Thách thức là cơ hội để quân đội các nước ASEAN tăng cường sức mạnh gắn kết

VNHN - Dự kiến ngày 24-9 sẽ diễn ra Hội nghị Tư lệnh Lực lượng Quốc phòng các nước ASEAN lần thứ 17 (ACDFM-17) do Việt Nam đăng cai tổ chức dưới hình thức trực tuyến. Thượng tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Tổng Tham mưu trưởng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng chủ trì điều hành hội nghị. Trước thềm hội nghị, Thượng tướng Phan Văn Giang đã dành riêng cho Báo Quân đội nhân dân cuộc trả lời phỏng vấn về sự kiện này.

Phóng viên (PV): Chủ đề Hội nghị ACDFM-17 được chọn là “Hợp tác quân sự vì một ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng” có ý nghĩa như thế nào trong bối cảnh hiện nay, thưa Tổng Tham mưu trưởng?

Tổng Tham mưu trưởng: Tình hình hiện nay đặt ra những thách thức không hề nhỏ đối với ASEAN, nhất là việc hoàn thành các mục tiêu trong Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025. Trong đó bao gồm mục tiêu nâng cao năng lực để xử l‎ý hiệu quả và kịp thời các thách thức hiện có và đang nổi lên, bao gồm cả các vấn đề an ninh phi truyền thống.

Như chúng ta đã biết, đại dịch Covid-19 đang nổi lên là thách thức chưa từng có tiền lệ, tác động sâu sắc toàn diện tới chính trị, an ninh, kinh tế, xã hội thế giới, cùng với đó là các điểm nóng an ninh ở khu vực và thế giới tiếp tục tăng nhiệt như cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, tranh chấp chủ quyền, biến đổi khí hậu, khủng bố, an ninh mạng... Tất cả những thách thức cũ, mới đan xen, nhất là trong tình hình đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp như hiện nay, đều có thể trở thành mối đe dọa lớn hơn, nên chúng ta càng cần phải cảnh giác cao độ để chủ động ứng phó một cách linh hoạt.

Trong bối cảnh ấy, ASEAN càng cần đoàn kết, gắn kết mạnh mẽ hơn nữa, nhằm tạo sự đồng thuận, thống nhất ý chí, tạo sức mạnh tập thể chung tay cùng ứng phó với các thách thức sao cho hiệu quả nhất. 

Với tính chất về cơ cấu, tổ chức lực lượng, quân đội các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc góp phần duy trì hòa bình, an ninh, ổn định tại khu vực, kể cả trong phòng, chống đại dịch Covid-19. Chính vì vậy, trên cơ sở chủ đề quốc gia cho năm Chủ tịch ASEAN 2020, chúng ta lựa chọn chủ đề cho Hội nghị ACDFM-17 là “Hợp tác quân sự vì một ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng” với mong muốn sẽ góp phần một cách thực chất biến cam kết của các lãnh đạo cấp cao thành các hành động trong thực tiễn. Tôi tin rằng đây sẽ còn là một chủ đề mang tính thiết thực và lâu dài trong tiến trình hợp tác của ASEAN.

PV: Vậy, xin Tổng Tham mưu trưởng cho biết Hội nghị ACDFM-17 sẽ xây dựng một chương trình nghị sự như thế nào để có thể làm nổi bật chủ đề đó?

Tổng Tham mưu trưởng: Ngay từ cuối năm 2018, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo các cơ quan chủ động tham mưu, đề xuất các nội dung, sáng kiến và làm công tác chuẩn bị cho các hội nghị và hoạt động quân sự, quốc phòng ASEAN trong năm chúng ta làm Chủ tịch. Khi dịch Covid-19 bùng phát, chúng ta đã chủ động nắm bắt tình hình và kịp thời chuyển Hội nghị ACDFM-17 sang hình thức trực tuyến, đây là lần đầu tiên hội nghị được tổ chức theo hình thức này. Điều này thể hiện sự chủ động thích ứng và quyết tâm của nước chủ nhà cũng như các nước ASEAN không để cho dịch bệnh làm cản trở tiến trình hợp tác của quân đội các nước trong khối. 

