Chỉ số Cải cách hành chính (PAR INDEX), Chỉ số năng lực cạnh tranh (PCI), Chỉ số sự hài lòng của tổ chức và cá nhân về sự phục vụ của cơ quan hành chính Nhà nước (SIPAS) và Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI) là các chỉ số có ý nghĩa rất quan trọng trong việc đánh giá tính hiệu quả, chuyên nghiệp, công khai, minh bạch trong hoạt quản lý, điều hành của bộ máy hành chính Nhà nước cấp tỉnh phục vụ Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp, đồng thời nói lên sự thông thoáng trong môi trường kinh doanh và sự năng động sáng tạo của đội ngũ lãnh đạo ở địa phương, là cơ sở để thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước. PAR INDEX là sự đánh giá hàng năm của chính các cơ quan hành chính Nhà nước trong việc thực hiện nhiệm vụ cải cách hành chính (CCHC) và đánh giá của người dân đối với cơ quan hành chính Nhà nước trong việc cung cấp dịch vụ công, đó là sự hài lòng của người dân đối với sự phục vụ hành chính (SIPAS); PCI là sự đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp đối với sự quản lý, điều hành của cơ quan hành chính Nhà nước ở địa phương trong việc tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch và bình đẳng và PAPI là chỉ số dựa trên trải nghiệm và đánh giá của người dân khi tương tác với các cấp chính quyền địa phương về năng lực điều hành, quản lý Nhà nước, thực thi chính sách và cung ứng dịch vụ công.
Qua các chỉ số đánh giá của tỉnh Thanh Hoá năm 2022 do Trung ương công bố có kết quả cho thấy chỉ số hiệu quả Quản trị và Hành chính công cấp tỉnh đứng thứ 3 cả nước (giữ hạng so với năm 2021); Chỉ số hài lòng đứng thứ 5 cả nước (tăng 19 bậc so với năm 2021) và Chỉ số cải cách hành chính đứng thứ 10 cả nước (tăng 4 bậc so với năm 2021), cao nhất từ trước tới nay. Bên cạnh đó, Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) tuy có tăng về giá trị điểm (đạt 63,67 điểm, tăng 0,46 điểm so với năm 2021), nhưng thứ hạng không được duy trì, đứng thứ 47/63 tỉnh, thành phố trong cả nước (giảm 4 bậc so với năm 2021).
Theo đó, Năm 2022 Chỉ số CCHC của tỉnh đạt 87,11 điểm, đứng thứ 10/63 tỉnh, thành phố trong cả nước; cao hơn 2,32 điểm so với trung bình của cả nước (84,79). Trong đó, điểm đạt được theo 8 tiêu chí (tương ứng với 8 nội dung đánh giá): 61,54/68 điểm, điều tra xã hội học: 25,58/32 điểm (trong đó, điểm khảo sát lãnh đạo, quản lý đạt 17/23,5 điểm và Chỉ số hài lòng đạt 8,58/10 điểm). 2 Chỉ số CCHC năm 2022 của tỉnh có nhiều tiêu chí, tiêu chí thành phần có sự bứt phá, tăng điểm, gồm: Công tác chỉ đạo, điều hành cải cách hành chính, xếp thứ 23/63 (tăng 15 bậc); Cải cách thủ tục hành chính, xếp thứ 13/63 (tăng 36 bậc); Cải cách tổ chức bộ máy hành chính, xếp thứ 42/63 (tăng 15 bậc); Cải cách tài chính công xếp thứ 26/63 (tăng 5 bậc).
Chỉ số CCHC năm 2022 của tỉnh có sự tăng về thứ bậc nhưng giảm về giá trị điểm (tăng 4 bậc nhưng giảm 0,72 điểm so với năm 2021); mức độ tăng điểm của các tiêu chí chưa đồng đều; một số tiêu chí chưa cải thiện. Có 4 tiêu chí giảm thứ bậc, gồm: Xây dựng và tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật, xếp thứ 49/63 (giảm 22 bậc); Cải cách chế độ công vụ, xếp thứ 53/63 (giảm 20 bậc); Xây dựng Chính quyền điện tử, Chính quyền số, xếp thứ 10 (giảm 3 bậc); Tác động của cải cách hành chính đến người dân, tổ chức và phát triển kinh tế - xã hội, xếp thứ 13/63 (giảm 7 bậc).
