp tại các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, đặc biệt là Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 01/01/2019 về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và Dự toán ngân sách Nhà nước năm 2019; Chỉ thị số 09/CT-TTg ngày 01/4/2019 về các giải pháp tập trung tháo gỡ cho sản xuất kinh doanh, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng 6 tháng và cả năm 2019, đồng thời thường xuyên theo dõi, đôn đốc, kiểm tra tình hình thực hiện trong từng tháng, từng quý.
Gần hoàn thành mục tiêu Quốc hội giao
Theo thống kê của Bộ Công Thương cho thấy, 10 tháng năm 2019, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam ước đạt 427,05 tỷ USD, tăng 7,6% so với cùng kỳ năm 2018. Cụ thể, trong tháng 10, kim ngạch hàng hóa xuất khẩu ước tính đạt 22,4 tỷ USD, giảm 4,1% so với tháng trước, chủ yếu do Samsung kết thúc đợt đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm phiên bản mới Galaxy Note 10 làm cho xuất khẩu điện thoại và linh kiện giảm sâu.
Tiến tới khả năng năm 2019 sẽ là năm xuất siêu thứ 4 liên tiếp
Tính chung 10 tháng năm 2019, kim ngạch hàng hóa xuất khẩu ước tính đạt 217,05 tỷ USD, tăng 7,4% so với cùng kỳ năm 2018. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước vẫn tiếp tục đà tăng trưởng khi kim ngạch đạt tới 66,63 tỷ USD, tăng 16,2%, chiếm 30,7% tổng kim ngạch xuất khẩu. Trong khi đó, mức tăng của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài chỉ đạt 3,9%.
Đáng chú ý, sau một thời gian dài giảm sâu, tháng 10/2019, xuất khẩu nhóm hàng nông, thủy sản có sự tăng trưởng trở lại khi tăng 4,9% so với tháng 9. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu hàng loạt các mặt hàng chủ lực đều tăng cao như thủy sản, hạt điều, cà phê, gạo, cao su...
Nhóm hàng công nghiệp chế biến vẫn là động lực chính cho tăng trưởng xuất khẩu với kim ngạch ước đạt 18,96 tỷ USD trong tháng 10, giảm 5,8% so với tháng 9. Tuy nhiên, tính chung trong 10 tháng, nhóm hàng này vẫn có đóng góp lớn vào tốc độ tăng trưởng chung của hoạt động xuất khẩu với 182,93 tỷ USD, chiếm 84,3% kim ngạch xuất khẩu chung của cả nước. Hầu hết các mặt hàng trong nhóm công nghiệp chế biến đều đạt mức tăng trưởng dương so với cùng kỳ.
Theo Bộ Công Thương, với mức tăng trưởng lên tới 7,4%, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu hàng hóa của nước ta sau 10 tháng năm nay đã tiệm cận với mục tiêu tăng trưởng 7-8% trong năm 2019 mà Quốc hội giao. Tính đến thời điểm hiện tại, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của nước ta đã hoàn thành 82,5% mục tiêu xuất khẩu của năm 2019.
Cán cân thương mại hàng hóa 10 tháng năm 2019 ước tính xuất siêu 7,05 tỷ USD, cao hơn con số 6,83 tỷ USD của cả năm 2018. Với diễn biến này, nhiều khả năng năm 2019 sẽ là năm xuất siêu thứ 4 liên tiếp của Việt Nam và nền kinh tế đang có sự chuyển dịch từ nhập siêu sang xuất siêu trong những năm gần đây.
Những tín hiệu khả quan
Hàng hóa Việt Nam thời gian qua đã tiếp tục khai thác các thị trường truyền thống và mở rộng tìm kiếm, phát triển thêm nhiều thị trường mới từ việc tận dụng các Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã có hiệu lực và đang tiếp tục đàm phán, ký kết. Nhất là khi cộng đồng doanh nghiệp tận dụng tốt hơn cơ hội từ các FTA sẽ là yếu tố tích cực thúc đẩy quá trình xuất khẩu.
Đặc biệt, cùng với việc không ngừng cải cách thủ tục hành chính, tạo hành lang thông thoáng cho doanh nghiệp hoạt động đã và đang là động lực rất lớn trong việc phát triển các doanh nghiệp xuất khẩu trong nước, cũng như thu hút mở rộng đầu tư và xuất khẩu sản phẩm của các doanh nghiệp.
Thông thường kim ngạch xuất nhập khẩu những tháng cuối năm thường đạt khá cao so với đầu năm, do đây là thời điểm chuẩn bị hàng hóa phục vụ các dịp mua sắm lớn nhất trên toàn cầu trong cả năm như Lễ Giáng sinh, Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán ở Việt Nam và một số nước châu Á… Kim ngạch nhập khẩu các mặt hàng tiêu dùng được dự báo sẽ tiếp tục tăng trong những tháng tới.
Hoạt động xuất khẩu cũng sẽ có nhiều tín hiệu khả quan do theo chu kỳ, xuất khẩu các mặt hàng như: Dệt may, gỗ và sản phẩm gỗ, nông, thủy sản… thường ở mức cao trong giai đoạn cuối năm do nhu cầu hàng hóa tăng cao. Bên cạnh đó, Việt Nam đang tận dụng tốt các cơ hội từ các FTA để mở rộng xuất khẩu. Cùng với đó, xuất khẩu cũng nhận được nhiều thuận lợi từ các nỗ lực cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh trong nước. Đây là cơ hội để kim ngạch xuất khẩu đạt được mức tăng cao những tháng cuối năm.
Thặng dư thương mại lớn giúp cán cân thanh toán được cải thiện, nguồn cung ngoại tệ dồi dào đã góp phần tích cực duy trì ổn định thị trường ngoại hối và tỷ giá. Trên thực tế, đồng Việt Nam được ghi nhận là một trong số rất ít các đồng tiền trong khu vực không bị mất giá nhiều so với USD kể từ đầu năm đến nay.
Như vậy, sau 10 tháng phát triển kinh tế - xã hội, trước những biến động lớn của tình hình thế giới, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và sự vào cuộc nhanh chóng và tích cực của các bộ ban ngành từ trung ương đến địa phương, cố gắng to lớn của các doanh nghiệp, xuất nhập khẩu Việt Nam đang gần hoàn thành mục tiêu quốc hội giao và tiến tới là năm xuất siêu thứ 4 của nền kinh tế đất nước.
Phan Văn Thắng
Khoa Lý luận cơ sở Trường Đào tạo cán bộ Lê Hồng Phong Hà Nội
