VNHN-Công tác đấu thầu được coi là khâu quan trọng nhằm hạn chế tình trạng thất thoát, lãng phí, tiêu cực trong quản lý đầu tư các dự án. Cách đây 2 năm, dư luận cho rằng, việc triển khai gói thầu M05-FGD (hệ thống khử lưu huỳnh) tại dự án Nhiệt điện Sông Hậu 1 "có vấn đề", thậm chí khẳng định một số thiết bị, công nghệ lạc hậu đã "lọt" vào dự án.
Trong khi đó, theo thiết kế ban đầu và Hợp đồng EPC được chủ đầu tư Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) ký với Tổng thầu EPC - Tổng công ty Lắp máy Việt Nam (LILAMA), dự án sẽ sử dụng công nghệ bản quyền tiên tiến của EU/G7. Ðiều này dấy lên nghi ngờ có sự mập mờ, thiếu minh bạch, hoài nghi về trách nhiệm của một số cá nhân, tổ chức liên quan trong việc triển khai gói thầu M05-FGD của dự án. Tuy nhiên, PVN khẳng định, tất cả các thiết bị chính của gói thầu M05-FGD tại dự án Nhiệt điện Sông Hậu 1 đều có nguồn gốc EU/G7, đặc biệt, việc lựa chọn nhà thầu đã được LILAMA thực hiện nghiêm túc theo yêu cầu của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình và Bộ Công thương về việc tuân thủ hồ sơ yêu cầu đã phát hành.
Các chuyên gia đánh giá, việc chọn lựa đơn vị trúng thầu không chỉ đơn thuần ở tiêu chí về giá. Câu chuyện giá thầu đã là bài học cay đắng ở nhiều dự án trước đây khi chúng ta lựa chọn giá thấp là yếu tố hàng đầu. Các nhà thầu ngoài việc đưa ra mức giá hợp lý, còn phải được xem xét, đánh giá tổng thể về năng lực, kinh nghiệm thực hiện các dự án tương tự, năng lực tài chính, đề xuất kỹ thuật, thu xếp vốn..., đồng thời phải bảo đảm theo đúng tiến độ thực tế trên công trường. Hơn nữa, với những công trình đặc thù như dự án Nhiệt điện Sông Hậu 1, việc kiểm tra, đánh giá quá trình mời thầu rất chặt chẽ dưới sự giám sát của chủ đầu tư và sau đó là hệ thống kiểm toán. Do vậy, khó có khả năng để "lọt" những thiết bị không đạt tiêu chuẩn hoặc sai quy định về đấu thầu.
Nhằm hạn chế phát sinh trong công tác đấu thầu, chủ đầu tư cần tiếp tục siết chặt quy định cũng như minh bạch thông tin về các gói thầu, trong đó công khai thứ tự mức độ ưu tiên, thang điểm cho yếu tố về năng lực, kinh nghiệm, giá cả... để các bên tham gia tìm hiểu, nghiên cứu, tránh tình trạng một số đơn vị tham gia thầu thiếu thông tin về gói thầu hay hiện tượng "quân xanh, quân đỏ" gây nhiễu loạn đấu thầu. Mặt khác, cần kiểm soát tốt phụ lục kèm theo, nhất là các thiết bị, vật tư phụ trợ. Ðây cũng là kẽ hở mà nhiều dự án vướng phải khi thiết bị chính đạt tiêu chuẩn, nhưng thiết bị, vật tư phụ trợ "có vấn đề". Bên cạnh đó, cần ưu tiên các gói thầu có khả năng nội địa hóa cao nhằm nâng cao trình độ sản xuất trong nước, từng bước tiếp cận chuỗi giá trị toàn cầu đối với các công trình lớn, có tính đặc thù...
