VNHN - Người Phần Lan không cho rằng hệ thống giáo dục của mình là hoàn hảo, vì thế họ không ngừng nghiên cứu và cải thiện cho phù hợp với những thay đổi của xã hội. Người Phần Lan làm những gì họ cho là tốt nhất cho con cái mình. Trẻ em không ghét trường học, không bị áp lực về điểm số hay thành tích. Các em giành nhiều thời gian tận hưởng cuộc sống ngay cả trong việc học tập.
1. Chất lượng các trường đồng đều.
Tất cả các trường đều được tài trợ cơ sở vật chất và trang thiết bị như nhau. Hầu hết các trường công lập đều giảng dạy cùng một giáo trình. Ngoại trừ một số trường bán công lập dạy bằng tiếng Anh, tiếng Đức hoặc tiếng Pháp, còn lại người Phần Lan luôn đề cao ngôn ngữ của đất nước mình. Bạn không cần thiết phải chọn trường để học ở Phần Lan. Mọi người đều đăng ký vào trường gần nhất vì không có khái niệm "trường chọn". Dù sống ở đâu, bạn cũng có thể học cùng giáo viên giỏi, sử dụng cơ sở vật chất tốt và được phục vụ bữa trưa chất lượng cao.
Học sinh không được chia thành lớp chọn hay lớp thường, cũng không chia theo khối. Không có học sinh ngoan hay học sinh cá biệt, tất cả đều phải trải qua những thách thức về thể chất và trí tuệ như nhau. Nguyên tắc cơ bản của một giáo viên là đối xử với học sinh với thái độ khách quan, công bằng.
2. Nền giáo dục miễn phí
Chi phí học tập, bữa trưa, các chuyến tham quan và dụng cụ học tập đều miễn phí. Đối với những học sinh sống xa trường hơn 2 km, các em sẽ được đưa đón bằng xe buýt. Những khoản đầu tư này đều do nhà nước chi trả. Hơn 12,2% ngân sách nhà nước dành cho giáo dục.
3. Tiếp cận từng cá nhân
Chương trình học được thiết kế để có thể tiếp cận với từng học sinh. Từ sách giáo khoa, sách thực hành, bài tập về nhà và bài giảng trên lớp đều được chọn lựa và phân loại sao cho phù hợp với từng học sinh. Ngoài ra, nhà trường có những lớp phụ đạo và gia sư kèm cho những học sinh cần cải thiện thành tích.
4. Không có các kỳ thi
Người Phần Lan có câu nói: “Nếu phải chọn lựa giữa chuẩn bị hành trang cho cuộc sống hay cho những kỳ thi, tôi chọn điều thứ nhất”. Đó là lý do không có kỳ thi nào trong những trường học ở Phần Lan. Giáo viên sẽ tự quyết định thời điểm tiến hành các bài kiểm tra. Chỉ có một kỳ thi duy nhất là bài thi viết để xét tiêu chuẩn tốt nghiệp trung học. Không có một lớp ôn luyện nào trước kỳ thi.
Trường học là nơi đào tạo những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống. Đó là lý do chỉ có một bài kiểm tra tiêu chuẩn bắt buộc dành cho học sinh 16 tuổi khi tốt nghiệp trường trung học cơ sở. Ngoài ra, học sinh hầu như không phải chịu áp lực thi cử.
5. Không có chuyện học thuộc lòng
Trong khi có rất nhiều nền giáo dục, ở trường học, giáo viên dạy học sinh để thi. Và những bài kiểm tra thực tế chỉ là việc nhớ lại những thông tin, học nhồi nhét đề thi, nơi học sinh có thể vượt qua các kỳ thi nhưng lại chẳng học được kỹ năng gì cần thiết trong nền kinh tế tri thức toàn cầu.
Đây chính là điểm mấu chốt mà Phần Lan đã làm khác đi. Họ đã định nghĩa giáo dục chất lượng cao là gì và không chỉ là giáo dục ở mức độ trung bình. Họ có tiêu chuẩn cho nó. Thứ hai, họ định nghĩa những gì cần thiết phải học. Đó không phải là chương trình dựa trên việc học thuộc lòng mà là dựa trên sự suy nghĩ.
