Với những thành tích nổi bật và dấu ấn đáng tự hào đạt được trong sự nghiệp y khoa, mới đây, Thiếu tướng, GS.TSKH.TTND Nguyễn Thế Hoàng đã vinh dự được bầu làm Viện sĩ chính thức của Viện Hàn lâm Khoa học Thế giới (TWAS).
Thiếu tướng, GS.TSKH.TTND Nguyễn Thế Hoàng - Phó Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108
Thiếu tướng, GS.TSKH.TTND Nguyễn Thế Hoàng, Phó Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 vừa được bầu làm Viện sĩ chính thức của Viện Hàn lâm Khoa học Thế giới (TWAS). Được biết, Lễ giới thiệu các thành viên mới của TWAS sẽ được tổ chức trong Hội nghị toàn thể tiếp theo của Đại hội đồng dự kiến diễn ra trong năm 2025. Trong cuộc bầu chọn lần này, GS.TSKH.TTND Nguyễn Thế Hoàng là 1 trong 2 nhà khoa học của Việt Nam cùng với GS.TS Nguyễn Thị Thanh Mai, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc gia TP. Hồ Chí Minh vinh dự được TWAS bầu là Viện sĩ mới.
Thiếu tướng, GS.TSKH.TTND Nguyễn Thế Hoàng sinh ra và lớn lên trong một gia đình giàu truyền thống nghề y tại quê hương Kỳ Anh, Hà Tĩnh – miền đất giàu truyền thống văn hóa, lịch sử và cách mạng của cả nước. Nhìn lại chặng đường sự nghiệp với nhiều dấu ấn đáng tự hào đã qua, GS, TSKH Nguyễn Thế Hoàng cảm thấy mình là một người may mắn. Thường thì nghề chọn người, chứ ít khi ngược lại; song từ khi còn nhỏ, cậu bé Hoàng đã mong muốn trở thành một thầy thuốc giỏi. Cả ông bà nội và ông bà ngoại của bác sĩ Hoàng đều là những người làm nghề thuốc đông y; còn thân phụ của ông là Đại tá, bác sĩ chuyên khoa II, Thầy thuốc Ưu tú Nguyễn Thế Trang, nguyên Giám đốc Bệnh viện Quân y 105. Thời thơ ấu, cậu bé Hoàng không được gần gũi với người cha đi chiến trường biền biệt; nhưng hình ảnh về người cha là bác sĩ quân y luôn hiện hữu, trở thành tấm gương để ông nỗ lực phấn đấu học tập, rèn luyện. Là học sinh giỏi của trường chuyên, ông được nhiều trường Quân đội “chấm” vào học. Theo lời khuyên của cha, ông quyết định theo học ở Học viện Quân y mong nối nghiệp nhà. Những năm tháng miệt mài học tập, nghiên cứu trên giảng đường Học viện đã giúp ông trau dồi, tích lũy thêm tri thức và kinh nghiệm cho chặng đường sự nghiệp nhiều thử thách, khó khăn phía trước.
Sau khi tốt nghiệp Bác sĩ Quân y năm 1987, Bs. Hoàng đã viết đơn tình nguyện sang công tác tại mặt trận 979 - chiến trường Campuchia, góp sức giúp nước bạn đánh đuổi kẻ thù xâm lược. Hai năm tại chiến trường Campuchia (1987-1989), Bs. Hoàng ở độ tuổi hai mươi, thường xuyên phải thức trắng đêm để cấp cứu, đề phòng bất trắc. Khi đó, Quân đội ta đang giúp bạn truy quét tàn quân Khmer Đỏ nơi biên giới hoang vu. Những tên địch áo đen ẩn mình trong đêm, thường áp sát bệnh viện dã chiến, ném lựu đạn, xả súng rồi biến mất… Ban ngày lại là một cuộc chiến khác. Nước không đủ để rửa mặt, lương thực thiếu thốn, xa nơi dân ở, lối đi nào cũng bị cài đầy mìn. Có ngày ông phải phẫu thuật cho hàng chục thương binh. Nói là phẫu thuật cho đúng chuyên môn, thực tế khốc liệt là phải cắt cụt chi thể bị giập nát. Phòng mổ thô sơ không có nước rửa tay, không có đèn mổ và không đủ dụng cụ, bông băng gạc vô trùng. Quần áo của vị bác sĩ trẻ thấm đẫm máu đồng đội; mệt mỏi và căng thẳng đến nỗi cơm chẳng muốn ăn mà chỉ thèm một giấc ngủ. Nghề y, nhất là ngoại khoa, những ám ảnh vết thương đầm đìa máu tươi, xương khớp lộ ra ngoài phải xem là bình thường nếu còn muốn làm nghề. Thực tế ở chiến trường để lại nhiều kinh nghiệm quý giá, nuôi dưỡng trong ông ước mơ cứu chữa cho bộ đội và nhân dân chẳng may mất đi một phần thân thể.
