WB: Nhiều tín hiệu tích cực trong kinh tế vĩ mô Việt Nam đầu năm 2022

Khởi đầu năm 2022, nền kinh tế Việt Nam có nhiều tín hiệu tích cực, khi chỉ số sản xuất công nghiệp tiếp tục tăng, cán cân thương mại hàng hóa vẫn thặng dư, và tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ lần đầu tiên ghi nhận tăng trưởng dương kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát.

Đây là nhận định được Ngân hàng Thế giới (WB) đưa ra trong báo cáo “Cập nhật Kinh tế vĩ mô Việt Nam tháng 2/2022” vừa công bố.

Xếp dỡ hàng hóa tại cảng Lạch Huyện (Hải Phòng). Ảnh: QUANG DŨNG

Khởi đầu năm 2022 mạnh mẽ

Theo đánh giá của WB, sản xuất công nghiệp tiếp tục tăng trưởng, với tốc độ tăng trưởng chỉ số sản xuất công nghiệp đạt 2,4% trong tháng 1/2022 so cùng kỳ năm trước. Sản xuất các sản phẩm kim loại, may mặc và giày da tăng trưởng trên 10% so cùng kỳ năm trước.

Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tăng rõ rệt từ 52,5% trong tháng 12/2021 lên 53,7%, là mức cao nhất kể từ tháng 5/2021, cho thấy điều kiện kinh doanh đã được cải thiện đáng kể, WB đánh giá.

Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ghi nhận tăng trưởng dương so với cùng kỳ năm trước lần đầu tiên kể từ tháng 5/2021. Trong đó, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 1/2022 tăng 6,7% so tháng trước và 1,3% so cùng kỳ năm trước.

Chỉ số này phục hồi nhờ nhu cầu tiêu dùng, đặc biệt là đối với hàng hóa được đẩy mạnh khi các hộ gia đình chuẩn bị cho Tết Nguyên đán. Doanh số bán lẻ hàng hóa chiếm trên 80% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng, tăng 7,0% so với tháng trước và 4,3% so với cùng kỳ năm trước. Doanh thu dịch vụ tiêu dùng cũng tăng 5,2% so với tháng trước nhưng vẫn thấp hơn 2,2% so với cùng kỳ năm trước.

Thương mại hàng hóa thặng dư 1,4 tỷ USD, trong đó tốc độ tăng trưởng xuất khẩu hàng hóa tháng 1/2022 tăng 8,1% so cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, xuất khẩu ngành dệt may vẫn tăng trưởng vững chắc, tăng tốc từ 27,7% (so cùng kỳ năm trước) trong tháng 12/2021 lên 34,4% (so cùng kỳ năm trước), chủ yếu nhờ nhu cầu cao từ thị trường Mỹ. Theo đối tác thương mại, xuất khẩu sang Mỹ vẫn tăng trưởng mạnh mẽ, với tốc độ 19,4% (so cùng kỳ năm trước).

Tăng trưởng nhập khẩu vẫn được duy trì vững chắc ở tốc độ 11,3% (so cùng kỳ năm trước), so với 13,3% (so cùng kỳ năm trước) trong tháng trước đó.

Ngoài ra, cam kết và giải ngân vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam cũng có khởi đầu mạnh mẽ trong năm 2022. Cả nước thu hút 2,1 tỷ USD vốn FDI đăng ký trong tháng 1, tăng 4,2% so cùng kỳ năm trước.

Mức tăng trên có được nhờ các dự án điều chỉnh tăng vốn đầu tư lớn, đặc biệt trong ngành điện tử và nhờ hoạt động mua lại và sáp nhập (M&A) sôi động. Giá trị góp vốn, mua cổ phần trong tháng 1/2022 tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm trước, đạt trên 400 triệu USD (tương đương 20% tổng vốn FDI đăng ký).

Vốn đăng ký chủ yếu vẫn là vào các lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo (gần 60%), tiếp theo là bất động sản (22,5%). Sau khi giảm mạnh trong quý III/2021, giải ngân các dự án FDI đã được phê duyệt tiếp tục phục hồi với tốc độ tăng trưởng 6,8% (so cùng kỳ năm trước) trong tháng 1/2022.

Lạm phát vẫn trong tầm kiểm soát

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 1/2022 tăng 1,9% so cùng kỳ năm trước, tương đương với tỷ lệ được ghi nhận cuối năm 2021. Giá tiêu dùng tăng chủ yếu do tăng giá năng lượng, đẩy chi phí nhóm nhà ở và giao thông tăng lên, song giá lương thực, thực phẩm (LT-TP) vẫn tương đổi ổn định, giúp cho lạm phát vẫn trong tầm kiểm soát. Trong khi đó, lạm phát cơ bản (không bao gồm giá lương thực, thực phẩm, năng lượng và các mặt hàng có giá do nhà nước quản lý) tăng 0,7% so cùng kỳ năm trước.

Tín dụng tăng trưởng nhanh hơn để đáp ứng nhu cầu trước Tết, khi các doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất và các hộ gia đình đẩy mạnh chi tiêu. Theo đó, tín dụng đối với nền kinh tế tăng 16,3% (so cùng kỳ năm trước) trong tháng 1, so với 13,5% (so cùng kỳ năm trước) trong tháng 12/2021.

Trong tháng 1/2022, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn 2022-2023 được ban hành. Trong chương trình này, tổng quy mô các biện pháp tài khóa trong phạm vi ngân sách tương đương khoảng 4,5% GDP đánh giá lại.

Các hỗ trợ chính của chương trình bao gồm tiếp tục gia hạn thời hạn nộp thuế và tiền thuê đất, phản ánh thành công đã đạt được kể từ đầu khủng hoảng của công cụ chính sách tài khóa này. Bên cạnh đó, thuế suất thuế giá trị gia tăng (VAT) được giảm từ 10% xuống 8% ở hầu hết các lĩnh vực, tương đương giảm thu từ thuế VAT khoảng 0,6% GDP đánh giá lại. Các biện pháp về chi ngân sách (2,2% GDP đánh giá lại) chủ yếu bao gồm bổ sung thêm vốn đầu tư công và hỗ trợ lãi suất.

Theo dõi chặt diễn biến dịch bệnh

Trước rủi ro dịch bệnh bùng phát với biến thể mới ảnh hưởng đến kinh tế vẫn tồn tại, báo cáo của WB lưu ý, các biện pháp y tế như chương trình tiêm vaccine và "thông điệp 5K" cần được duy trì, nhất là trong bối cảnh Việt Nam đang mở cửa lại trường học, cũng như có kế hoạch dỡ bỏ các hạn chế nhập cảnh với khách quốc tế để vực dậy ngành du lịch.

WB cũng khuyến cáo chương trình hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế mới có thể được nâng cao thông qua bổ sung thêm các biện pháp bảo đảm xã hội, nhằm hỗ trợ người lao động và các hộ gia đình bị ảnh hưởng bởi đại dịch.

Ngoài ra, để bảo đảm chương trình có tác động đến nền kinh tế như kỳ vọng, công tác triển khai cần được theo dõi chặt chẽ. Trong đó, quan điểm thận trọng với khu vực tài chính nên được duy trì, đặc biệt trong bối cảnh cuộc khủng hoảng vẫn đang tác động đến nền kinh tế và cú sốc mới liên quan đến khả năng tăng lãi suất ở Mỹ có thể xảy ra.