VNHN - Thọ Xuân (Thanh Hóa) vốn là vùng quê giàu truyền thống Cách mạng, là quê hương của nhiều anh hùng hào kiệt, đặc biệt còn là nơi phát tích của hai vương triều Tiền Lê và Hậu Lê. Trải qua bao biến cố, thăng trầm của lịch sử, mảnh đất ấy vẫn gìn giữ được những nét đẹp văn hóa riêng biệt. Đền thờ Lê Hoàn là một trong những di tích Quốc gia đặc biệt có công trình kiến trúc nghệ thuật giản dị, mộc mạc nhưng lại rất độc đáo.
Đền Lê Hoàn - Ngôi đền cổ xứ Thanh (Ảnh: Vân Anh)
Tôi về với xứ Thanh, về với chính quê hương của mình vào một buổi chiều hiu quạnh. Từ trên chuyến xe đã cảm thấy bồi hồi vì không biết quê nhà đang đổi thay từng ngày như thế nào? Mọi thứ khác lạ đến bản thân tôi còn không thể tưởng tượng được. Cảm xúc vui buồn lẫn lộn: Vui vì thấy quê hương mình đang ngày càng phát triển và hiện đại, nhưng lại man mác buồn vì hương vị quê ngày xưa nay đã không còn. Những thứ mộc mạc ngày nào nay được thay thế bằng những công trình, hạ tầng, kiến trúc kiên cố và hiện đại, không còn có được cảm giác gần gũi như xưa. Chỉ có duy nhất ngôi Đền ở xã Xuân Lập - Thọ Xuân là vẫn giữ cho mình được nét đẹp trang nghiêm, mộc mạc.
Đặt chân đến ngôi đền, cảm giác trong tôi bình yên đến lạ! Ngôi đền thật trang nghiêm, thấp thoáng hiện lên dưới những tán cây đang phảng phất trong làn gió hanh khô của buổi chiều vắng bóng người qua lại. Đền không rộng lắm, nhưng tất cả các công trình kiến trúc nghệ thuật ở đây lại khá công phu và được bố trí bày biện rất độc đáo. Ngôi đền được xây dựng để tưởng nhớ vị vua anh hùng của dân tộc - Lê Đại Hành, và để thờ những người sinh ra ông.
Lê Hoàn - Vị Hoàng Đế dân tộc anh kiệt
Lê Hoàn (Lê Đại Hành) được sinh ra tại làng Trung Lập, xã Xuân Lập, huyện Thọ Xuân, Thanh Hóa. Ông mồ côi cha mẹ từ khi còn rất nhỏ. Từ khi sinh ra, ông đã có tướng mạo phi thường, đến khi lớn lên có trí tài hơn người nên được Đinh Tiên Hoàng trọng dụng, tin tưởng. Khi đất nước rơi vào tình thế nước sôi lửa bỏng, ông đã lên làm vua dưới sự đồng lòng của quan quân lúc bấy giờ và có công đánh tan quân xâm lược Tống, giữ yên bờ cõi, giành lại hòa bình cho dân tộc.
Bằng tài năng của mình, sau khi đánh đuổi được quân xâm lược, ông bắt tay vào xây dựng đất nước, thống nhất bộ máy nhà nước từ Trung ương đến địa phương và được toàn dân đồng lòng. Vừa chú trọng việc phát triển nông nghiệp, đích thân xuống ruộng cày tịch điền để khuyến khích nhân dân, tạo ra một tinh thần phấn khởi, quyết tâm cố gắng trong nhân dân để có một mùa màng bội thu. Thật đáng tự hào trước một vị vua đi lên từ gia thế hết sức bình thường nhưng lại có một trí óc thông minh, tài giỏi, sáng suốt trong việc cai quản đất nước. Một vị hoàng đế nhân hậu, biết yêu thương và quan tâm đến con dân của mình.
Ngôi đền cổ xứ Thanh
Khi vua Lê Hoàn mất, người dân làng Trung Lập, xã Xuân Lập, huyện Thọ Xuân đã lập đền thờ tại mảnh đất quê hương ông. Những công trình kiến trúc nghệ thuật ở ngôi đền đã có cách đây khoảng vài ba thế kỷ nhưng đến nay vẫn được bảo tồn hoàn chỉnh.
Toàn cảnh ngôi đền nhìn từ ngoài cổng chính vào (Ảnh: Vân Anh)
Khu đền được bao quanh bởi một đầm sen khá rộng, cây cối cổ thụ lâu đời, có sân rồng, hậu cung,...Bên trong ngôi đền vẫn còn giữ được khá nhiều hiện vật của các đời vua như: Đỉnh đồng, những chiếc bình sứ, chén bạc, bức họa chân dung vua Lê Đại Hành, bức tượng của các vị tướng, thái hậu Dương Vân Nga,...vẫn giữ nguyên giá trị. Trong số những hiện vật quý giá phải kể đến hai tấm bia đá cổ được dựng lên dưới thời vua Lê Trung Hưng. Bên cạnh đó, ở khu đền có những địa điểm lý tưởng để có thể tham quan, check in,...cho du khách thập phương. Ngôi đền ấy đang dần được cải thiện nhưng vẫn tiềm ẩn một nét cổ kính, giữ nguyên giá trị văn hóa thời xưa.
Hai tấm bia đá cổ (Ảnh: Vân Anh)
Khu nghỉ chân lí tưởng cho du khách (Ảnh: Vân Anh)
Đền thờ Lê Hoàn là nơi lưu giữ, bảo tồn tất cả những gì liên quan đến quê hương làng Trung Lập, và là nơi lưu lại cuộc đời, sự nghiệp của vị anh hùng dân tộc Lê Đại Hành. Di tích đã được UBND tỉnh Thanh Hóa trao bằng chứng nhận là khu di tích Quốc gia đặc biệt vào đầu năm 2019. Hằng năm cứ vào 08/03 âm lịch, người dân làng Trung Lập lại tổ chứ lễ hội Lê Hoàn để tưởng nhớ và thể hiện truyền thống uống nước nhớ nguồn đối với vị anh hùng dân tộc Lê Hoàn. Người xứ Thanh kể lại rằng: Xưa kia, Vua Lê Hoàn đã đích thân xuống ruộng cày tịch điền trong lễ hội đầu năm nên người dân nơi đây đã giành thứ gạo ngon ở mảnh đất đó làm nên món bánh dâng vua.
Lễ hội Lê Hoàn (Lê Đại Hành Hoàng Đế) được tổ chức hằng năm từ ngày 06/03 - 08/03 âm lịch, tại làng Trung Lập, xã Xuân Lập, huyện Thọ Xuân
Nếu một lần đến với mảnh đất Thọ Xuân, đừng quên ghé thăm khu di tích đền thờ Lê Hoàn. Nơi đây khá cổ kính, đơn sơ,...nhưng tiềm ẩn nhiều ý nghĩa đặc biệt. Và hãy một lần về với lễ hội Lê Hoàn để cùng tham gia những trò chơi dân gian, chứng kiến, cảm nhận những nét đẹp văn hóa qua các phong tục và tín ngưỡng của người dân làng Trung Lập. Đừng quên thưởng thức món bánh lá răng bừa - thức quà đặc sản mà con người nơi đây đã dành riêng để dâng lên vua, thể hiện lòng biết ơn đến cội nguồn, ghi nhớ công lao của vị anh hùng xuất thân từ gia đình nghèo khó cùng cực mà lập nên những chiến công lừng lẫy, lưu danh trong bia đá, sử vàng./.
