Trồng lúa chất lượng cao, phát thải thấp đang phát huy được nhiều ưu điểm và phù hợp với định hướng phát triển nền nông nghiệp hiện đại - xanh - số - tuần hoàn của tỉnh Đồng Tháp - Ảnh: TL
Nhiều lợi thế cạnh tranh
Có thể nói, với cách tiếp cận toàn diện, sáng tạo và linh hoạt, nông nghiệp Đồng Tháp đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng xanh, hiện đại, và đủ sức cạnh tranh trên cả thị trường nội địa lẫn quốc tế. Đặc biệt là lợi thế về vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên đã giúp Đồng Tháp trở thành trung tâm nông nghiệp nổi bật của Đồng bằng sông Cửu Long.
Trong mọi công tác, tỉnh xác định rõ 3 nhóm sản phẩm nông nghiệp chủ lực, làm nền tảng cho chiến lược phát triển, chính là Lúa gạo chất lượng cao, phát thải thấp; Trái cây đặc sản có giá trị kinh tế cao; Thủy sản nước ngọt, với cá tra là mặt hàng dẫn đầu. Những sản phẩm này đều có vùng chuyên canh quy mô lớn, được cấp mã số vùng trồng/nuôi, có thương hiệu, và đầu ra ổn định. Cùng với đó, tỉnh còn chú trọng phát triển các sản phẩm OCOP và làng nghề truyền thống như sen, nem Lai Vung, hủ tiếu Sa Đéc… vừa tạo sinh kế, vừa góp phần bảo tồn văn hóa nông thôn, gắn với phát triển du lịch cộng đồng.
Trong quá trình xây dựng chuỗi giá trị, Đồng Tháp đã đạt được những bước tiến rõ rệt trong đó lúa gạo được tổ chức sản xuất theo vùng lớn, áp dụng quy trình canh tác tiết kiệm nước, giảm phát thải, gắn với liên kết tiêu thụ dài hạn. Đây là nền tảng để tỉnh tham gia đề án quốc gia phát triển 1 triệu ha lúa chất lượng cao. Trái cây xuất khẩu như xoài, sầu riêng, chanh dây… được chuẩn hóa quy trình sản xuất, cấp mã số vùng trồng, xây dựng thương hiệu và chỉ dẫn địa lý, từng bước chinh phục các thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc, EU. Cá tra được nuôi theo mô hình khép kín, từ con giống, vùng nuôi, chế biến đến xuất khẩu.
Không chỉ tập trung vào những ngành hàng chủ lực, tỉnh còn đưa các sản phẩm OCOP, làng nghề vào chuỗi giá trị thông qua đầu tư chế biến sâu, cải tiến bao bì, kết nối với du lịch và thương mại điện tử – một hướng đi thiết thực để mở rộng thị trường và nâng cao giá trị sản phẩm.
Chuyển đổi số là chìa khóa bứt phá
Để giải quyết điểm nghẽn và nâng cao năng lực cạnh tranh, Đồng Tháp đang đẩy mạnh chuyển đổi số trong nông nghiệp. Cụ thể là chú trọng trong sản xuất, áp dụng công nghệ canh tác thông minh ở tưới tiết kiệm, bón phân cảm biến, máy bay không người lái giám sát mùa vụ… Trong tiêu thụ, nhiều sản phẩm như xoài, cá tra, sầu riêng đã được gắn mã QR truy xuất nguồn gốc, đưa lên sàn thương mại điện tử (Postmart, Voso…), mở rộng kênh phân phối.
Nông dân trồng sen cho lợi nhuận cao gấp 3 - 4 lần so với trồng lúa – Ảnh: TL
Mặc dù đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, Đồng Tháp vẫn đối mặt với nhiều thách thức như: liên kết chuỗi còn lỏng lẻo, năng lực chế biến sâu còn hạn chế, hạ tầng logistics yếu và thiếu doanh nghiệp dẫn dắt. Để khắc phục, địa phương xác định các giải pháp then chốt là xây dựng thương hiệu mạnh cho sản phẩm chủ lực, gắn với tiêu chuẩn chất lượng và an toàn thực phẩm. Đầu tư hạ tầng chế biến, kho lạnh, logistics nông sản. Phát triển hợp tác xã, tổ hợp tác, hội quán nông dân làm cầu nối giữa nông dân – doanh nghiệp – ngân hàng – nhà khoa học. Tăng cường liên kết tiêu thụ, hình thành vùng nguyên liệu tập trung, hợp đồng bao tiêu dài hạn
Như ông Lê Hà Luân, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Tháp khẳng định “Phát triển chuỗi giá trị sẽ tiếp tục là nhiệm vụ trọng tâm để nâng cao giá trị nông sản, hướng tới nền nông nghiệp hiện đại và bền vững”.
Thông qua liên kết chặt chẽ giữa nông dân – hợp tác xã – doanh nghiệp – nhà phân phối, giúp nông sản được bao tiêu theo hợp đồng, tránh tình trạng sản xuất tự phát, mất cân đối cung cầu. Thúc đẩy ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số, giúp nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm chi phí và giảm phát thải. Chuỗi giá trị nông sản hướng tới sản xuất sinh thái, tuần hoàn, giảm tác động tiêu cực đến môi trường. Góp phần thực hiện hiệu quả mục tiêu tam nông (nông nghiệp – nông dân – nông thôn), xây dựng nông thôn mới, phát triển cộng đồng.
Với định hướng đúng đắn, tư duy đổi mới và sự chung tay của cả hệ thống chính trị, Đồng Tháp đang dần khẳng định vị thế là địa phương tiên phong trong phát triển chuỗi giá trị nông sản tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long – một hình mẫu đáng học hỏi trên hành trình phát triển nông nghiệp bền vững của Việt Nam./.