Nguyên nhân chủ yếu là do một số đơn vị cấp huyện chưa thực hiện tốt việc giải quyết TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông, còn tỷ lệ giải quyết hồ sơ quá hạn (chủ yếu trong lĩnh vực đất đai thuộc thẩm quyền giải quyết của các Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai); tỉnh có cán bộ, công chức, viên chức bị xử lý kỷ luật và truy cứu trách nhiệm hình sự; có 2/25 chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh chưa hoàn thành; tỷ lệ TTHC có phát sinh giao dịch thanh toán trực tuyến, tỷ lệ hồ sơ thanh toán trực tuyến trên địa bàn tỉnh còn thấp; tỷ lệ giảm đơn vị sự nghiệp của tỉnh chưa đạt theo quy định chấm điểm; mất điểm ở các tiêu chí, tiêu chí thành phần thuộc nội dung điều tra xã hội học qua việc trả lời phiếu của cán bộ, công chức các sở, ngành, lãnh đạo cấp huyện và đại biểu HĐND tỉnh,…
Về Chỉ số hài lòng: Năm 2022, Chỉ số hài lòng của tỉnh đạt 85,31%, đứng thứ 5 cả nước; cao hơn trung bình cả nước 5,23%; có 9/9 tiêu chí đều cao hơn trung bình của cả nước. Trong đó, có 3 tiêu chí trong top 5 (Trách nhiệm giải trình của cơ quan hành chính, đứng thứ 3; Cơ hội của người dân tham gia ý kiến đối với chính sách, đứng thứ 4; Chất lượng chính sách, đứng thứ 5) và 6 tiêu chí trong top 10 (Kết quả tác động của chính sách đứng thứ 10; Chỉ số hài lòng về tiếp cận dịch vụ đứng 10; Chỉ số hài lòng về TTHC đứng thứ 8; Chỉ số hài lòng về công chức đứng thứ 10; Chỉ số hài lòng về kết quả dịch vụ đứng thứ 8; Chỉ số hài lòng về tiếp nhận, xử lý ý kiến giải quyết phản ánh kiến nghị đứng thứ 8). So với năm 2021, Chỉ số hài lòng của tỉnh tăng 19 bậc nhưng giá trị điểm giảm 2,28 điểm (năm 2021 đạt 87,59 điểm). Điều đó cho thấy, trong năm 2022, mặc dù các cơ quan hành chính nhà nước trên địa bàn tỉnh đã có sự cải thiện trong phục vụ tổ chức, người dân. Tuy nhiên, mức độ cải thiện chưa đáp ứng được nhu cầu và sự mong đợi của người dân, doanh nghiệp.
Nguyên nhân chủ yếu là do người trả lời phiếu chưa quan tâm đến một số nội dung như tìm hiểu thông tin, thủ tục trước khi thực hiện TTHC; việc phản hồi, góp ý; tâm lý nhận được kết quả là xong, do vậy nhiều người lựa chọn đánh giá ở mức trung bình và người dân luôn luôn mong muốn chất lượng phục vụ ngày càng tốt hơn từ phía cơ quan Nhà nước và cán bộ, công chức.