Tôi khẳng định dù được tổ chức theo hình thức trực tuyến nhưng tất cả các nội dung, chương trình nghị sự của hội nghị được bảo đảm đầy đủ nhất, như thông thường. Đứng trước thách thức khó khăn mới, chúng ta cùng với các nước ASEAN càng phải suy nghĩ tìm ra những cách làm mới, để thúc đẩy hợp tác quân sự theo hướng thiết thực hơn nữa, thực chất và hiệu quả hơn nữa, phù hợp với diễn biến tình hình và thách thức gia tăng. 

Tư lệnh Lực lượng Quốc phòng các nước ASEAN sẽ tăng cường chia sẻ quan điểm về tình hình an ninh khu vực, tác động trực tiếp đến khu vực; thảo luận, định hướng về phương hướng hợp tác trong tương lai; đồng thời xem xét phê duyệt kế hoạch hoạt động hợp tác của lực lượng quân đội các nước ASEAN trong 2 năm tới làm cơ sở để quân đội các nước chuẩn bị nguồn lực, xây dựng kế hoạch triển khai, nhằm thúc đẩy hợp tác thực chất hơn nữa, tăng cường gắn kết nội khối và ứng phó tập thể với các thách thức chung. Các hoạt động này sẽ góp phần nâng cao sự hiểu biết và tin cậy lẫn nhau, cũng như khả năng phối hợp giữa lực lượng quân sự ASEAN và giữa ASEAN với các nước đối tác.

PV: Tổng Tham mưu trưởng đã nhấn mạnh tới những cơ hội hợp tác thực chất thông qua Hội nghị ADCFM-17 giữa quân đội các nước ASEAN. Tổng Tham mưu trưởng có thể chia sẻ rõ hơn về điều này trong năm Việt Nam đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN?

Tổng Tham mưu trưởng: Đại dịch Covid-19 từ đầu năm tới nay đã tác động tiêu cực tới các hoạt động hợp tác trên thực địa giữa quân đội các nước ASEAN. Một số nội dung hoạt động đã phải điều chỉnh lùi thời gian hoặc buộc phải hủy. Ngay từ tháng 2-2020, khi Covid-19 chưa được Tổ chức Y tế thế giới coi là một đại dịch toàn cầu, các Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN đã ra Tuyên bố chung về hợp tác quốc phòng trong ứng phó dịch bệnh tại Hội nghị ADMM Hẹp tại Hà Nội. Trên cơ sở đó, quân đội các nước ASEAN đã chủ động, kịp thời đề xuất, triển khai nhiều sáng kiến trong phòng, chống, kiểm soát dịch bệnh cũng như triển khai các hoạt động hợp tác giữa quân đội các nước ASEAN phù hợp với bối cảnh mới như chia sẻ kinh nghiệm trực tuyến về phòng, chống dịch bệnh; tổ chức hội thảo trực tuyến thúc đẩy hợp tác khoa học để quản lý bùng phát dịch bệnh truyền nhiễm trong khuôn khổ Mạng lưới chuyên gia ASEAN về hóa học, sinh học và phóng xạ. Đặc biệt, thông qua Trung tâm Quân y ASEAN, quân đội các nước ASEAN đã tổ chức Diễn tập trực tuyến xử lý tình huống về phòng, chống dịch Covid-19 giữa quân y các nước ASEAN (ADMM COVID-19 TTX) vào tháng 5-2020.

Các hoạt động hợp tác thực chất được triển khai nhanh chóng nhằm ứng phó với đại dịch Covid-19 của quân đội các nước ASEAN chính là minh chứng sống động cho thấy một ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng trong mọi hoàn cảnh. Đây có thể coi như một cuộc “tập dượt” quan trọng, góp phần tăng cường sức mạnh, nâng cao khả năng sẵn sàng ứng phó với những thách thức tương tự trong tương lai của quân đội các nước ASEAN.

Cho đến nay, hợp tác quân sự giữa các nước ASEAN đã đi được một chặng đường dài, đi vào khuôn khổ và các cơ chế hợp tác quân sự ngày càng phát huy hiệu quả, chúng ta có đầy đủ cơ sở để trông đợi vào những kết quả hợp tác tích cực hơn trong thời gian tới, đáp ứng sự trông đợi của các quốc gia thành viên. Cụ thể: Góp phần đẩy lùi dịch bệnh, hồi phục hậu Covid-19, đưa hợp tác quân sự giữa quân đội các nước ASEAN lên một cấp độ mới, ứng phó nhanh và hiệu quả hơn với các thách thức tương tự có thể có trong tương lai.

