Năm 2020 đã kết thúc với thành công lớn và toàn diện của Việt Nam trên cương vị Chủ tịch ASEAN (luân phiên). Đó là thành công của bản lĩnh, của trí tuệ và nỗ lực Việt Nam, cùng sự phối hợp, gắn kết có hiệu quả của cộng đồng ASEAN. Chúng ta có quyền tự hào về những điều này, về tinh thần vượt khó – tinh thần Việt Nam…
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Hội nghị tổng kết năm Việt Nam Chủ tịch ASEAN 2020. Ảnh: VGP
Thành công toàn diện, vang dội thể hiện ở chất lượng nội dung, số lượng kỷ lục các văn kiện được thông qua, số lượng hơn 550 cuộc họp, nhiều sáng kiến, ưu tiên của Việt Nam đã trở thành tài sản chung của ASEAN; thành công trong bảo đảm an ninh, an toàn, trọng thị về lễ tân; và thành công trong quảng bá hình ảnh Cộng đồng ASEAN và Việt Nam hòa bình, ổn định phát triển thịnh vượng trong tâm thức của bạn bè quốc tế. Đặc biệt, Việt Nam đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực chuyển biến nhanh chóng, phức tạp với các thách thức và cơ hội đan xen, nhất là sự bùng phát, tác động nghiêm trọng của đại dịch Covid-19. Khó khăn không thể kể hết. Nhưng với tinh thần “Gắn kết và chủ động thích ứng”, ASEAN nói chung và Việt Nam nói riêng đã mạnh mẽ vượt qua, thực hiện thành công các mục tiêu ưu tiên hợp tác đề ra cho năm 2020, ngày càng trở nên đoàn kết, gắn kết, với khả năng tự cường và thích ứng cao hơn. Công cuộc xây dựng Cộng đồng tiếp tục được đẩy mạnh và đạt nhiều tiến triển cụ thể, điển hình là việc ký kết thành công Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), hợp tác an sinh, xã hội tiếp tục được bảo đảm, quan hệ đối ngoại đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả hơn…
Thành công của Năm ASEAN 2020 gắn liền với vai trò của nước Chủ tịch Năm ASEAN Việt Nam. Bởi ngay từ đầu, Việt Nam đã xác định đúng và trúng chủ đề, định hướng, ưu tiên và các sáng kiến, nhiệm vụ cho Năm Chủ tịch ASEAN 2020, tạo tiền đề vững chắc cho các bước triển khai tiếp theo. Việt Nam cũng rất linh hoạt, chủ động thích ứng với tình hình và những khó khăn mới do đại dịch Covid-19 gây ra, chuyển đổi phương thức tổ chức hội nghị, hoạt động của ASEAN từ trực tiếp sang trực tuyến, tổ chức ký trực tuyến nhiều văn kiện quan trọng, tiêu biểu là ký kết Hiệp định RCEP. Việt Nam cũng thể hiện bản lĩnh và sự khôn khéo trong dung hòa những quan điểm, lợi ích khác nhau, nhất là giữa các nước lớn, qua đó bảo đảm các hội nghị diễn ra suôn sẻ, thành công. Vai trò kép vừa là Chủ tịch ASEAN vừa là thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã được phát huy tốt, với việc gắn kết, lồng ghép có hiệu quả các vấn đề thực tiễn đặt ra…
Cho nên tại Hội nghị tổng kết năm Việt Nam Chủ tịch ASEAN 2020 diễn ra tại Hà Nội ngày 11/12/2020, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã khẳng định: “Bằng ý chí kiên cường, quyết tâm cao, hành động mạnh mẽ của cả Cộng đồng ASEAN, sự hợp tác hiệu quả của các đối tác và tay lái vững vàng của “thuyền trưởng” Việt Nam, đến hôm nay nhìn lại chúng ta cùng tự hào tuyên bố Năm Chủ tịch ASEAN 2020 đã thành công toàn diện, vang dội, trọn vẹn và thực chất”.
Thành công to lớn của Năm Chủ tịch ASEAN 2020 đã khẳng định tầm vóc, bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam được thể hiện một cách toàn diện, rõ nét. Dấu ấn của Việt Nam ghi đậm trong quá trình phát triển hơn 50 năm của ASEAN. Việc chủ trì tổ chức suôn sẻ hàng loạt hội nghị quan trọng theo hình thức trực tuyến đã cho thấy kết quả thành công trong quá trình chuyển đổi số ở Việt Nam, là minh chứng cho năng lực và khả năng sẵn sàng của Việt Nam trong thời đại kỷ nguyên số. Sau 25 năm tham gia ASEAN, Việt Nam đã trở thành một trong những thành viên nòng cốt, dẫn dắt, xây dựng và xác định các luật chơi trong ASEAN và khu vực, trở thành một chỗ dựa vững chắc và tin cậy. Và, từ thành công đó, chúng ta đã có những bài học kinh nghiệm quý trong việc tổ chức các sự kiện mang tầm quốc tế cũng như trong thực hiện chính sách đối ngoại đa phương, hữu nghị, hợp tác. Những bài học kinh nghiệm ấy đã được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu nên; cụ thể là: Phải nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của sự chỉ đạo tổng thể, thống nhất và theo dõi sát sao từ Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Chính phủ cho các hoạt động đối ngoại quan trọng; Phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, các cơ quan, bộ ngành, doanh nghiệp và các thành phần xã hội liên quan để cùng đóng góp cho thành công chung của năm Chủ tịch ASEAN; Phát huy bản sắc ngoại giao Việt Nam, luôn kiên trì, kiên định mục tiêu, nguyên tắc, song hết sức linh hoạt về sách lược - “dĩ bất biến, ứng vạn biến”, luôn tìm cách biến “nguy” thành “cơ” thông qua cách tiếp cận chủ động, bản lĩnh và cách làm sáng tạo, cùng với sự chân thành, chính trực, luôn vì lợi ích và trách nhiệm chung; Thấy rõ tầm quan trọng của việc cần tích cực và sớm bắt tay chuẩn bị toàn diện, chu đáo cả về nội dung, lễ tân – hậu cần, an ninh, truyền thông… cho các hoạt động đối ngoại lớn; Xác định rõ tầm quan trọng của ngoại giao đa phương nói chung, cũng như vai trò của ASEAN nói riêng đối với đối ngoại của Việt Nam; Và sự kết hợp hài hoà, bổ sung và hỗ trợ lẫn nhau giữa đối nội và đối ngoại.
Có thể nói, thành công toàn diện, vang dội của Năm Chủ tịch ASEAN 2020 là một đỉnh cao thắng lợi của đường lối đối ngoại đa phương của Đảng, tiếp thêm sinh khí mới để chúng ta tự tin và chủ động tiếp tục tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng và hiệu quả. Điều đáng mừng là những sáng kiến, ưu tiên của Việt Nam đã trở thành tài sản chung của khu vực, phương thức tổ chức các hội nghị do Việt Nam khởi xướng đã trở thành gợi ý tốt cho các nước tham khảo, đồng thời hình ảnh Cộng đồng ASEAN và Việt Nam hòa bình, ổn định, phát triển được quảng bá rộng rãi, sẽ mãi đọng lại trong lòng bạn bè quốc tế. Thành công của Năm ASEAN 2020 với vai trò Chủ tịch của Việt Nam không phải tự mình nói ra là được, mà xuất phát từ thực tiễn và được cộng đồng ASEAN và quốc tế thừa nhận. Việt Nam đã có được điều đáng quý ấy, từ chính những nỗ lực thành công của mình.
