Đại hội đại biểu toàn quốc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lần thứ X, nhiệm kỳ 2024-2029 sẽ diễn ra từ ngày 16 đến 18/10/2024. Kể từ ngày thành lập đến nay, ở bất kỳ thời kỳ nào, tổ chức Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng thể hiện rất rõ và thực hiện rất tốt vai trò, vị trí của mình, luôn trung thành với tôn chỉ, mục đích tập hợp các tầng lớp Nhân dân thành một khối đoàn kết thống nhất về ý chí và hành động, tinh thần và lực lượng, tạo thành sức mạnh to lớn của cả dân tộc để hoàn thành những mục tiêu cách mạng cao cả do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo.
Vai trò quan trọng của Mặt trận Tổ quốc trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập và thống nhất đất nước
Lịch sử ra đời, hoạt động, phát triển và trưởng thành của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam gắn liền với lịch sử oai hùng của dân tộc và của Đảng ta.
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam có tiền thân là Hội Phản đế đồng minh, được thành lập ngày 18/11/1930. Do đó, ngày 18/11 hằng năm trở thành Ngày truyền thống của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và cũng là "Ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc".
Trong thời kỳ đấu tranh giành độc lập dân tộc (1930-1945), do yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng, tổ chức Mặt trận mang nhiều tên gọi khác nhau, như: Hội Phản đế đồng minh (11/1930), Mặt trận Thống nhất nhân dân phản đế Đông Dương (11/1936), Mặt trận Dân chủ Đông Dương (3/1938) và Việt Nam Độc lập Đồng Minh (5/1941), gọi tắt là Việt Minh. Mặt trận Việt Minh đã động viên, tổ chức mọi tầng lớp Nhân dân đoàn kết, vùng lên Tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, giành độc lập dân tộc, lập nên Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hoà - Nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á.
Trong giai đoạn chống thực dân Pháp quay trở lại xâm lược nước ta, ngày 29/5/1946, Hội Liên hiệp quốc dân Việt Nam (Hội Liên Việt) được thành lập. Thực hiện lời kêu gọi “Toàn quốc kháng chiến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Mặt trận Việt Minh và Hội Liên Việt đã ra sức tuyên truyền vận động nhân dân tham gia kháng chiến. Ngày 3/3/1951, Đại hội toàn quốc Mặt trận thống nhất Việt Minh - Liên Việt lấy tên là Mặt trận Liên hiệp quốc dân Việt Nam (gọi tắt là Mặt trận Liên Việt) thông qua Tuyên ngôn, Chính Cương của mặt trận, nhằm “Tiêu diệt thực dân Pháp xâm lược, đánh bại bọn can thiệp Mỹ…”. Qua 9 năm kháng chiến, Mặt trận Liên Việt trở thành một trong những trụ cột của Nhà nước dân chủ nhân dân, là sức mạnh của cuộc kháng chiến, kiến quốc.
Bước vào giai đoạn chống Mỹ, cứu nước, ngày 10/9/1955, Đại hội Mặt trận Dân tộc thống nhất họp tại Hà Nội đã quyết định thành lập Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và thông qua Cương lĩnh nhằm đoàn kết mọi lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình trong cả nước để đấu tranh chống đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã ra sức vận động các tầng lớp Nhân dân thi đua yêu nước, tham gia khôi phục kinh tế và phát triển văn hóa, hàn gắn vết thương chiến tranh và xây dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa.
Ở miền Nam, từ cao trào đấu tranh của Nhân dân miền Nam chống đế quốc Mỹ xâm lược và chính quyền tay sai Ngô Đình Diệm, ngày 20/12/1960, Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam ra đời với bản Tuyên ngôn và Chương trình hành động 10 điểm, nội dung cơ bản là đoàn kết rộng rãi các tầng lớp Nhân dân, đấu tranh đánh đổ chế độ độc tài tay sai của đế quốc Mỹ. Ngày 20/4/1968, trên cơ sở thắng lợi và khí thế của Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1968, Liên minh các lực lượng dân tộc dân chủ và hoà bình Việt Nam ra đời, nhằm đoàn kết, tranh thủ thêm tầng lớp trí thức, tư sản dân tộc tiến bộ ở thành thị, mở rộng thêm lực lượng trên mặt trận chống Mỹ và các thế lực tay sai.
Sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975), Đại hội Mặt trận Dân tộc Thống nhất họp từ ngày 31/1 đến 4/2/1977 đã quyết định thống nhất ba tổ chức: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam, Liên minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình Việt Nam, lấy tên chung là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Đại hội thông qua Chương trình hoạt động và Điều lệ nhằm đoàn kết rộng rãi các tầng lớp Nhân dân cả nước, cùng nhau xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, độc lập, thống nhất, dân chủ và giàu mạnh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Tập hợp, phát huy sức mạnh toàn dân trong công cuộc đổi mới và phát triển bền vững
Trong công cuộc đổi mới, với nhiều hình thức tổ chức và vận động Nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã góp phần quan trọng cùng với Đảng và Nhà nước thực hiện đồng thời hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; giải quyết những khó khăn về đời sống, tạo điều kiện thuận lợi để các tầng lớp Nhân dân phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, bảo đảm quốc phòng-an ninh, khơi dậy khát vọng phát triển, phát huy ý chí, sức mạnh văn hoá và con người Việt Nam.
