Trong bối cảnh phục hồi mạnh mẽ của chuỗi cung ứng toàn cầu, Đồng Nai đang đứng trước thời cơ lớn để bứt phá về xuất khẩu và giao thương quốc tế. Sau giai đoạn đối mặt với nhiều thách thức do biến động kinh tế thế giới, tỉnh đã nỗ lực mở rộng kết nối thương mại từ ứng dụng thương mại điện tử, nâng cấp hạ tầng logistics, đến thúc đẩy hợp tác vùng. Nhờ đó, hoạt động xuất khẩu của Đồng Nai ghi nhận tín hiệu tăng trưởng tích cực, khẳng định vai trò là trung tâm công nghiệp – xuất khẩu năng động của khu vực Đông Nam Bộ. Hiện hàng hóa của các doanh nghiệp Đồng Nai đã có mặt tại hơn 180 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó hướng mở rộng sang các thị trường mới đang được đẩy mạnh song song với mục tiêu củng cố các thị trường truyền thống như Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc và châu Âu.
Đồng Nai đang cho thấy sức bật rõ rệt từ hoạt động giao thương và xuất khẩu. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh đạt khoảng 23,95 tỷ USD, tăng 10,75% so với cùng kỳ năm trước. Bước sang năm 2025, chỉ trong hai tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu của Đồng Nai đã đạt 4,15 tỷ USD, tăng mạnh 19,5%, cho thấy đà tăng trưởng bền vững và triển vọng khả quan cho cả năm. Không chỉ tăng trưởng về lượng, hoạt động giao thương của Đồng Nai còn có bước chuyển mình về chất, khi thương mại điện tử và xúc tiến thương mại trực tuyến trở thành động lực mới. Tỉnh hiện đứng thứ 7 cả nước về chỉ số thương mại điện tử (EBI) năm 2025, với nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã chủ động livestream, kết nối giao thương quốc tế và mở rộng kênh xuất khẩu qua nền tảng số. Bên cạnh đó, hạ tầng kết nối vùng và logistics tiếp tục được đầu tư mạnh mẽ, tạo nền tảng vững chắc cho giao thương. Các dự án trọng điểm như đường vành đai, cầu, cảng kết nối sân bay Long Thành và các khu công nghiệp trọng điểm đang được đẩy nhanh tiến độ, góp phần rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa, giảm chi phí logistics và tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp. Hiện nay, Đồng Nai có 57 khu công nghiệp, trong đó 42 khu đã đi vào hoạt động, với tỷ lệ lấp đầy trung bình khoảng 76%. Hàng hóa sản xuất trong tỉnh có đến 70% phục vụ xuất khẩu, còn lại tiêu thụ trong nước. Việc thu hút dòng vốn đầu tư trong và ngoài nước, cùng sự hiện diện của nhiều tập đoàn lớn, giúp Đồng Nai trở thành một trong những trung tâm sản xuất công nghiệp hàng đầu Việt Nam. Các doanh nghiệp Đồng Nai đã thể hiện năng lực thích ứng linh hoạt, chủ động đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, giảm phụ thuộc vào các thị trường truyền thống như Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc, châu Âu, đồng thời mở rộng sang Hàn Quốc, Canada, Australia, New Zealand, Trung Đông, châu Phi và ASEAN.
Thị trường châu Âu yêu cầu rất cao về chất lượng và yếu tố xanh – sạch, nên doanh nghiệp đã đầu tư nhà máy thông minh, sử dụng công nghệ thân thiện môi trường để đáp ứng tiêu chuẩn. Song song, các doanh nghiệp cũng đang tìm kiếm khách hàng mới tại Mỹ và các thị trường tiềm năng khác nhằm đảm bảo đầu ra bền vững. Thực tế cho thấy, hàng hóa của doanh nghiệp Đồng Nai đã có chỗ đứng tại các thị trường khó tính, đồng thời dễ dàng mở rộng sang những thị trường khác. Việc chủ động chuyển hướng, kết hợp đổi mới sản xuất và tăng cường xúc tiến thương mại không chỉ giúp tỉnh giảm rủi ro về thuế quan, hàng rào kỹ thuật, mà còn nâng cao sức cạnh tranh và vị thế xuất khẩu trên trường quốc tế.
