Một trong những vấn đề quan liên quan đến phát triển kinh tế của Khối ASEAN chính là lĩnh vực Tài chính. Hợp tác tài chính khu vực, từ lâu đã là một trong những yếu tố then chốt giúp các quốc gia tăng cường năng lực ứng phó với tác động của các bất ổn kinh tế thời gian tới đồng thời hỗ trợ phục hồi kinh tế một cách bao trùm, bền vững. Việc hội nhập và hợp tác tài chính trong ASEAN được thực hiện trên cơ sở thực tế của mỗi nước và tình hình kinh tế thế giới.
Toàn cảnh hội nghị Thống đốc Ngân hàng Trung ương và Bộ trưởng Tài chính ASEAN (AFMGM) lần thứ 6 tại điểm cầu Hà Nội.
Trong năm 2020 khi Việt Nam đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN, hoạt động kinh tế nói chung và tài chính nói riêng đứng trước những thách thức vô cùng lớn khi đại dịch Covid-19 hoành hành và để lại hậu quả nặng nề trên toàn cầu, trong đó có các nước ASEAN. Đây là vấn đề không thể không tính đến khi Việt Nam là Chủ tịch Năm ASEAN 2020.
Một trong những hoạt động trong Chương trình nghị sự của Năm ASEAN là Hội nghị chung Thống đốc Ngân hàng Trung ương (NHTW) và Bộ trưởng Tài chính ASEAN (AFMGM) lần thứ 6, được tổ chức vào ngày 02/10/2020 theo hình thức trực tuyến, với điểm cầu chính tại Hà Nội, do Việt Nam chủ trì. Tại Hội nghị này, các Bộ trưởng Tài chính cho rằng, mặc dù chịu tác động không nhỏ từ đại dịch Covid-19, nhưng các sáng kiến hội nhập và hợp tác tài chính trong ASEAN (đặc biệt là sáng kiến của Việt Nam) vẫn được các nhóm công tác triển khai đúng tiến độ. Sau khi nghe báo cáo về kết quả đạt được trong các lĩnh vực hội nhập và tự do hóa tài chính, tạo thuận lợi cho thương mại và đầu tư, kết nối tài chính, thanh toán và dịch vụ, tài chính cơ sở hạ tầng, tài chính bền vững, tài chính bao trùm, tài trợ rủi ro thiên tai, các Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc NHTW ASEAN cũng tái khẳng định các cam kết để đảm bảo dòng chảy liên tục của hàng hóa và dịch vụ và tin tưởng rằng đoàn kết và hợp tác là chìa khóa giúp ASEAN chiến thắng đại dịch và khôi phục tăng trưởng khu vực. Đồng thời cam kết tiếp tục thực hiện các ưu tiên hợp tác, phối hợp chính sách giữa các nước trong khu vực, cùng với các tổ chức tài chính quốc tế để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững và tăng cường ổn định tài chính khu vực ASEAN. Thông qua Hội nghị cho thấy: Khu vực tài chính - ngân hàng của khu vực ASEAN đã và đang hợp tác chặt chẽ để duy trì khả năng cạnh tranh và sức chống chịu trước rất nhiều những bất ổn của kinh tế thế giới trước tác động nặng nề của đại dịch COVID-19. Hội nghị cũng khẳng định vai trò của NHTW và Bộ Tài chính các nước ASEAN trong nỗ lực chung nhằm giảm thiểu tác động của đại dịch tới khu vực và phục hồi kinh tế. Các gói giải pháp tiền tệ và tài khóa được triển khai một cách kịp thời và hiệu quả đã khẳng định quyết tâm của các NHTW và Bộ Tài chính ASEAN trong việc thực hiện các mục tiêu chung về giảm thiểu tác động của đại dịch, đảm bảo ổn định và hỗ trợ phát triển kinh tế…. Đặc biệt, các Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc NHTW ASEAN hoan nghênh các sáng kiến của Việt Nam trong việc tiếp tục thực hiện các mục tiêu thúc đẩy hội nhập và kết nối kinh tế tài chính nội khối trong