... Sinh ra và lớn lên ở quê hương Thanh Hoá anh hùng, trong một gia đình có truyền thống hiếu học, ngay từ khi còn ít tuổi Lê Xuân Thảo đã miệt mài học tập; về sau ông tốt nghiệp loại xuất sắc khoa Vật Lý ở Đại học Kharkov - Ucraina. Khi về công tác tại Cục Sáng chế Uỷ ban khoa học Nhà nước (nay là Bộ khoa học và Công nghệ), ông đã ấp ủ ý tưởng tìm kiếm, ươm mầm, phát huy tối đa trí tuệ trong mọi tầng lớp nhân dân (nhất là giới trẻ) để phục vụ đất nước. Ông thán phục khi chứng kiến những người nông dân tự sáng chế ra những dụng cụ phục vụ sản xuất nông nghiệp, những sinh viên trẻ có những đề tài phục vụ cuộc sống…
Năm 1989 Cục Sáng chế mở cuộc thi sáng tạo khoa học toàn quốc lần thứ nhất cho mọi lứa tuổi. Cuộc thi này được Bác Võ Nguyên Giáp lúc đó là Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng phụ trách khoa học, trực tiếp tham dự. Cuộc thi thành công tốt đẹp mang đến nhiều giải, có cả giải đặc biệt thuộc đề tài tiết kiệm năng lượng. Ý tưởng thành lập Quỹ hỗ trợ sáng tạo càng thôi thúc ông; nhất là khi ông được Bác Võ Nguyên Giáp ủng hộ.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ trao Huân Chương Lao động cho TS.Lê Xuân Thảo và các nhà khoa học tại Lễ kỷ niệm 30 năm sáng lập quỹ VIFOTEC
Năm 1992 quỹ VIFOTEC được thành lập. Tiến sỹ Lê Xuân Thảo được đề cử làm Giám đốc. (Khi đó Lê Xuân Thảo đã tốt nghiệp loại ưu lớp quản lý kinh tế tại Liên Xô năm 1990). Bác Trần Đức Lương lúc đó là Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng được giao làm Chủ tịch Quỹ. Sáu Bộ (Bộ Khoa học Công nghệ, Bộ Lao động Thương binh Xã hội, Bộ Tài chính, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Trung ương Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Liên hiệp các hội Khoa học Kỹ thuật Việt Nam) đều vào cuộc nhiệt tình. Buổi đầu thành lập quỹ với bao khó khăn - Nhất là khó khăn về việc gây quỹ để hoạt động. Vợ ông - Tiến sỹ Lê Bích Thắng đã mạnh dạn mời những nhà lãnh đạo cao cấp của Đảng và Nhà nước vào cuộc. Bà đã đi từ Bắc vào Nam vận động xây dựng quỹ. Lễ ra mắt quỹ VIFOTEC tổ chức thành công rực rỡ. Cả 2 buổi lễ đều được các đồng chí lãnh đạo cao cấp của Đảng, Nhà nước tham dự và nhiệt tình ủng hộ. Với mục đích, tôn chỉ đầy tính nhân văn của quỹ là phát hiện những tài năng xuất chúng phục vụ cấp bách nền kinh tế quốc dân, buổi lễ ra mắt đã có số tiền ủng hộ là 700 triệu đồng. Đây cũng là khoản quỹ đầu tiên để hoạt động. Năm 1995 giải thưởng sáng tạo khoa học đầu tiên được tổ chức, các tài năng ở mọi lứa tuổi được khởi nguồn.
Năm 2007, sau 15 năm hoạt động, ông Lê Xuân Thảo được bổ nhiệm Phó Chủ tịch Thường trực cho đến nay (năm 2022). Ông đã mạnh dạn đề xuất với các Bộ, Ngành làm tờ trình, trình Thủ tướng xin tổ chức thường xuyên Hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật toàn quốc 2 năm một lần. Từ đó phong trào sáng tạo khoa học kỹ thuật phát triển mạnh. Địa phương nào cũng tổ chức chọn ra những đề tài và tài năng xuất sắc để dự thi ở Trung ương.
Tính đến nay là tròn 30 năm quỹ VIFOTEC hoạt động mang lại nhiều lợi ích lớn cho sự phát triển nền kinh tế quốc dân. Hàng ngàn đề tài khoa học được ứng dụng vào thực tế. Riêng năm 2022, tổng kết cuộc thi sáng tạo khoa học kỹ thuật năm 2021, đã có 45 giải. Trong đó có 4 giải nhất, 8 giải nhì, 14 giải ba và 19 giải khuyến khích. Cũng 30 năm đó, Tiến sỹ Lê Xuân Thảo phấn đấu không mệt mỏi vì sự nghiệp thắp sáng tài năng của đất nước, vì sự phồn vinh, thịnh vượng của dân tộc. Những nhân tài được thắp sáng, vun trồng, ra hoa kết trái ngọt ngào.
Tấm Huân chương Lao động hạng Nhất mà Tiến sỹ Lê Xuân Thảo được Đảng, Nhà nước trao tặng ở tuổi 72 đã khẳng định ông là nhà khoa học phấn đấu suốt đời cho mục tiêu cao cả mà Bác Hồ đã căn dặn toàn Đảng, toàn dân trước lúc đi xa: Đưa Việt Nam tiến kịp với các cường quốc trên thế giới.
Phạm Thị Dần
