Bắc Ninh hiện đang chứng tỏ vị thế nổi bật của mình như một trung tâm công nghiệp điện tử chiến lược của Việt Nam nhờ vào những lợi thế về vị trí địa lý và hạ tầng đồng bộ. Đầu tiên, không thể không nhắc đến lợi thế địa lý độc đáo của tỉnh này. Với khoảng cách chỉ 30 km từ trung tâm Hà Nội, Bắc Ninh nằm trên trục kết nối huyết mạch giữa Thủ đô, cảng biển, và sân bay quốc tế Nội Bài, tạo ra một vị thế lý tưởng cho việc giao thương và vận chuyển hàng hóa. Điều này không chỉ giúp các doanh nghiệp giảm thiểu thời gian và chi phí vận chuyển nguyên liệu, sản phẩm xuất nhập khẩu, mà còn mở ra cơ hội tiếp cận nhanh chóng các thị trường trọng điểm. Ví dụ, các nhà sản xuất điện tử có thể tận dụng lợi thế này để xuất khẩu sản phẩm đến các thị trường lớn như Mỹ, EU và Nhật Bản trong thời gian ngắn, góp phần giảm thiểu chi phí logistics và nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Hệ thống giao thông của Bắc Ninh, bao gồm các tuyến đường bộ, đường sắt và kết nối với các cảng biển lớn phía Bắc như Hải Phòng và Quảng Ninh, đã giúp tỉnh này trở thành một điểm trung chuyển quan trọng trong mạng lưới logistics toàn khu vực. Từ đó, các doanh nghiệp có thể tiết kiệm chi phí vận chuyển và gia tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Điều này không chỉ có tác dụng đối với các doanh nghiệp trong ngành điện tử mà còn đối với nhiều ngành công nghiệp khác có nhu cầu vận chuyển nguyên vật liệu và sản phẩm ra nước ngoài.
Song song với vị trí địa lý thuận lợi, Bắc Ninh đã chủ động đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng công nghiệp, tạo ra một hệ sinh thái sản xuất hiện đại và đồng bộ. Các khu công nghiệp tại Bắc Ninh không chỉ được quy hoạch bài bản, mà còn có đầy đủ các tiện ích thiết yếu như hệ thống điện, nước, viễn thông và xử lý môi trường, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Ví dụ, các khu công nghiệp như Quế Võ, Đại Đồng - Hoàn Sơn đã thu hút sự đầu tư mạnh mẽ từ các doanh nghiệp công nghệ cao. Đây là một trong những yếu tố then chốt giúp Bắc Ninh thu hút các tập đoàn lớn, đồng thời khẳng định sức hút mạnh mẽ của tỉnh trong việc thu hút nguồn vốn đầu tư quốc tế.
Theo báo cáo quý II/2025 của Cushman & Wakefield, quỹ đất công nghiệp cho thuê tại Bắc Ninh đã đạt khoảng 5.200 ha với tỷ lệ lấp đầy trên 70%, điều này không chỉ cho thấy tiềm năng lớn của thị trường mà còn là minh chứng cho sự phát triển bền vững của hạ tầng công nghiệp tại đây. Giá thuê đất công nghiệp tại Bắc Ninh dao động từ 150 đến 155 USD/m²/chu kỳ, một mức giá khá cạnh tranh so với các tỉnh lân cận và các quốc gia trong khu vực như Trung Quốc, Thái Lan hay Malaysia. Mức giá này không chỉ giúp giảm chi phí cho các nhà đầu tư mà còn thúc đẩy tốc độ triển khai các dự án công nghệ cao, đồng thời giúp các doanh nghiệp tiết kiệm được chi phí ban đầu trong quá trình xây dựng và vận hành nhà máy.
Ngoài ra, không thể không nhắc đến sự xuất hiện của những "ông lớn" trong ngành công nghiệp điện tử toàn cầu, chẳng hạn như Samsung, Foxconn, Goertek, và nhiều doanh nghiệp khác, đã tạo nên một cú hích mạnh mẽ cho nền kinh tế địa phương. Samsung, với các nhà máy quy mô lớn tại Bắc Ninh, đã biến tỉnh này thành một trong những cứ điểm sản xuất điện thoại thông minh quan trọng nhất thế giới, đóng góp không nhỏ vào việc nâng cao giá trị xuất khẩu và tạo ra hàng chục nghìn việc làm. Tính đến năm 2024, tổng vốn FDI đăng ký trong lĩnh vực công nghệ cao và điện tử tại Bắc Ninh đạt khoảng 5,12 tỷ USD, cao nhất cả nước, cho thấy sức hấp dẫn mạnh mẽ của địa phương này đối với các nhà đầu tư quốc tế.
Bên cạnh đó, sự phát triển của ngành công nghiệp điện tử tại Bắc Ninh đã kéo theo sự hình thành và mở rộng của mạng lưới doanh nghiệp phụ trợ, nhà cung cấp linh kiện, dịch vụ logistics và hệ thống nhà xưởng xây sẵn. Điều này đã tạo ra một hệ sinh thái sản xuất hoàn chỉnh, từ đó giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của chuỗi cung ứng trong nước, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và gia tăng giá trị gia công. Cùng với việc thu hút dòng vốn FDI lớn, ngành công nghiệp điện tử tại Bắc Ninh không chỉ đóng góp lớn vào nền kinh tế tỉnh nhà mà còn thúc đẩy sự phát triển đồng bộ của nhiều ngành khác, tạo ra hàng chục nghìn việc làm và góp phần gia tăng thu nhập cho người dân.