Từ chiến trường trở về, ông lao vào học tập và nghiên cứu chuyên ngành chấn thương chỉnh hình. Ông sử dụng được 4 ngoại ngữ. Ngoài tiếng Nga mài giũa ở lớp chuyên ngữ thời học phổ thông, ông còn học thêm tiếng Anh, tiếng Pháp và tiếng Đức. Có ngoại ngữ, mà giới nghiên cứu gọi đùa là “có chữ”, mới có thể tiếp cận được các tài liệu để tìm hiểu, học hỏi những thành tựu y học tiên tiến; đặc biệt là nền y học Đức, được xem là số 1 trong chuyên ngành chấn thương chỉnh hình. Đầu thập niên 1990, Liên Xô và hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu không còn, nước ta chưa thoát khỏi cấm vận, du học bằng học bổng chính phủ nước ngoài cấp là vô cùng khó khăn. Cơ duyên đến với bác sĩ Hoàng khi Chính phủ CHLB Đức cấp hai suất học bổng làm nghiên cứu sinh. Ông thi đỗ, đặt chân đến nước Đức học tập năm 1994. Nhẩm tính qua nhiều đợt, ông gắn bó với nước Đức gần 10 năm.
Bs. Nguyễn Thế Hoàng bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ y học năm 1997 và luận án Tiến sĩ khoa học tại Trường Đại học Tổng hợp Munich năm 2008 với đề tài “Tân tạo tuần hoàn và nuôi cấy tế bào với cấu trúc không gian 3 chiều trong một vạt tổ chức ngẫu nhiên được tân tạo tuần hoàn sau cấy cuống mạch”. Ông được phong học hàm Phó Giáo sư của Việt Nam năm 2006 và Phó Giáo sư của Trường Đại học Tổng hợp Munich năm 2009. Năm 2018, ông được nhận học hàm Giáo sư.
Điều mà Bs. Hoàng tâm đắc không chỉ là học tập kiến thức chuyên ngành mà chính là phương pháp tư duy, tầm nhìn và ý thức luôn đổi mới, sáng tạo. Ông lấy ví dụ, bản thân ông khi chưa được học và hành nghề ở nước ngoài, việc điều trị luôn làm theo lối mòn, không có tư duy phản biện. Có những tổn thương điều trị kéo dài cả năm không khỏi nhưng nhờ tìm ra hướng điều trị mới và phù hợp thì chỉ hai tuần là bệnh nhân đã tương đối bình thường. Vậy là mỗi ca bệnh sẽ có một cách xử lý phù hợp; kiến thức nền cơ bản vững vàng chính là chìa khóa giúp bác sĩ có được phương pháp điều trị riêng biệt với kết quả tối ưu theo hướng cá thể hóa. May mắn cho bác sĩ Hoàng là được học tập dưới sự hướng dẫn của GS, TSKH E. Biemer, Chủ tịch Hội Vi phẫu thuật tạo hình CHLB Đức, giúp ông có hướng nghiên cứu và thực hành chuyên sâu về vi phẫu thuật, phức tạp và tinh tế, đòi hỏi lòng kiên nhẫn và đôi tay khéo léo. Năm 2008, bác sĩ Hoàng là một trong 5 phẫu thuật viên chính thực hiện ca mổ có một không hai trên thế giới tại Bệnh viện Ngoại khoa Rechts der Isar ở Munich (Đức). Đó là ca phẫu thuật ghép đồng thời hai cánh tay đồng loại đầu tiên trên thế giới cho bệnh nhân bị cụt cả hai cánh tay từ 5 năm trước đó. Từ chối lời mời ở lại Đức làm việc, bác sĩ Hoàng về nước với mong muốn giúp đỡ bệnh nhân bị tật nguyền ở cơ quan vận động, mà đặc biệt là bị cụt chi thể. Nhưng việc tìm được người cho chết não đồng ý hiến chi thể là quá khó khăn do những quan niệm vẫn còn nặng nề trong xã hội.