khu vực ASEAN, làm sâu sắc hơn sự gắn kết của khu vực với cộng đồng quốc tế vì phát triển bền vững, đồng thời nâng cao khả năng thích ứng và năng lực thể chế của ASEAN. Trong Năm ASEAN 2020, NHTW các nước ASEAN cũng thường xuyên trao đổi và đánh giá các tác động của Covid-19 đến kinh tế thế giới cũng như kinh tế - tài chính khu vực thông qua các cuộc họp, hội thảo trực tuyến với sự tham gia của các định chế tài chính quốc tế. Qua đó, đề xuất những giải pháp, chính sách giúp nâng cao khả năng chịu đựng trước những cú shock của hệ thống tài chính – tiền tệ trong khu vực. Bên cạnh đó, tiến trình hợp tác tài chính - ngân hàng ASEAN tiếp tục quan tâm đến những vấn đề thời sự trên thế giới như thay đổi môi trường, biến đổi khí hậu… Từ đó, Việt Nam và các nước ASEAN đã có sáng kiến xây dựng báo cáo về vai trò của NHTW trong việc kiểm soát rủi ro đối với môi trường và biến đổi khí hậu. Theo đó, các NHTW ASEAN đã phối hợp và hoàn thiện báo cáo này trong khuôn khổ Hội nghị AFMGM 2020 tại Việt Nam. Các Thống đốc và Bộ trưởng đã phê chuẩn, đồng thời đưa ra lộ trình để công bố và chia sẻ thông tin với các định chế quốc tế.
Ngoài ra, trong khuôn khổ tiến trình Hợp tác Tài chính ASEAN 2020, Hội nghị Bộ trưởng Tài chính ASEAN lần thứ 24 đã được tổ chức tại Hà Nội. Tại hội nghị, Bộ trưởng Tài chính và lãnh đạo các tổ chức quốc tế đã có phiên thảo luận về tình hình kinh tế tài chính khu vực và những vấn đề phát triển mà khu vực quan tâm, đánh giá về tiến độ triển khai các hoạt động hợp tác tài chính trong khuôn khổ tiến trình hợp tác tài chính ASEAN. Tham gia ý kiến tại hội nghị, lãnh đạo Bộ Tài chính Việt Nam khẳng định cũng như các nền kinh tế ASEAN, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực trong việc thực hiện các giải pháp hướng tới mục tiêu phát triển bền vững. Các giải pháp chính sách tài khóa và tiền tệ như đưa ra gói hỗ trợ cho người nghèo, người mất việc làm, miễn giảm giãn một số loại thuế, phí cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, giảm các mức lãi suất điều hành, đảm bảo nguồn vốn đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp, đã giúp nền kinh tế đạt được tốc độ tăng trưởng 2,12% trong 9 tháng đầu năm 2020. Bên cạnh đó, Lãnh đạo Bộ Tài chính Việt Nam, với vai trò Chủ trì Hội nghị đã có báo cáo tóm tắt cập nhật tiến độ triển khai các hoạt động hợp tác tài chính ASEAN, bao gồm các nhóm công tác về Tài chính cơ sở hạ tầng, hợp tác về: Bảo hiểm, Hải quan, chống rửa tiền và khủng bố và Diễn đàn Thuế ASEAN. Chủ tịch Ủy ban chứng khoán nhà nước Việt Nam với vai trò là Chủ trì Diễn đàn Thị trường vốn ASEAN (ACMF) đã trình bày về kết quả triển khai các sáng kiến của Diễn đàn, đặc biệt là việc xây dựng Lộ trình phát triển thị trường vốn ASEAN với 4 ưu tiên chính: tăng cường về nền tảng, phát triển các sản phẩm và tiếp cận các lĩnh vực chưa được khai phá, tăng cường nhận thức và năng lực, tăng cường kết nối…
Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương ASEAN lần thứ 6 dưới sự chủ trì của Việt Nam đã thành công tốt đẹp. Các nước thành viên đánh giá cao công tác tổ chức và chủ trì, điều hành Hội nghị của Việt Nam trong năm 2020 nói chung và trong Hội nghị lần thứ 6 nói riêng.
