VNHN - Trong chín năm trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, Tiểu đoàn Thiên Đức, một trong ba đơn vị đã lập nhiều chiến công vang dội nhất của Quân đội nhân dân Việt Nam đã đi vào lịch sử dân tộc. Toàn bộ 36 chiến sỹ của đại đội 551, đơn vị chủ lực của tiểu đoàn hy sinh oanh liệt tại mặt trận Yên Từ ngày 16/01/1953 vẫn ở lại nơi đây cùng nhân dân Yên Từ, họ là những liệt sỹ vô danh suốt 65 năm qua cùng những chiến công anh hùng.
Nhân dân thôn Yên Từ thắp hương tưởng nhớ công lao của các Liệt sỹ.
Suốt những năm tháng ấy, thôn Yên Từ, xã Trung Nghĩa, Yên Phong là chiếc nôi cách mạng nơi nuôi giấu cán bộ hoạt động cách mạng đầu não của huyện Yên Phong, huyện Tiên Du, và tỉnh Bắc Ninh đồng thời là nơi nghỉ dưỡng bộ đội Tiểu đoàn Thiên Đức của tỉnh Đội Bắc Ninh. Do đó, thực dân Pháp mở các đợt càn quét hòng phá tan cơ sở cách mạng của ta.
Bia tưởng niệm 36 chiến sĩ đại đội 551, thuộc tiểu đoàn Thiên Đức tại chùa làng.
Theo tài liệu ghi lại, từ mờ sáng ngày 16/01/1953 (lịch âm), bộ binh địch từ nhiều hướng: Bắc Ninh, Từ Sơn, Chờ tiến vào quây càn hòng bóp nghẹt hai xóm nhỏ Yên Từ và Yên Phú nằm đối diện nhau bên dòng sông Ngũ huyện khê. Chúng dùng máy bay ném bom và bắn hàng trăm quả đại bác vào Yên Từ. Tại đây, dưới tầng bom đạn dữ dội của địch, các chiến sỹ của đại đội 551, thuộc tiểu đoàn Thiên Đức cùng với dân quân, du kích xã chiến đấu rất ngoan cường, dũng cảm, bám chắc trận địa, chống trả quyết liệt và đánh lui nhiều đợt xung phong ồ ạt của địch. Cuộc chiến đấu không cân sức giữa ta và địch diễn ra suốt 1 ngày, đến 17h chiều quân địch phải rút khỏi Yên Từ. Trong trận chiến đấu quyết liệt có một không hai trên đất Yên Phong này, đại đội 551 và du kích địa phương đã phải đối mặt với kẻ địch mạnh gấp bội lần khi có cả xe tăng, đại bác, máy bay yểm trợ. Các chiến sỹ ta chiến đấu với một phí phách phi thường: Thà chết không lui, không chịu đầu hàng địch. Đồng chí Tạ Kiên, chỉ huy trưởng đại đội 551 dù bị thương nặng vẫn chỉ huy đơn vị chiến đấu đến viên đạn cuối cùng. Trong trận chiến đấu không cân sức đó, cả đại đội với toàn bộ 36 chiến sỹ đã anh dũng hy sinh.
Phần mộ các liệt sĩ vô danh của Đại đội 551, tiểu đoàn Thiên Đức Anh hùng.
Bác Nguyễn Hạnh Phúc, nguyên Chủ tịch xã Trung Nghĩa, người đã chứng kiến và chiến đấu sát cánh với các chiến sỹ tiểu đoàn Thiên Đức trong những năm tháng ấy cho biết, do thời gian chiến tranh kéo dài nên những chiến công và sự hy sinh anh dũng của toàn bộ các chiến sỹ đại đội 551, tiểu đoàn Thiên Đức đã bị lãng quên. Ngày nay, hài cốt các liệt sỹ vô danh đã được quy tập về nghĩa trang liệt sỹ của xã Trung Nghĩa, người dân làng Yên Từ tự nguyện dựng bia tưởng niệm thờ 36 liệt sỹ tại Chùa của làng. Hàng năm, chính quyền và nhân dân địa phương đều tổ chức tri ân, thắp hương tưởng nhớ các liệt sỹ của đại đội 551, tiểu đoàn Thiên Đức anh hùng.
Theo ông Nguyễn Thanh Hương, Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc xã Trung Nghĩa, cho biết, ngày 26/4/2018 vừa qua, trong nội dung tiếp xúc cử tri của đoàn đại biểu Quốc hội khóa XIV, cử tri xã Trung Nghĩa (Yên Phong) đã đề nghị được Nhà nước xem xét phong tặng danh hiệu anh hùng cho địa phương vì những công lao và thành tích trong kháng chiến theo như nguyện vọng của nhân dân.
Ngày nay khi đất nước ngày một phát triển hơn, công tác "đền ơn, đáp nghĩa" đã trở thành phong trào sâu rộng với các hoạt động thiết thực. Tuy nhiên, công lao tri ân với các anh chưa được bù đắp thỏa đáng, hầu hết các liệt sỹ đều chưa được rõ tên. Nhân dân địa phương và thân nhân 36 liệt sỹ luôn mong muốn được các cơ quan chức năng từ trung ương tới địa phương quan tâm, cho đầu tư xây dựng đài tưởng niệm 36 liệt sỹ ngay tại làng Yên Từ để tri ân, ghi nhớ công lao của các liệt sỹ, đồng thời giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ mai sau - ông Hương cũng chia sẻ.