Bước vào giai đoạn phục hồi mạnh mẽ sau khó khăn, Đồng Nai đã phát huy đồng bộ các nguồn lực để mở rộng giao thương và nâng cao giá trị xuất khẩu. Một trong những yếu tố then chốt là chính quyền và doanh nghiệp cùng đẩy mạnh chuyển đổi số, xúc tiến thương mại hiện đại. Tỉnh đã ứng dụng công nghệ thông tin trong xúc tiến thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã tiếp cận các sàn thương mại điện tử, mở rộng kênh tiêu thụ sản phẩm trong và ngoài nước. Nhiều hội thảo, chương trình kết nối giao thương trong và ngoài nước được tổ chức thường xuyên, tạo cầu nối trực tiếp giữa doanh nghiệp địa phương với đối tác quốc tế. Song song với đó, đầu tư hạ tầng giao thông và logistics tiếp tục được coi là nền tảng của phát triển bền vững. Các dự án kết nối sân bay Long Thành, hệ thống cảng sông – cảng biển, đường vành đai và trục liên vùng được ưu tiên triển khai, từng bước tháo gỡ các nút thắt giao thông, giảm chi phí vận chuyển và thời gian giao hàng. Những công trình này không chỉ phục vụ hoạt động xuất khẩu, mà còn thúc đẩy liên kết vùng, tăng tính kết nối giữa Đồng Nai với TP. Hồ Chí Minh, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Dương và Tây Nguyên. Bên cạnh yếu tố hạ tầng, vị trí địa lý và nền công nghiệp phát triển sẵn có cũng mang lại lợi thế lớn cho Đồng Nai. Nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam tập trung nhiều khu công nghiệp, cảng và trung tâm logistics giúp tỉnh trở thành điểm trung chuyển hàng hóa quan trọng, giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận các tuyến giao thương quốc tế. Đáng chú ý, Đồng Nai chú trọng đa dạng hóa thị trường và sản phẩm xuất khẩu, không chỉ duy trì các nhóm hàng truyền thống mà còn đẩy mạnh sản phẩm có hàm lượng công nghệ và giá trị gia tăng cao, đáp ứng yêu cầu xanh – sạch, truy xuất nguồn gốc minh bạch của các thị trường lớn.
Dù đạt nhiều kết quả tích cực, Đồng Nai vẫn phải đối mặt với không ít thách thức trong quá trình duy trì đà tăng trưởng. Dù được đầu tư mạnh, song một số tuyến đường huyết mạch vẫn quá tải, chi phí vận chuyển cao, thời gian thông quan kéo dài. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu. Chi phí đầu vào và nguyên liệu tăng, nhất là giá vật liệu, logistics và vận chuyển quốc tế, khiến nhiều doanh nghiệp chịu áp lực lớn về giá thành. Báo cáo từ các doanh nghiệp tại khu công nghiệp Biên Hòa và Long Thành cho thấy chi phí logistics hiện chiếm tới 12–15% giá thành sản phẩm cao hơn nhiều so với mức trung bình khu vực. Cạnh tranh quốc tế ngày càng khốc liệt, kèm theo yêu cầu cao hơn về tiêu chuẩn chất lượng, sản xuất xanh và truy xuất nguồn gốc. Các doanh nghiệp muốn mở rộng thị phần buộc phải đầu tư đổi mới công nghệ, nâng cao trình độ quản trị và năng lực đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Ngoài ra, rủi ro phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống vẫn hiện hữu. Việc đa dạng hóa thị trường và sản phẩm là yêu cầu tất yếu để giảm thiểu tác động từ các biến động chính sách thương mại, thuế quan hay hàng rào kỹ thuật. Các doanh nghiệp Việt Nam cần khai thác hiệu quả 17 hiệp định thương mại tự do đã ký, coi đó là tấm hộ chiếu để mở rộng thị trường, giảm rủi ro và nâng tầm năng lực xuất khẩu.
Khi Mỹ áp dụng thuế đối ứng 20% từ tháng 8/2025, nhiều doanh nghiệp Đồng Nai đã linh hoạt chuyển hướng thị trường và vẫn duy trì mức tăng trưởng cao. Tính đến hết 9 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu của tỉnh đạt hơn 25,9 tỷ USD, tăng gần 17,3% so với cùng kỳ năm trước. Dự kiến năm 2025, kim ngạch xuất khẩu của Đồng Nai có thể đạt khoảng 35 tỷ USD, với mức xuất siêu trên 10 tỷ USD – một con số ấn tượng cho thấy sức mạnh nội lực và khả năng thích ứng linh hoạt của cộng đồng doanh nghiệp trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động. Để giữ vững đà bứt phá và đảm bảo phát triển bền vững, Đồng Nai cần tiếp tục đồng bộ hóa hạ tầng, giảm chi phí logistics, tăng cường năng lực công nghệ và quản trị cho doanh nghiệp, đồng thời đẩy mạnh xúc tiến thương mại theo hướng chuyên nghiệp – hiện đại hơn.
Với những bước đi đồng bộ trong mở rộng giao thương, thúc đẩy xuất khẩu và đầu tư hạ tầng kết nối, Đồng Nai đang bước vào giai đoạn “bứt phá” mạnh mẽ, khẳng định vị thế là trung tâm công nghiệp – thương mại năng động của khu vực phía Nam. Thành công này không chỉ góp phần tăng trưởng kinh tế địa phương, mà còn tạo động lực lan tỏa cho sự phát triển vùng và quốc gia. Để duy trì đà phát triển đó, cần có hành động quyết liệt, đồng bộ và sáng tạo hơn nữa từ quy hoạch hạ tầng, xúc tiến thương mại, chuyển đổi số đến phát triển nguồn nhân lực. Mục tiêu không chỉ là tăng trưởng nhanh, mà là phát triển bền vững, bao trùm, không để ai bị bỏ lại phía sau, đưa Đồng Nai trở thành điểm sáng trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Trần Quốc Khải