ACDFM là cơ chế hợp tác quân sự cao nhất của các nước ASEAN, có nhiệm vụ chỉ đạo, định hướng các hoạt động hợp tác quân sự trong ASEAN. ACDFM-17 diễn ra vào thời điểm đòi hỏi hơn bao giờ hết khả năng phối hợp hành động, ứng phó nhanh, kịp thời với các thách thức của quân đội các nước ASEAN. Vì vậy, tôi mong muốn tại cuộc gặp gỡ lần này, quân đội các nước ASEAN sẽ cùng nhau đưa ra và thống nhất các phương hướng hợp tác phù hợp trong giai đoạn tới, để chung tay đẩy lùi đại dịch Covid-19 cũng như ứng phó với các thách thức đang gia tăng. 

Các trưởng đoàn dự Hội Nghị Tư Lệnh Lực Lượng Quốc Phòng ASEAN. (Nguồn: NDOL)

PV: Có thể thấy đại dịch Covid-19 tác động không nhỏ tới các hoạt động hợp tác, nhất là hợp tác trên thực địa giữa quân đội các nước ASEAN. Chủ nhà ACDFM-17 Việt Nam sẽ đưa ra những đề xuất gì để thúc đẩy hợp tác quân sự trong ASEAN trong bối cảnh hiện nay?

Tổng Tham mưu trưởng: Chúng ta tham gia hội nghị này từ rất sớm, ngay từ khi hội nghị có tên gọi là Hội nghị không chính thức Tư lệnh Lực lượng Quốc phòng các nước ASEAN (ACDFIM) và đây là lần thứ hai chúng ta chủ trì tổ chức hội nghị này.

Chúng ta đã tích cực thúc đẩy việc hoàn thiện cơ chế hợp tác, trong đó có việc thiết lập Hội nghị không chính thức Cục trưởng Tác chiến quân đội các nước ASEAN (nay là Hội nghị Cục trưởng Tác chiến quân đội các nước ASEAN) trong năm 2010 khi chúng ta đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN. Như chúng ta đã biết, tác chiến là một trong những nhân tố mấu chốt của hoạt động quân sự. Với các lĩnh vực hợp tác cụ thể, chúng ta tham gia hết sức chủ động và tích cực, trong đó có các diễn tập chung về ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống trong khuôn khổ ASEAN và do ASEAN giữ vai trò chủ đạo.

Tại hội nghị lần này, chúng ta sẽ cùng với các nước chia sẻ về kinh nghiệm trong ứng phó các thách thức an ninh phi truyền thống, trong đó có dịch Covid-19; thảo luận biện pháp nâng cao hiệu quả của các cơ chế hợp tác hiện có, tăng cường biện pháp xây dựng lòng tin, và nâng cao năng lực của mỗi bên và khả năng phối hợp chung... 

Những đề xuất mà Việt Nam cùng các nước đưa ra tại diễn đàn lần này sẽ góp phần đưa ra định hướng hợp tác mới, thực chất và hiệu quả hơn của quân đội ASEAN trong tương lai, góp phần duy trì động lực hợp tác nội khối, đóng góp vào việc hoàn thành các mục tiêu trong Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, duy trì vai trò trung tâm của ASEAN trong các cơ chế do ASEAN dẫn dắt. 

Tôi tin tưởng, tại diễn đàn ACDFM trực tuyến do Việt Nam chủ trì lần này, với quyết tâm và những cam kết hành động mạnh mẽ được Tư lệnh Lực lượng Quốc phòng các nước ASEAN đưa ra, sẽ càng góp phần chứng tỏ một ASEAN tự cường, gắn kết và thích ứng trong khó khăn và thử thách, trong đó vai trò đóng góp quan trọng của lực lượng quân đội các nước ASEAN chúng ta. 

PV: Xin cảm ơn đồng chí Tổng Tham mưu trưởng!