Liên Hợp Quốc (LHQ) là tổ chức đa phương lớn nhất thế giới với sứ mệnh duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, thúc đẩy hợp tác hữu nghị và phát triển của các quốc gia trên thế giới. Hợp tác với LHQ luôn giữ một vị trí quan trọng trong đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta, phản ánh ý chí và nguyện vọng của nhân dân ta cùng nhân dân thế giới phấn đấu vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ, hợp tác và phát triển. Tháng 1/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhân danh Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã gửi thư đến Chủ tịch Đại hội đồng LHQ bày tỏ nguyện vọng Việt Nam gia nhập LHQ. Trải qua thăng trầm lịch sử, ngày 20/9/1977, Việt Nam chính thức trở thành thành viên thứ 149 của LHQ. Kể từ đó, Việt Nam luôn là một đối tác tin cậy, là thành viên tích cực và có nhiều đóng góp quan trọng vào thực hiện các sứ mệnh của LHQ.
Trong công cuộc đổi mới, hợp tác giữa Việt Nam và LHQ phát triển mạnh mẽ, sâu rộng và hiệu quả. Các chương trình, dự án của LHQ đã đóng góp quan trọng vào quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế của Việt Nam, nhất là phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội, giáo dục, y tế, xóa đói giảm nghèo, bảo vệ môi trường, chia sẻ kinh nghiệm phát triển trong nhiều lĩnh vực. Phát huy tinh thần tự lực, tự cường đi đôi với sử dụng hiệu quả các nguồn lực bên ngoài, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu phát triển quan trọng, được LHQ và cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Điển hình là việc đã hoàn thành trước thời hạn 5 trong số 8 Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ (MDG), triển khai tốt sáng kiến “Thống nhất hành động” về cải tổ hệ thống phát triển LHQ, đang nỗ lực hoàn thành Chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững, quyết tâm thực hiện cam kết trung hòa khí thải vào năm 2050... Vào thời điểm khó khăn nhất của đại dịch COVID-19, Việt Nam đã nhận được sự hỗ trợ to lớn về vaccine và thiết bị y tế của LHQ, trực tiếp thông qua Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Chương trình COVAX, góp phần quan trọng kiểm soát hiệu quả, thích ứng an toàn, tiến tới đẩy lùi đại dịch COVID-19. Thông qua mô hình hợp tác ba bên với sự hỗ trợ của LHQ, Việt Nam tích cực chia sẻ tri thức, kinh nghiệm có được từ công cuộc đổi mới với các nước đang phát triển, nhất là kinh nghiệm về đổi mới kinh tế, hội nhập quốc tế, phát triển nông nghiệp, y tế, giáo dục...
Trải qua nhiều năm chiến tranh, Việt Nam hết sức trân trọng giá trị của hòa bình. Như Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres đã từng đánh giá, Việt Nam là nhân tố quan trọng đóng góp cho hòa bình, ổn định của khu vực và thế giới. Chúng ta luôn kiên trì đề cao luật pháp quốc tế và các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương LHQ, nỗ lực thúc đẩy việc tìm kiếm giải pháp lâu dài, toàn diện cho các xung đột. Tại LHQ, đặc biệt là trong các nhiệm kỳ Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an (2008-2009 và 2020-2021), Việt Nam đã đề xuất nhiều sáng kiến, giải pháp cho các vấn đề toàn cầu như sáng kiến Ngày quốc tế phòng chống dịch bệnh 27/12, thành lập Nhóm bạn bè của Công ước Luật Biển, giải quyết hậu quả bom mìn, bảo vệ cơ sở hạ tầng thiết yếu trong xung đột, thúc đẩy hợp tác giữa LHQ và ASEAN trong duy trì hòa bình và an ninh khu vực... Đến nay, Việt Nam đã cử 512 lượt sĩ quan quân đội và 4 lượt sĩ quan công an tham gia lực lượng gìn giữ hoà bình LHQ tại châu Phi và tại trụ sở LHQ, không chỉ khẳng định trách nhiệm của mình đối với an ninh quốc tế, mà còn góp phần tô thắm hình ảnh cao đẹp của Bộ đội Cụ Hồ trong thực hiện nhiệm vụ “sứ giả của hoà bình, hữu nghị”.