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với các tổ chức trong hệ thống chính trị, tuyên truyền, vận động, tập hợp rộng rãi các tầng lớp Nhân dân, tạo sự thống nhất và đồng thuận trong xã hội; tích cực tham gia góp ý kiến vào dự thảo Hiến pháp, các dự án luật, pháp lệnh và dự thảo văn bản quy phạm pháp luật; các văn kiện trình đại hội đảng các cấp; kiến nghị với Đảng và Nhà nước nhiều nội dung quan trọng, góp phần hoạch định đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp và các tổ chức thành viên đã chú trọng đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, triển khai sâu rộng và nâng cao chất lượng các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động, thu hút đông đảo các tầng lớp Nhân dân, phát huy tinh thần thi đua sáng tạo và huy động các nguồn lực trong xã hội, tham gia thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Đó là các phong trào: Xoá đói giảm nghèo, đền ơn đáp nghĩa; Ông bà cha mẹ mẫu mực, con cháu thảo hiền; xây dựng và sửa chữa Nhà Đại đoàn kết; Tặng sổ tiết kiệm tình nghĩa; Chăm sóc thương binh, gia đình liệt sĩ, phụng dưỡng Bà mẹ Việt Nam Anh hùng; ủng hộ, giúp đỡ Nhân dân các vùng thiên tai lũ lụt...
Đáng chú ý, hai cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng cuộc sống mới ở khu dân cư" (phát động từ năm 1995, từ năm 2015 đổi tên là “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”) và cuộc vận động “Ngày vì người nghèo” (phát động từ năm 2000) do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì, đã được nhân rộng ra cả nước, có ý nghĩa chính trị, kinh tế, xã hội to lớn, góp phần cải thiện đáng kể đời sống vật chất, tinh thần của nhiều hộ gia đình và người dân.
Trong đó, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” tiếp tục giữ vai trò nòng cốt, ngày càng trở thành cuộc vận động mang tính toàn dân, toàn diện, sâu rộng trong cộng đồng, góp phần làm thay đổi diện mạo đô thị, nông thôn, nâng cao chất lượng đời sống Nhân dân. Đến thời điểm này cả nước có 78% xã đạt chuẩn nông thôn mới; có 284 đơn vị cấp huyện thuộc 58 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó 3 huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; 22 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có 100% số xã đạt chuẩn nông thôn mới.
Cuộc vận động “Ngày vì người nghèo” là một trong những cuộc vận động có đóng góp to lớn và trở thành điểm sáng trong phong trào thi đua yêu nước. Từ khi phát động đến nay, Quỹ “Vì người nghèo” từ cấp địa phương đến trung ương đã thu được hàng nghìn tỷ đồng; xây dựng mới và sửa chữa hàng trăm nghìn Nhà Đại đoàn kết... đem lại niềm vui cho hàng triệu người nghèo và tiếp tục khẳng định tính xã hội nhân văn sâu sắc của cuộc vận động, làm phong phú, sâu sắc thêm truyền thống đoàn kết, tương thân, tương ái của dân tộc. Tính riêng năm 2023, cuộc vận động Quỹ "Vì người nghèo" và an sinh xã hội đã thu được trên 2.750 tỷ đồng, qua đó giúp xây mới và sửa chữa được hơn 19.600 căn Nhà Đại đoàn kết; hỗ trợ trên 1,2 triệu lượt người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn về khám chữa bệnh…
Khi đại dịch COVID-19 bùng phát, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã ra Lời kêu gọi “Toàn dân ủng hộ phòng, chống dịch COVID-19” và phát động các phong trào để kết nối sự chung tay, huy động sự vào cuộc của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tham gia phòng, chống dịch. Những tấm gương của đội ngũ y, bác sĩ, chiến sĩ quân đội, công an cùng với sự góp sức của mỗi người dân trong cuộc chiến chống đại dịch COVID-19 chính là biểu hiện sinh động của truyền thống yêu nước, sức mạnh khối đại đoàn kết dân tộc với vai trò nòng cốt của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Gần đây nhất, khi miền Bắc chịu tổn thất nặng nề do cơn bão số 3 Yagi (26 tỉnh, thành phố bị thiệt hại về người và tài sản), Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã kịp thời ra Lời kêu gọi đồng bào và chiến sĩ cả nước, đồng bào ta ở nước ngoài, các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức xã hội, các doanh nghiệp, các nhà hảo tâm ở trong và ngoài nước, người nước ngoài sinh sống, làm việc ở Việt Nam chia sẻ, giúp đỡ về tinh thần, vật chất, góp phần nhanh chóng khắc phục hậu quả bão lũ, khôi phục sản xuất, ổn định đời sống của Nhân dân. Đến nay, thông qua tài khoản tiếp nhận của Ban Vận động Cứu trợ Trung ương đã tiếp nhận số tiền ủng hộ lên tới trên 2.000 tỷ đồng.
Có thể khẳng định, qua nhiều giai đoạn lịch sử, từ thời kỳ đấu tranh giành độc lập đến thời kỳ xây dựng và phát triển đất nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam luôn giữ vững vai trò nòng cốt trong việc huy động sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Các phong trào, cuộc vận động do Mặt trận phát động không chỉ tạo nên sự đồng thuận xã hội mà còn khơi dậy tinh thần yêu nước, tương thân tương ái. Nhờ đó, khối đại đoàn kết toàn dân được củng cố và phát triển, góp phần to lớn vào sự nghiệp xây dựng đất nước hòa bình, độc lập, thịnh vượng và phát triển bền vững./.
Thông tấn xã Việt Nam