Về Chỉ số Hiệu quả Quản trị và Hành chính công: Năm 2022, Chỉ số Hiệu quả Quản trị và Hành chính công của tỉnh đạt 46 điểm, xếp thứ 3/63 tỉnh, thành phố. Có 7/8 nội dung được đánh giá nằm trong nhóm điểm cao (Tham gia của người dân ở cấp cơ sở; Thủ tục hành chính công; Công khai minh bạch; Trách nhiệm giải trình với người dân; Kiểm soát tham nhũng khu vực công; Cung ứng dịch vụ công; Quản trị môi trường) và 1/8 nội dung trong nhóm trung bình cao của cả nước (Quản trị điện tử); có 2/8 nội dung tăng điểm so với năm 2021 (Tham gia của người dân ở cấp cơ sở; Thủ tục hành chính công). So với năm 2021, Chỉ số Hiệu quả Quản trị và Hành chính công của tỉnh mặc dù giữ hạng nhưng giá trị điểm giảm 1,1 điểm (năm 2021 đạt 47,1 điểm). Có 06 nội dung giảm điểm: Công khai minh bạch; Trách nhiệm giải trình với người dân; Kiểm soát tham nhũng khu vực công; Cung ứng dịch vụ công; Quản trị môi trường; Quản trị điện tử.
Nguyên nhân chủ yếu là do một số nội dung người dân đánh giá chưa cao, như: việc tiếp cận thông tin đất đai của người dân vẫn còn rất hạn chế, người dân cho rằng giá bồi thường thu hồi đất thấp hơn so với giá giao dịch trên thị trường; mức độ tin tưởng của người dân vào việc lập danh sách hộ nghèo còn thấp; người dân chưa được tiếp cận bảng kê khai thu, chi ngân sách cấp xã; người dân đánh giá chất lượng y tế ở tuyến huyện kém và phải chi trả phí cao nên có xu hướng khám bệnh ở tuyến trên và khám tại các cơ sở tư nhân; hiện tượng giáo viên ưu ái học sinh tham gia các lớp học thêm vẫn còn tồn tại, còn tình trạng lạm thu đầu năm ở một số cơ sở giáo dục công lập; việc thu gom, xử lý rác thải chưa đáp ứng yêu cầu,…
Chỉ số năng lực cạnh tranh tỉnh Thanh Hóa năm 2022 đạt 63,67 điểm, đứng thứ 47 cả nước, đứng thứ 4 khu vực Bắc Trung Bộ, giảm 4 bậc so với năm 2021. So với năm 2021, trong số 10 chỉ số thành phần: Có 3 chỉ số tăng thứ hạng và 7 chỉ số giảm thứ hạng, có 3 chỉ số tăng điểm và 7 chỉ số giảm điểm. Năm 2022, một số chỉ số thành phần có trọng số lớn trong chỉ số PCI của tỉnh giảm điểm nhiều so với năm 2021 và xếp thứ hạng thấp so với cả nước, như: Chỉ số Gia nhập thị trường: xếp thứ 54/63 cả nước, giảm 0,67 điểm và giảm 37 bậc; Chỉ số Tiếp cận đất đai: xếp thứ 53/63 cả nước, giảm 0,71 điểm và giảm 27 bậc; Chỉ số tính minh bạch: xếp hạng thứ 53/63 cả nước, giảm 0,51 điểm và giảm 21 bậc; Chỉ số Chi phí thời gian: xếp hạng 49/63 cả nước, giảm 0,71 điểm và giảm 18 bậc; Chỉ số Chi phí không chính thức: xếp hạng 56/63 cả nước, tăng 0,2 điểm và giảm 1 bậc; Chỉ số Cạnh tranh bình đẳng: xếp hạng 53/63, giảm 0,39 điểm và giảm 12 bậc; Chỉ số tính năng động của chính quyền tỉnh: xếp hạng thứ 52/63 cả nước, giảm 0,37 điểm và giảm 15 bậc.
