Ảnh minh họa. Nguồn: Internet
Báo chí là một lĩnh vực trong xã hội, sẽ phải tiến hành chuyển đổi số theo xu thế phát triển chung, thậm chí sẽ phát triển thành một ngành kinh tế truyền thông số. Trong công cuộc chuyển đổi số nói chung, Báo chí - Truyền thông được coi là ngành học có vai trò quan trọng, mang sứ mệnh tuyên truyền đúng đắn, đầy đủ và kịp thời “tiếng nói” của Đảng, Nhà nước.
Đặt trong bối cảnh hiện nay, chuyển đổi số là một yêu cầu tất yếu để tồn tại và phát triển, sự ra đời của công cụ Chat GPT và các ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đang đặt ra bài toán mới đối với nhân lực báo chí - truyền thông.
Điều này mở ra nhiều cơ hội, nhưng cũng đầy thách thức cho các cơ sở đào tạo trong lĩnh vực báo chí - truyền thông, đòi hỏi sự thích ứng kịp thời. Chuyển đổi số không chỉ dừng lại ở việc “số hóa” và “ứng dụng công nghệ” mà đó còn là sự cập nhật tư duy, định hình lại nội dung chương trình đào tạo và phương thức giảng dạy.
Hiện nay, những người làm công tác quản lý đào tạo và giảng dạy phải kịp thời xác định đúng đắn định hướng thay đổi, cập nhật, thích ứng với môi trường thực tiễn của hoạt động báo chí - truyền thông hiện đại.
Chương trình đào tạo luôn được đổi mới, cập nhật theo hướng hiện đại và được sắp xếp, phân kì một cách khoa học và hợp lý, học phần trước là điều kiện tiên quyết, là tiền đề cho học phần sau. Đồng thời, các chuyên ngành cũng không ngừng được nghiên cứu, điều chỉnh và bổ sung để đáp ứng được những yêu cầu mới.”
Học viện Báo chí và Tuyên truyền – một cơ sở đào tạo đặc biệt, vừa là trường Đảng, vừa là trường đại học trọng điểm quốc gia – đã nắm bắt, bám sát xu hướng của thời đại. Năm 2003, chuyên ngành Báo mạng điện tử ra đời, năm 2013 chuyên ngành Báo chí đa phương tiện ra đời và ngừng đào tạo sau 4 năm tuyển sinh, để rồi ngay sau đó Học viện nhanh chóng mở ra ngành Truyền thông đa phương tiện vào năm 2018. Ngành học này đã đào tạo được 6 khoá, trong đó có 2 khoá đã tốt nghiệp.
Truyền thông đa phương tiện thuộc khối ngành nghiệp vụ. Vì vậy, chương trình học chú trọng về sáng tạo nội dung và tổ chức sản xuất các sản phẩm đa phương tiện, đa nền tảng như: quản trị website, chiến dịch truyền thông xã hội, sản xuất video, audio, MV, phim ngắn, hoạt hình, quảng cáo,...
Đây là ngành đào tạo có sự gắn kết, giao thoa rất chặt chẽ giữa ngành truyền thông và ngành công nghệ thông tin, nên mang tính ứng dụng cao và đề cao sự sáng tạo.
Mọi hoạt động của ngành báo chí – truyền thông trong thời đại số luôn gắn với sự phát triển của công nghệ. Do đó, khả năng sử dụng công nghệ thông tin, nghiên cứu trực tuyến, xử lý dữ liệu, trực quan hóa thông tin, làm việc với phương tiện truyền thông số, hiểu biết về quyền riêng tư và an ninh mạng, kỹ năng phân tích dữ liệu,... là những yêu cầu cần trang bị, cập nhật để đáp ứng với tình hình mới.
Chính vì vậy, những người làm giáo dục về lĩnh vực báo chí - truyền thông luôn cần bám sát thực tiễn báo chí, vốn thay đổi từng ngày để có những điều chỉnh trong phương thức đào tạo, giảng dạy phù hợp.
Song song với đó, Học viện yêu cầu giảng viên phải nghiên cứu khoa học, xây dựng bài giảng điện tử, xuất bản giáo trình môn học, đầu tư phát triển và quản lý tốt các câu lạc bộ nghề nghiệp báo chí – truyền thông để tiếp tục tích cực gắn chặt lý thuyết và thực hành trong đào tạo.
Trong kỷ nguyên số hiện nay, nhà trường chú trọng, đề cao đào tạo và hướng dẫn kỹ năng tự học của sinh viên, đặc biệt là kỹ thuật, công nghệ mới như IoT, Big data, AI,… trong quản trị, sản xuất sản phẩm báo chí - truyền thông.
Năm học 2022-2023, Học viện tuyển 391 sinh viên báo chí, năm học 2023-2024, Học viện tuyển sinh 397 sinh viên cho nhóm ngành này.
Như vậy, khi nhu cầu kết nối thông tin của xã hội ngày càng tăng cao, đồng nghĩa với yêu cầu về chất lượng đào tạo ở lĩnh vực báo chí - truyền thông ngày càng lớn.
Bởi vậy, cơ sở đào tạo vừa phải đảm bảo những yếu tố cốt lõi của ngành, đồng thời vừa phải chú trọng đặc thù, phát huy thế mạnh để mỗi sinh viên khi bước ra khỏi “cánh cổng” đại học có thể bắt nhịp được ngay hoạt động thực tiễn.
Ngoài ra, nhu cầu nhân sự chất lượng cao về truyền thông và nội dung số của các tổ chức, doanh nghiệp được dự báo sẽ gia tăng trong những năm tới. Điều này đặt ra cơ hội, nhưng cũng có nhiều thách thức cho các cơ sở giáo dục.
Bên cạnh việc trang bị hệ thống cơ sở vật chất, công nghệ kỹ thuật phục vụ hoạt động thực hành trong quá trình học tập, với mục tiêu đào tạo những nhà truyền thông, nhà báo tương lai năng động, đa kỹ năng, thích ứng nhanh với xu thế phát triển công nghệ hiện đại, nhà trường cần tạo điều kiện để sinh viên được “cọ xát”, thực hành các kiến thức, đáp ứng được yêu cầu thực tiễn.
Trong xu thế cạnh tranh về mặt thông tin rất lớn hiện nay, việc thông tin nhanh rất quan trọng.
Tuy nhiên, để có thể “níu chân” công chúng và tạo được thương hiệu riêng cho cơ quan báo chí thì việc nâng cao chất lượng thông tin trên cơ sở tăng cường hàm lượng tri thức sẽ có ý nghĩa định hướng hơn.
Đặc biệt, phóng viên cần nghiên cứu theo lĩnh vực chuyên sâu để không bỡ ngỡ khi bước vào thị trường lao động. Vì vậy, người làm công tác báo chí phải luôn chủ động, sáng tạo, có kiến thức chuyên môn sâu ở lĩnh vực mình phụ trách để đáp ứng được yêu cầu công việc.