Trong lĩnh vực quyền con người, Việt Nam đề cao đối thoại và hợp tác, thúc đẩy tinh thần nhân văn, nhân ái, đặt con người vào trung tâm của phát triển, chia sẻ thành tựu, kinh nghiệm về bảo vệ các quyền cơ bản của con người, bảo đảm công bằng và tiến bộ xã hội. Sau nhiệm kỳ thành viên Hội đồng Nhân quyền LHQ 2014-2016, Việt Nam đang ứng cử nhiệm kỳ 2023-2025 để tiếp tục đóng góp vào thúc đẩy quyền con người trên thế giới.
Với thành tựu của công cuộc đổi mới và những đóng góp tích cực vào nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế, Việt Nam đã được tín nhiệm bầu vào nhiều tổ chức quan trọng của LHQ như Hội đồng Bảo an (2008-2009, 2020-2021), Hội đồng Kinh tế - Xã hội (1998-2000, 2016-2018), Hội đồng Nhân quyền (2014-2016), Ủy ban Luật pháp Quốc tế (2017-2021, 2023-2027), Hội đồng Chấp hành Chương trình Phát triển LHQ (UNDP) và Quỹ Dân số LHQ (UNFPA) (2000-2002), Hội đồng Chấp hành Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa LHQ (UNESCO) (1978-1983, 2001-2005, 2009-2013, 2015-2019, 2021-2025)... Với tinh thần trách nhiệm cao, đóng góp thực chất vào công việc chung của LHQ, Việt Nam đã thực sự thể hiện rõ tâm thế, bản sắc và bản lĩnh của ngoại giao Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh, lan toả mạnh mẽ thông điệp về một quốc gia độc lập, tự chủ, đổi mới, yêu chuộng hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế, tin cậy, chân thành và có trách nhiệm với cộng đồng quốc tế.
Đối tác vì hòa bình, phát triển bền vững và tương lai tốt đẹp hơn của nhân loại
Quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và LHQ trong 45 năm qua đã góp phần quan trọng củng cố môi trường hòa bình, ổn định, thúc đẩy hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, tranh thủ được các nguồn lực bên ngoài cho phát triển đất nước, nâng cao vị thế, uy tín Việt Nam trên trường quốc tế. Đại hội XIII của Đảng tiếp tục khẳng định vị trí quan trọng của LHQ trong đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta; theo đó, nâng tầm đối ngoại đa phương, chủ động tham gia và phát huy vai trò của Việt Nam tại các cơ chế đa phương, đặc biệt là ASEAN, LHQ và các khuôn khổ, cơ chế hợp tác quan trọng có tầm chiến lược, phù hợp với yêu cầu, khả năng và điều kiện đất nước.
Thực hiện chủ trương đúng đắn đó, Việt Nam tiếp tục coi trọng và tăng cường hợp tác với LHQ; kiên định độc lập, tự chủ, bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở Hiến chương LHQ và các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi; nỗ lực phát huy vai trò nòng cốt, dẫn dắt, hòa giải trong các vấn đề quốc tế trong điều kiện cho phép; tiếp tục thúc đẩy hợp tác đa phương, hợp tác giữa LHQ và các tổ chức khu vực, trong đó có ASEAN, để cùng tìm giải pháp lâu dài cho xử lý các thách thức an ninh và phát triển trên thế giới. Chúng ta chủ động, tích cực thực hiện tốt trọng trách tại các tổ chức, cơ quan LHQ mà Việt Nam trúng cử, đồng thời có kế hoạch, lộ trình chuẩn bị cho ứng cử các vị trí quan trọng của LHQ.
Bên cạnh tiếp tục hoàn thiện thể chế, tăng cường phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị, một điều hết sức quan trọng là cần chú trọng đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực và xây dựng đội ngũ cán bộ đối ngoại đa phương toàn diện, chuyên nghiệp, hiện đại, đồng thời có chính sách phù hợp tăng cường cán bộ Việt Nam làm việc trong các tổ chức LHQ.
Tình hình thế giới biến chuyển nhanh chóng, phức tạp, song xu thế lớn và nguyện vọng thiết tha của các quốc gia, dân tộc vẫn luôn là giữ vững hoà bình, mở rộng hợp tác phát triển. Với phương châm chủ động, tích cực, chân thành, tin cậy và có trách nhiệm, Việt Nam tiếp tục nỗ lực hết sức mình đóng góp vào củng cố vai trò trung tâm của LHQ trong hệ thống quản trị toàn cầu, cùng phấn đấu vì hòa bình bền vững, độc lập dân tộc, dân chủ, hợp tác phát triển và tiến bộ xã hội./.
