Những sự kiện nóng bỏng xảy ra trong những năm gần đây ở Trung Đông đã lôi cuốn sự quan tâm của rất nhiều người trên thế giới, kể cả ở Việt Nam chúng ta. Sự quan tâm ấy thể hiện qua việc tích cực tìm hiểu những nhân tố cấu thành của lịch sử và văn minh các dân tộc sinh sống trong vùng Trung Đông và đặc biệt là những thông tin về mối liên kết chặt chẽ giữa các dân tộc ấy: đạo Hồi.
Cuốn sách “Đạo Hồi và Thế giới A-rập – Văn minh – Lịch sử” xuất bản năm 2004 đã nhận được sự chú ý của độc giả gần xa mặc dù nó chỉ trình bày một cách ngắn gọn lịch sử vùng Trung Đông nói riêng và thế giới Hồi giáo nói chung.
Để đi sâu hơn nữa vào lịch sử và nền văn minh của vùng đất ấy nhằm giải thích và phân tích những sự kiện hiện đang xảy ra, không gì bằng tham khảo một tài liệu hàng đầu của thế giới viết về vấn đề này: đó là cuốn sách mà chúng tôi hân hạnh giới thiệu ở đây - LỊCH SỬ TRUNG ĐÔNG 2.000 NĂM TRỞ LẠI ĐÂY. Tác giả của sách là Giáo sư Bernard Lewis, nhà Đông phương học nổi tiếng của thế giới phương Tây, hay như tờ Thời báo New York đã gọi, “vị niên trưởng của ngành nghiên cứu về Trung Đông” ở Mỹ.
Cuốn sách được xem là một công trình nghiên cứu công phu về lịch sử Trung Đông. Sách được trình bày một cách đơn giản, không chỉ dành riêng cho các nhà chuyên môn. Dù cố gắng hết sức, nhà sử học cũng không thể nào che giấu được quan điểm của mình toát ra từ các phân tích chủ quan về các sự kiện lịch sử và ảnh hưởng của chúng lên các vấn đề hiện tại. Đó cũng là nhận định của nhiều nhà nghiên cứu về Trung Đông ở các nước phương Tây sau khi cuốn sách này ra đời.
Khác với các dân tộc vùng Đông Âu đã tiếp thu các thành quả khoa học kỹ thuật của phương Tây để tiến lên hiện đại hoá, các dân tộc theo Hồi giáo, do lòng nghi kỵ đối với tất cả những gì đến từ thế giới Cơ đốc, đã loại bỏ phần lớn các tiến bộ kỹ thuật và các tư tưởng được du nhập, do đó khó lòng cải cách xã hội của họ. Càng bị thụt lùi, họ càng căm giận thế giới phương Tây, cho đó là nguyên nhân của mọi thất bại của mình. Lịch sử cũng đóng một vai trò quan trọng trong sự hình thành các tư tưởng.
Người Hồi giáo, trong giai đoạn hiện tại, rất quan tâm đến lịch sử vì muốn tìm nguồn cảm hứng để trở lại thời đại huy hoàng của họ ở thời Trung cổ, trong khi ấy thì người phương Tây lại không quan tâm nhiều đến quá khứ. Do đó, theo Bernard Lewis, tìm hiểu lịch sử vùng Trung Đông chính là tìm cách giải mã những sự kiện xảy ra ở đó hiện nay.
Trong cuốn LỊCH SỬ TRUNG ĐÔNG 2000 NĂM TRỞ LẠI ĐÂY, tác giả Bernard Lewis không đi theo thứ tự thời gian mà giới thiệu nền văn minh và lịch sử theo từng đề tài, thí dụ như có một chương nói về nhà nước, một chương nói về kinh tế v.v... hay những chương nói về những thay đổi, những thách thức, những cuộc chiến mà vùng Trung Đông đã chứng kiến. Do đó, thật không vô ích nếu người đọc đã có được một bản tổng hợp có hệ thống về lịch sử và văn minh Hồi giáo.
Tác giả Bernard Lewis (1916 - 2018) là một nhà sử học nổi tiếng người Mỹ gốc Anh chuyên về Đông phương học. Ông cũng được biết đến như một nhà bình luận chính trị và trí thức công cộng. Lewis là Giáo sư danh dự của Cleveland E. Dodge về Nghiên cứu Cận Đông tại Đại học Princeton. Chuyên môn của Lewis là về lịch sử của Hồi giáo và sự tương tác giữa Hồi giáo và phương Tây.
LỊCH SỬ TRUNG ĐÔNG 2.000 NĂM TRỞ LẠI ĐÂY
Tủ sách Tri thức mới – Nxb Tri Thức
Tác giả: Bernard Lewis
Dịch giả: Nguyễn Thọ Nhân
Phan Nhàn