Vì vậy mỗi giáo viên buộc phải có bằng thạc sĩ và nó là một bằng theo đúng nghĩa của nó - nơi người ta không chỉ học mấy khóa học vớ vẩn về lịch sử và học thuyết giáo dục. Họ học những khóa học với nội dung giúp họ chuẩn bị tới một mức độ cao về mặt tri thức trong lớp học.
6. Tin tưởng
Mọi mối quan hệ trong trường học đều được xây dựng trên cơ sở niềm tin. Giáo viên không kiểm tra đột xuất cũng không áp đặt luật lệ cho học sinh. Hệ thống giáo dục chỉ đưa ra những đề xuất chung và giáo viên sẽ chọn áp dụng một trong số đó. Học sinh được quyền tự do làm việc mình thích trong yên lặng nếu đã xong bài tập hoặc cảm thấy bài giảng là vô bổ. Họ quan điểm rằng học sinh luôn tự biết điều gì là tốt nhất cho mình.
7. Giáo viên không dạy quá nhiều kiến thức mà chú trọng tính độc lập
Giáo viên không dạy học sinh quá nhiều kiến thức mà dạy phương pháp ghi nhớ cũng như cách tự mình suy nghĩ, phân tích, tìm kiếm thông tin từ những nguồn bên ngoài lớp học, đặc biệt là internet.
Các trường đều có một hệ thống bảng điện từ gọi là Wilma, giúp giáo viên, viên chức, bác sĩ, nhà tâm lý học có thể phản hồi về học sinh và liên lạc với phụ huynh. Không có học sinh nào sợ nhận điểm xấu ở Phần Lan. Lớp học là nơi khuyến khích trẻ, không phải nơi răn đe trẻ. Tiền lương và danh tiếng của giáo viên cũng không phụ thuộc vào thành tích của học sinh. Khuôn viên nhà trường không có rào chắn. Học sinh được tự do ngồi trên sàn hoặc thảm cỏ, cũng không có quy định nào về đồng phục. Khi thời tiết đẹp, các lớp học sẽ diễn ra ngoài trời. Học sinh trung học được phép ra khỏi trường trong giờ nghỉ trưa.
Hầu như không có bài tập về nhà , vì thế trẻ em được tận hưởng thời gian vui chơi giải trí sau khi kết thúc giờ học. Giáo viên cũng khuyến khích các bậc phụ huynh không nên kèm con học, thay vào đó nên đưa bé đi tham quan triển lãm, đi dạo hoặc đi bơi.
8. Học sinh chỉ được dạy những thứ cần thiết trong cuộc sống
Trong các buổi học bơi, học sinh được dạy cách phát hiện dấu hiệu của một người bị đuối nước. Khi học về quản lý nhà cửa, các em được trang bị kỹ năng nấu nướng, đan móc và khâu vá. Học sinh Phần Lan có thể dễ dàng tạo website. Thiên nhiên cũng là mảng nội dung được các nhà giáo dục quan tâm.
Điều quan trọng ở đây là chuẩn bị khả năng thích nghi đối với thế giới liên tục thay đổi. Học thuộc lòng hoàn toàn không cần thiết vì các em đã có sự hỗ trợ của Internet.
9. Một số trường không dạy theo môn học
Một trong những hướng đi mới của hệ thống giáo dục Phần Lan là giảng dạy dựa trên sự kiện, hiện tượng. Thay vì cơ cấu thành từng bài giảng, giáo viên cho phép học sinh dùng 6 tuần để nghiên cứu về một chủ đề từ nhiều góc độ.
Chẳng hạn, chủ đề về dân nhập cư có thể được khám phá từ địa lý (họ đến từ đâu), lịch sử (điều gì đã xảy ra trước đó) và văn hóa (những truyền thống của họ). Học sinh tự đặt ra câu hỏi và tự tìm câu trả lời.
10. Lớp 3 mới bắt đầu chấm điểm
10 là số điểm cao nhất trong hệ thống giáo dục Phần Lan. Tuy nhiên, trước năm lớp 3, học sinh không bị chấm điểm. Từ lớp 3 đến lớp 7, chỉ có những điểm bắt đầu từ "có thể làm tốt hơn" đến "hoàn hảo". Mỗi học sinh biết điểm của riêng mình, không bị la mắng về điểm số, thay vào đó được tạo động lực để hoàn thiện tri thức và cải thiện kế hoạch học tập.
