Điện Biên là tỉnh có vị trí địa chính trị quan trọng với lợi thế nổi trội, bao gồm: Giao thương quốc tế, diện tích lớn, tài nguyên thiên nhiên phong phú, hệ sinh thái tự nhiên, địa hình đa đạng, vừa có rừng, núi, với nhiều di tích lịch sử, đa dạng về văn hóa; có sân bay dân dụng đang hoạt động. Điện Biên cũng là địa bàn chiến lược được Trung ương quan tâm đầu tư phát triển; địa phương có cơ hội hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế.
Bên cạnh tiềm năng phát triển nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ với nguồn tài nguyên khoáng sản đa dạng, có hơn 400.000 ha rừng với nhiều loài động, thực vật; có cánh đồng Mường Thanh rộng hơn 150 km² là cánh đồng lớn và nổi tiếng của khu vực Tây Bắc…, Điện Biên còn là tỉnh có nhiều tiềm năng phát triển du lịch, với nhiều di tích lịch sử gắn với công cuộc dựng nước và giữ nước của dân tộc, văn hóa ẩm thực đa dạng, phong phú, nhiều sản vật địa phương nổi tiếng... Có thể nói, Điện Biên hội tụ đủ các điều kiện riêng có để phát triển nhanh và bền vững, trở thành tỉnh phát triển khá của vùng trung du và miền núi Bắc Bộ.
Đẩy nhanh hội nhập - Tăng cường sức hút đầu tư
Những năm qua, ngoài việc ban hành nhiều chủ trương, cơ chế, chính sách về cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, Điện Biên còn tập trung rà soát, nghiên cứu và ưu tiên lựa chọn những ngành, lĩnh vực có thế mạnh để mời gọi, thu hút đầu tư, đẩy nhanh quá trình hội nhập.
Trong tiến trình đó, Tỉnh đã tổ chức quán triệt, xây dựng chương trình, kế hoạch nhằm cụ thể hóa và triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 10/2/2022 của Bộ Chính trị và Chương trình hành động của Chính phủ, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV nhiệm kỳ 2020-2025; các Nghị quyết chuyên đề của Trung ương, Bộ Chính trị và các Nghị quyết của Quốc hội; Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 6/1/2023 của Chính phủ và Chỉ thị số 03/CT-TTg ngày 27/1/2023 của Thủ tướng Chính phủ; bám sát và vận dụng sáng tạo chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương.
Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Ban Thường vụ Tỉnh ủy kịp thời ban hành nhiều nghị quyết chuyên đề, các chương trình, kế hoạch hành động và chỉ đạo về phát triển kinh tế - xã hội. Trong đó có nhiều cơ chế, chính sách đặc thù tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, thu hút đầu tư trên các lĩnh vực. Cùng với đó, Điện Biên đã và đang triển khai các giải pháp nhằm thực hiện Quyết định số 109/QĐ-TTg ngày 28/01/2024 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch tỉnh Điện Biên thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; hoàn thiện các đề án quy hoạch đã và đang triển khai; tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; thực hiện có hiệu quả Chương trình Nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), triển khai quyết liệt, hiệu quả Đề án chuyển đổi số tỉnh Điện Biên giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030. Tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đồng hành với nhà đầu tư, doanh nghiệp đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện các dự án ngoài ngân sách, đặc biệt là các dự án phát triển đô thị, các dự án trồng cây Mắc ca, các dự án thủy điện,... Tiếp tục tạo điều kiện cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước khảo sát, nghiên cứu đầu tư vào các lĩnh vực có thế mạnh, tiềm năng của tỉnh như: du lịch, dịch vụ, trồng rừng, dược liệu, thủy điện, điện gió, điện tích năng,...Từ đó góp phần tăng trưởng GDP của tỉnh, từng bước đưa Điện Biên phát triển bền vững theo mục tiêu Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV đã đề ra.
Nhờ những chủ trương, giải pháp tích cực, môi trường đầu tư kinh doanh của tỉnh Điện Biên được cải thiện rõ rệt, huy động nguồn lực từ các thành phần kinh tế tiếp tục tăng cao. Tính chung trong giai đoạn 2020-2023, tỉnh Điện Biên đã phê duyệt khoảng 20 đồ án quy hoạch tại các khu vực đô thị, đặc biệt là trên địa bàn thành phố Điện Biên Phủ, điển hình như: Điều chỉnh quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 khu trung tâm thương mại, dịch vụ, văn hóa, khu đô thị mới phía Đông thành phố Điện Biên Phủ; điều chỉnh quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 Khu trung tâm hiện hữu thành phố Điện Biên Phủ từ Đồi E đến cầu Trắng (chợ Mường Thanh); điều chỉnh cục bộ quy hoạch chi tiết Khu vực đa chức năng dọc trục đường 60m... Đến nay, tỷ lệ phủ quy hoạch chi tiết trên quy hoạch chung, trung bình toàn tỉnh đạt khoảng 35,83%. Đặc biệt, tỉnh Điện Biên đặt mục tiêu đến năm 2025, trên cơ sở đẩy mạnh đổi mới toàn diện, sẽ tạo đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội, tập trung huy động nguồn lực xây dựng kết cấu hạ tầng và đô thị đồng bộ theo hướng hiện đại. Riêng năm 2023, tỉnh Điện Biên đã cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư và quyết định chủ trương đầu tư cho 16 dự án trên các lĩnh vực thủy điện, thương mại - dịch vụ, nông - lâm nghiệp, vật liệu xây dựng. Đồng thời tiếp tục thu hút các nhà đầu tư đến khảo sát, đề xuất và triển khai thực hiện các dự án trồng rừng tạo vùng nguyên liệu phục vụ Nhà máy điện sinh khối; các dự án phát triển đô thị; các dự án trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp, dược liệu...
Kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển KT-XH
Sau nửa nhiệm kỳ thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV nhiệm kỳ 2020-2025 trong bối cảnh gặp nhiều khó khăn, thách thức, song Đảng bộ và nhân dân các dân tộc tỉnh Điện Biên đoàn kết, chung sức, đồng lòng, nỗ lực phấn đấu thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ chính trị; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện 3 khâu đột phá chiến lược, 6 nhiệm vụ trọng tâm và 8 chủ trương, giải pháp chủ yếu của Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV; kịp thời triển khai thực hiện các Nghị quyết, Chương trình hành động của Tỉnh ủy. Qua đó đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, toàn diện trên các lĩnh vực, 10/18 nhóm chỉ tiêu chủ yếu cơ bản đạt và vượt mục tiêu Nghị quyết Đại hội, đặc biệt là chỉ tiêu về tăng trưởng kinh tế: Tốc độ tăng GRDP bình quân giai đoạn 2021-2023 đạt 9,33%/năm (đạt 143,14% mục tiêu Nghị quyết); GRDP bình quân đầu người năm 2023 đạt 48,6 triệu/năm (tăng 1,57 lần so với 2021); thu ngân sách địa phương giai đoạn 2021-2023 đạt 41.892 tỷ đồng; thu ngân sách trên địa bàn đạt 5.619,79 tỷ đồng (vượt mục tiêu); tổng sản lượng lương thực năm 2023 đạt 287,51 nghìn tấn (đạt 102,68% mục tiêu Nghị quyết)... Cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch theo đúng định hướng - Năm 2023: Khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm 16,88%; công nghiệp - xây dựng chiếm 20,92%; dịch vụ chiếm 58,11%; thuế sản phẩm trừ trợ cấp chiếm 4,43% (giảm 0,02% so với năm 2022). Diện tích trồng rừng giai đoạn 2021-2023 là 1.173 ha; tỷ lệ che phủ rừng năm 2023 đạt 44%, tăng 1,34% so với 2020… Giá trị sản xuất công nghiệp giai đoạn 2021-2023 đạt 9.558,47 tỷ đồng (tốc độ tăng bq đạt 7,91%/năm). Tỉnh đã ban hành Đề án phát triển du lịch giai đoạn đến năm 2025, tầm nhìn đến 2030. Trong đó, giai đoạn 2021-2023 toàn tỉnh đã đón 2.086,5 nghìn lượt khách (có 13,38 nghìn lượt khách quốc tế)…
Chương trình xây dựng nông thôn mới đã tạo được sự chuyển biến tích cực trong nông dân, nông thôn – Đến hết năm 2023 có 02 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (100% mục tiêu Nghị quyết); có 59/115 xã đạt chuẩn và cơ bản đạt chuẩn NTM (tăng 21 xã so với năm 2020); có trên 30 thôn, bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu và 120 thôn, bản đạt chuẩn NTM.
Trên địa bàn tỉnh đã hình thành được một số vùng sản xuất tập trung theo hướng sản xuất hàng hóa, liên kết sản xuất trên các sản phẩm chủ lực (lúa gạo, cà phê, chè, măc ca…) với trên 10.000 ha. Các sản phẩm OCOP có nhiều chuyển biến tích cực cả về quy mô và chất lượng, quy trình sản xuất, chế biến, đóng bói bao bì…; có 58 sản phẩm được công nhận đạt chuẩ OCOP trên địa bàn tỉnh.
Hoạt động thu hút, xúc tiến đầu tư gắn với cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực; thu hút nhiều nhà đầu tư uy tín trong và ngoài nước đến khảo sát, đề xuất và triển khai thực hiện các dự án đầu tư tại tỉnh. Trong năm 2023 tỉnh đã quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư cho 16 dự án về lĩnh vực thủy điện, thương mại, dịch vụ, nông – lâm nghiệp… với số vốn đăng ký đầu tư 5.332,496 tỷ đồng. Trong năm tỉnh đã cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho 11 dự án, lũy kế đã có 210 dự án được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư với tổng số vốn đăng ký là 47.415,138 tỷ đồng…
Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được quan tâm đầu tư, diện mạo đô thị, nông thôn có nhiều đổi mới, đặc biệt là các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm, các dự án phát triển đô thị, dịch vụ, được triển khai tích cực… Các mặt văn hóa - xã hội có nhiều chuyển biến tích cực, chất lượng giáo dục, chăm sóc sức khỏe nhân dân được nâng lên, chương trình giảm nghèo đạt kết quả tích cực, thực hiện tốt các chương trình, chính sách an sinh xã hội. Tình hình chính trị ổn định, quốc phòng - an ninh được bảo đảm, chủ quyền biên giới quốc gia giữ vững, quan hệ đối ngoại mở rộng, khối đoàn kết các dân tộc được tăng cường.