Nguyên nhân chủ yếu là do Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2022 tập hợp tiếng nói của 12.000 doanh nghiệp trong cả nước về chất lượng điều hành kinh tế, mức độ thuận lợi, thân thiện của môi trường kinh doanh và nỗ lực cải cách hành chính của chính quyền các tỉnh, thành phố. Như vậy, bình quân mỗi tỉnh có khoảng 200 doanh nghiệp được khảo sát, đánh giá. Thanh Hóa là tỉnh có số doanh nghiệp đang hoạt động rất lớn với khoảng 20.000 doanh nghiệp, do đó kết quả này có thể chưa phản ánh đầy đủ ý kiến của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà đối với doanh nghiệp vẫn diễn ra ở một số sở, ngành, địa phương; việc thực hiện thủ tục hành chính liên quan đến quá trình vận hành của doanh nghiệp còn nhiều hạn chế, vướng mắc, nhất là những thủ tục liên quan trước đầu tư, sau đầu tư, thủ tục chuyển đổi doanh nghiệp, TTHC liên quan đến lĩnh vực đất đai chưa được xử lý dứt điểm... Tinh thần, trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức thực hiện nhiệm vụ giải quyết TTHC chưa cao; công tác phối hợp giải quyết công việc giữa các đơn vị còn tình trạng đùn đẩy, sợ trách nhiệm, nhất là trong giải quyết khó khăn, vướng mắc liên quan đến đất đai, giải phóng mặt bằng, triển khai dự án, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Một số thể chế thuộc thẩm quyền của tỉnh chậm sửa đổi; một số quy hoạch, kế hoạch chậm được phê duyệt, ảnh hưởng đến triển khai thực hiện nhiệm vụ trên một số lĩnh vực.
Để đẩy mạnh thực hiện công tác CCHC của tỉnh và cải thiện mạnh mẽ, nâng cao các chỉ số nêu trên trong thời gian tới, ngày 09/10/2023, UBND tỉnh Thanh Hoá đã ban hành Kế hoạch số 243/KH-UBND về duy trì, cải thiện và nâng cao Chỉ số cải cách hành chính (PAR INDEX), Chỉ số hài lòng (SIPAS), Chỉ số Hiệu quả Quản trị và Hành chính công (PAPI), Chỉ số năng lực cạnh tranh (PCI) tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2023 – 2025. Trong đó xác định mục tiêu của kế hoạch cho giai đoạn 2023 – 2025, nhằm tiếp tục phấn đấu duy trì kết quả Chỉ số hài lòng, Chỉ số Hiệu quả Quản trị và Hành chính công trong nhóm 5 tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước; Chỉ số cải cách hành chính trong nhóm 10 tỉnh dẫn đầu cả nước. Đồng thời, cải thiện và nâng cao Chỉ số năng lực cạnh tranh của tỉnh, phấn đấu xếp thứ hạng trong nhóm 10 tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước.
Xác định công tác cải cách hành chính gắn với việc duy trì, cải thiện và nâng cao các Chỉ số là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đơn vị mình. Trên cơ sở đó, phân công rõ nhiệm vụ cho từng địa phương, đơn vị nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế, quyết tâm nâng cao các chỉ số, nhất là những chỉ số thành phần chưa có sự cải thiện hoặc đạt điểm số thấp.
Các địa phương, đơn vị cần bám sát yêu cầu, nội dung của các chỉ số thành phần thuộc từng bộ tiêu chí để chủ động triển khai thực hiện theo chức năng, nhiệm vụ được giao; kịp thời tham mưu, đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm duy trì, cải thiện và nâng cao các Chỉ số trên địa bàn tỉnh. Ngoài ra, các cấp ủy cơ sở sẽ thường xuyên kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện, xử lý các trường hợp vi phạm trong cải cách hành chính, phát hiện các hành vi tiêu cực trong thực hiện các thủ tục hành chính. Đặc biệt, tỉnh Thanh Hoá cũng sẽ mạnh dạn thay thế ngay những cán bộ, công chức có hành vi tiêu cực, nhũng nhiễu, gây phiền hà cho Nhân dân, làm ảnh hưởng đến công tác cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh của tỉnh.
Với quyết tâm thực hiện có hiệu quả công tác CCHC, cải thiện, nâng cao các Chỉ số PAR INDEX, SIPAS, PAPI, PCI của tỉnh năm 2023 và những năm tiếp theo, đòi hỏi sự quyết liệt và vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhất là quyết tâm của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trên địa bàn và sự ủng hộ, đồng hành của người dân, doanh nghiệp. Đồng thời, mỗi đơn vị, địa phương cần có giải pháp kịp thời, phù hợp và xác định những việc trọng tâm cần phải thực hiện trong thời gian tới./.