Cuối cùng, yếu tố chi phí vận hành cạnh tranh là một trong những “vũ khí” quan trọng giúp Bắc Ninh thu hút các nhà đầu tư. Giá thuê đất và nhà xưởng tại các khu công nghiệp tại Bắc Ninh dao động từ 150–155 USD/m²/chu kỳ, thấp hơn đáng kể so với các khu công nghiệp tại Trung Quốc, Thái Lan hay Malaysia. Đồng thời, chi phí lao động và dịch vụ hỗ trợ sản xuất cũng duy trì ở mức hợp lý, giúp các doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí và đẩy nhanh tiến độ sản xuất. Những yếu tố này đã tạo ra một môi trường đầu tư thuận lợi và hấp dẫn, đặc biệt là đối với các nhà đầu tư Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Âu, nơi nhu cầu về tiết kiệm chi phí đầu tư và tăng cường năng lực cạnh tranh là vô cùng quan trọng. Thống kê từ Cushman & Wakefield cho thấy nhu cầu thuê nhà xưởng xây sẵn tại Bắc Ninh tăng trưởng mạnh mẽ, với mức tăng 15–20% mỗi năm, phản ánh sự hấp dẫn vượt trội của thị trường bất động sản công nghiệp tại đây.
Tất cả những yếu tố trên đã giúp Bắc Ninh trở thành một trong những trung tâm công nghiệp điện tử chiến lược không chỉ của Việt Nam mà còn của khu vực, vươn lên ngang hàng với những trung tâm công nghiệp nổi tiếng như Thâm Quyến (Trung Quốc) hay Jebel Ali (Dubai), đồng thời củng cố vai trò quan trọng của tỉnh này trong bản đồ công nghiệp toàn cầu.
Tuy nhiên, dòng vốn FDI ồ ạt cũng kéo theo những thách thức mới về nhân lực. Bắc Ninh hiện có tỷ lệ tham gia lực lượng lao động đạt khoảng 72–74%, cao hơn mức trung bình cả nước, nhưng tình trạng cạnh tranh tuyển dụng ngày càng gay gắt. Các doanh nghiệp điện tử, đặc biệt là những tập đoàn áp dụng công nghệ cao, liên tục đòi hỏi nguồn lao động có kỹ năng, am hiểu về tự động hóa và chuyển đổi số, trong khi công tác đào tạo nghề thực tiễn vẫn còn cần được đẩy mạnh. Sự gia tăng dân số lao động cũng đặt áp lực lên hạ tầng xã hội từ giao thông, nhà ở cho công nhân, đến dịch vụ y tế, giáo dục và tiện ích đô thị đòi hỏi địa phương phải có giải pháp tổng thể để cân bằng giữa tăng trưởng công nghiệp và chất lượng sống.
Trước những khó khăn đó, Bắc Ninh đang nỗ lực triển khai các giải pháp chiến lược nhằm vừa duy trì sức hút đầu tư, vừa phát triển bền vững. Chính quyền tỉnh đẩy mạnh hợp tác ba bên giữa chính quyền, doanh nghiệp và các trường dạy nghề, cao đẳng kỹ thuật để đào tạo nguồn nhân lực sát với nhu cầu thực tiễn sản xuất. Doanh nghiệp được khuyến khích đầu tư vào tự động hóa, số hóa quy trình để giảm phụ thuộc vào lao động phổ thông và nâng cao năng suất. Cùng với đó, hạ tầng xã hội được mở rộng đồng bộ từ nhà ở xã hội, đường giao thông, bệnh viện, trường học nhằm tạo môi trường sống ổn định, thu hút và giữ chân lao động lâu dài. Chính sự vào cuộc đồng bộ này giúp Bắc Ninh không chỉ là “công xưởng” điện tử, mà còn hướng đến mục tiêu trở thành trung tâm sản xuất bền vững, hài hòa giữa phát triển kinh tế và an sinh xã hội.
Bắc Ninh đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, từ một địa phương công nghiệp truyền thống trở thành trung tâm chiến lược của ngành điện tử và công nghệ Việt Nam. Sự hiện diện của những tập đoàn toàn cầu, hệ sinh thái công nghiệp hoàn chỉnh và dòng vốn FDI liên tục đổ về đã khẳng định vị thế đặc biệt của tỉnh trên bản đồ sản xuất khu vực. Nếu tiếp tục phát huy tối đa lợi thế về vị trí địa lý, hạ tầng kết nối và chi phí cạnh tranh, đồng thời chủ động giải quyết bài toán nhân lực chất lượng cao và mở rộng hạ tầng xã hội, Bắc Ninh hoàn toàn có thể vươn lên không chỉ là “thủ phủ điện tử”, mà còn trở thành đầu tàu công nghệ quốc gia. Đây là thời điểm cần sự đồng hành chặt chẽ hơn nữa của Chính phủ, các nhà đầu tư và doanh nghiệp phụ trợ để hình thành chuỗi giá trị bền vững, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển công nghệ cao, nâng cao chất lượng tăng trưởng kinh tế và khẳng định vai trò tiên phong của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Lê Giang