Định hướng và giải pháp phát triển thời gian tới
Trong Quy hoạch của tỉnh Điện Biên thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, mục tiêu tổng quát đến năm 2030, Điện Biên trở thành tỉnh phát triển khá trong khu vực trung du và miền núi phía Bắc; là một trong những trung tâm du lịch, dịch vụ, y tế của vùng. Phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp ứng dụng khoa học - công nghệ hiện đại, có năng suất và chất lượng cao kết hợp với công nghiệp chế biến, du lịch; kinh tế số đóng vai trò quan trọng trong phát triển tỉnh; phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, hiện đại. Ổn định chính trị, bảo đảm quốc phòng - an ninh, giữ vững chủ quyền biên giới.
Quy hoạch tổ chức không gian với 03 Vùng kinh tế - 4 Trục động lực và 04 Cực tăng trưởng. Cụ thể, 03 vùng kinh tế, gồm: Vùng kinh tế I (vùng kinh tế động lực) bao gồm TP. Điện Biên Phủ, huyện Điện Biên và Điện Biên Đông. Đây là vùng động lực phát triển đa dạng các lĩnh vực: nông lâm nghiệp, du lịch, công nghiệp chế biến, thương mại dịch vụ…Vùng kinh tế II bao gồm huyện Tủa Chùa, huyện Tuần Giáo và huyện Mường Ảng, là vùng tập trung phát triển kinh tế nông lâm nghiệp, thủy sản và công nghiệp chế biến, du lịch. Vùng kinh tế III bao gồm huyện Mường Nhé, huyện Nậm Pồ, huyện Mường Chà, và thị xã Mường Lay, là vùng tập trung phát triển nông lâm nghiệp và thuỷ sản, du lịch thương mại dịch vụ. 04 Trục động lực, gồm: (1) Trục động lực chính gắn với QL279 và đường Cao tốc Sơn La - Điện Biên. (2) Trục kinh tế phát triển dọc theo QL12: Là trục kết nối thành phố Điện Biên Phủ với các vùng kinh tế trong tỉnh như (huyện Mường Chà, thị xã Mường Lay) và với tỉnh Lai Châu đến cửa khẩu Mù Là Thàng. (3) Trục kinh tế phát triển dọc theo QL6: Là trục kết nối thị xã Mường Lay với khu vực huyện Tuần Giáo và các tỉnh phía Đông Nam như: Sơn La - Hòa Bình - Hà Nội. (4) Trục kinh tế phát triển dọc theo QL4H: Là trục kết nối nội tỉnh nằm trong vùng kinh tế 3 kết nối cửa khẩu ApaChải (huyện mường Nhé) với huyện Mường Chà.
Điện Biên tiếp tục thực hiện 3 khâu đột phá chiến lược, 14 chương trình trọng điểm, nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Trong đó, về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội: Tiếp tục tập trung thực hiện 9 nhóm nhiệm vụ, giải pháp đã được xác định trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh; bổ sung thêm 5 nhóm giải pháp. Về các nhiệm vụ phát triển văn hóa, xã hội: Tiếp tục tập trung thực hiện 7 nhóm nhiệm vụ, giải pháp đã được xác định trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh; đồng thời, bổ sung thêm 4 nhóm giải pháp. Về quốc phòng - an ninh và đối ngoại: Tiếp tục tập trung thực hiện 3 nhóm nhiệm vụ, giải pháp đã được xác định trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh; đồng thời tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả 4 Nghị quyết của Tỉnh ủy, BTV Tỉnh ủy ban hành trong thời gian qua liên quan đến lĩnh vực quốc phòng, an ninh. Tiếp tục thực hiện hiệu quả công tác đối ngoại của Đảng, Nhà nước; thúc đẩy quan hệ hữu nghị, hợp tác với tỉnh Bát-na (nước Cộng hòa An-giê-ri Dân chủ và nhân dân), với một địa phương của nước Cộng hòa Đô-mi-ni-ca-na, một địa phương của Nhật Bản và một số quốc gia khác. Duy trì và tăng cường quan hệ hữu nghị, hợp tác với các cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam, các Đại sứ quán nước ngoài tại Việt Nam. Về nhiệm vụ, giải pháp xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị: Tiếp tục tập trung thực hiện 6 nhóm nhiệm vụ, giải pháp đã được xác định trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV; đồng thời, tiếp tục thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ theo sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các cơ quan Trung ương…
Lê Xuân Minh
