VNHN - Từ Thành phố Thanh Hóa đi chếch về hướng tây nam chừng 20 km, có một ngôi trường trên trăm tuổi, đó là trường Tiểu học Quảng Ngọc.
Đầu thế kỉ XX, nhận thấy ưu điểm của chữ Quốc ngữ dễ viết, dễ đọc, hơn nữa việc truyền bá chữ Quốc Ngữ không chỉ là phương tiện để đọc, để viết mà còn hàm ý vận động chính trị và vận mệnh dân tộc, nên năm 1920, một số thân hào nho sĩ cùng các vị có chức sắc tiến bộ ở địa phương đứng ra thành lập Trường Xuân Mộc. Trường tọa lạc ở làng Xuân Mộc, Tổng Ngọc Đới, huyện Ngọc Sơn (nay là xã Quảng Ngọc, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa); năm 1921 trường được nhà nước Pháp thuộc chuẩn y. Từ đó trường đã đi vào lịch sử phát triển của quê hương đất nước.
Trường Tiểu học Quảng Ngọc
Từ khi thành lập (1920) đến (1945) là thời kì chuyển hóa giữa 3 miền tư duy (tư duy giáo dục Khổng giáo thời phong kiến, tư duy thời thuộc Pháp và tư duy cách mạng) gắn với 3 loại ngôn ngữ chính là chữ Hán –Nôm, chữ Pháp và chữ Quốc ngữ. Trong đó chữ Quốc ngữ dần chiếm ưu thế và độc tôn. Trong Cách mạng tháng Tám (1945), trường đã đào tạo được nhiều gương học trò xuất sắc như Nguyễn Duy Hiệu đạt giải nhất Trung Kỳ; Lê Khoa Cả đạt giải 3 học sinh giỏi quốc gia môn ngữ văn bằng tiếng Pháp và nhiều gương mặt khác. Hàng năm có từ 2 đến 3 học trò đỗ vào trường College de Thanh Hóa (năm 1943 đổi tên thành College Đào Duy Từ).
Tập thể sư phạm Trường Tiểu học Quảng Ngọc
Cách mạng tháng Tám thành công đã mở ra kỉ nguyên mới cho lịch sử dân tộc. Một nền giáo dục mới bắt đầu, nền giáo dục của độc lập, tự do, dân chủ. Từ đây thầy và trò trường tiểu học Quảng Ngọc đã có một tâm thế mới, tâm thế của người làm chủ đất nước,yên tâm ra sức thi đua dạy và học, tạo nguồn nhân lực bổ sung sức lao động vào lực lượng sản xuất và tham gia quân đội chống giặc ngoại xâm.
Trải qua 3 cuộc chiến tranh (chống Pháp, chống Mỹ và chiến tranh biên giới), từ trong ngôi trường này đã hun đúc luyện rèn nhiều học sinh trở thành những nhân vật tiêu biểu, trong đó có 4 đại biểu Quốc hội, 2 người được phong hàm giáo sư, 9 tiến sĩ và hàng chục thạc sĩ, 2 người mang quân hàm cấp tướng, hơn 40 sĩ quan cao cấp, đặc biệt có 3 người được Nhà nước phong tặng Anh hùng, đó là Anh hùng lượng vũ trang nhân dân Lê Hữu Kiển, Anh hùng lao động trong ngành giáo dục Nguyễn Văn Huê, Anh hùng lao động trong thời kì đổi mới Hoàng Anh Xuân.
Để thích ứng với nhịp đổi mới tư duy của đất nước, các thế hệ lãnh đạo của trường đã không ngừng nâng cao công tác quản lý, tích hợp phương pháp giảng dạy, xây dựng đội ngũ giáo viên có đủ năng lực đáp ứng nhu cầu giáo dục ngày càng cao. Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi được chú trọng và luôn được xếp tốp đầu ở các trường trong huyện, đã có hàng chục huy chương các loại; hàng trăm học sinh giỏi cấp tỉnh, hàng ngàn học sinh giỏi cấp huyện. Đã có 50 lượt cán bộ, giáo viên đạt chiến sĩ thi đua cấp huyện, cấp tỉnh; 40 giáo viên đạt giáo viên giỏi cấp huyện, hàng chục giáo viên giỏi tỉnh. Công tác nghiên cứu khoa học nâng cao trình độ được phát động mạnh mẽ trong nhà trường, mỗi năm có hàng chục sáng kiến kinh nghiệm được xếp loại.
Ths. Mai Thế Hùng - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Quảng Ngọc
Vắt qua 2 thế kỉ, chuyển hóa giữa 3 miền tư duy, đi xuyên qua 3 cuộc chiến tranh, trải qua 3 lần cải cách giáo dục, 2 lần đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, sách giáo khoa mới, 2 lần chuyển dời địa điểm, 2 lần nhập tách và 4 lần đổi tên trường, qua 19 đời hiệu trưởng, hơn 100 năm qua (1920-2021) từ mái trường này cógần 4 vạn học sinh đã học tập, trưởng thành; nhiều thế hệ học sinh đã trở thành các chiến sĩ cách mạng, các nhà khoa học, lãnh đạo cao cấp của Đảng, Nhà nước từ Trung ương tới địa phương.
Bước vào thời đại 4.0, thời đại của nền kinh tế phẳng, giáo dục cũng theo đó phẳng hóa toàn cầu, thầy và trò Trường Tiểu học Quảng Ngọc tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang của lịch sử dân tộc, lọc lấy những giá trị cốt lõi của các thế hệ đi trước để tôn tạo thêm bề dày truyền thống của trường mình. Theo thời gian, thầy và trò cứ thế trưởng thành, trường lớp cứ thế đứng vững tựa những cây xanh vươn mãi, trường tồn với thời gian, trường tồn như ý nghĩa tên gọi thuở ban đầu - Trường Xuân Mộc./.