Còn nhớ, trong thời điểm Xuân Canh Tý (2020) cận kề, một bệnh nhân nam nhập viện trong tình trạng bong lóc giằng dật rất nặng từ sát nách cho đến vùng khuỷu tay. Phần cánh tay buộc phải cắt bỏ do bị tổn thương quá nặng, có thể nguy hiểm đến tính mạng; tuy nhiên phần cẳng tay vẫn còn nguyên lành. Một quyết định cân não là có thể dùng phần bàn tay để ghép cho bệnh nhân cụt tay khác hay không? Với quyết tâm cao của tập thể Ban giám đốc Bệnh viện và điểm tựa là kinh nghiệm hàng chục năm của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 về trồng lại chi thể đứt rời, vi phẫu thuật tạo hình mạch máu thần kinh, GS, TSKH Nguyễn Thế Hoàng đã nói với đồng nghiệp: “Nếu không ghép lúc này thì sẽ không bao giờ làm được!”. GS. Hoàng chia sẻ, ghép chi thể là loại ghép đa cấu trúc gồm rất nhiều thành phần khác nhau như: Da, mỡ dưới da, gân, xương, khớp, dịch khớp, mạch máu, thần kinh... nên tiềm ẩn nguy cơ thải ghép rất cao vì có nhiều dạng kháng nguyên phức tạp cùng tồn tại trong một tạng ghép. Việc điều trị thải ghép sau mổ cũng khó khăn hơn so với các ca ghép tạng đơn thuần khác. Để chuẩn bị cho ca ghép chưa từng có tiền lệ, ông đã có nhiều đêm dài trăn trở thức trắng. Trong suốt gần 7 giờ căng thẳng vừa lấy chi thể người hiến, vừa tiến hành đánh giá và ghép phục hồi cho người bệnh bị cụt tay, kíp mổ gồm hơn 20 bác sĩ, điều dưỡng đã phối hợp nhịp nhàng để ca mổ thành công rực rỡ. Ngay sau mổ, bệnh nhân đã có thể nhúc nhích các ngón tay; hơn 3 tháng sau, bệnh nhân giữ được một số đồ vật thô như quả bóng bàn; sau hơn một năm đã có thể cầm bút viết và thực hiện được nhiều hoạt động thông thường. Thành công của ca ghép mở ra hướng điều trị mới vì không chỉ là ghép chi thể từ người hiến chết não mà còn có thể ghép từ những người cho sống tùy theo những tình huống cụ thể.
GS.TSKH.TTND Nguyễn Thế Hoàng hướng dẫn bệnh nhân cách vận động hồi phục bàn tay sau khi ghép.
Nhắc đến GS.TSKH Nguyễn Thế Hoàng không thể không nhắc đến hình ảnh một nhà khoa học giàu tâm huyết với những công trình khoa học ý nghĩa, quan trọng, đóng góp cho ngành y tế nước nhà, đặc biệt là chuyên ngành Phẫu thuật chấn thương chỉnh hình. Ông là tác giả chính của hơn 100 công trình nghiên cứu đã được đăng trong các tạp chí trong nước và quốc tế, chủ trì và tham gia nhiều đề tài nghiên cứu khoa học cấp nhà nước và cấp Bộ. Những công trình nghiên cứu khoa học của ông tập trung chủ yếu vào lĩnh vực tân tạo tuần hoàn và nuôi cấy tế bào, dịch chuyển các vạt tổ chức tự do ứng dụng vi phẫu thuật, điều trị các dị tật bẩm sinh chi thể phức tạp và ghép tạng. Trong đó, nổi bật là đề tài khoa học "Tân tạo tuần hoàn và nuôi cấy tế bào để tạo các tổ chức sống mới có cấu trúc không gian ba chiều", phục vụ trong lĩnh vực phẫu thuật tạo hình, GS.TSKH Nguyễn Thế Hoàng đã sang Đức hợp tác nghiên cứu và nhận Giải thưởng khoa học Friedrich Wilhelm Bessel. Đặc biệt, ông là một trong 4 người châu Á được nhận giải thưởng nghiên cứu cao quý này. Được biết, giải thưởng khoa học Friedrich Wilhelm Bessel - Forschungspreis do quỹ học bổng Alexander von Humboldt (CHLB Đức) - một tổ chức hàn lâm khoa học được tài trợ bởi Chính phủ Đức, nhằm hỗ trợ cho việc hợp tác nghiên cứu giữa các nhà khoa học Đức và các nhà khoa học nước ngoài. Quỹ học bổng Alexander von Humboldt này đã xây dựng được một mạng lưới gồm trên 26.000 nhà khoa học từ 130 quốc gia trên thế giới. Trong số những người đã nhận học bổng Humboldt hoặc được nhận giải thưởng nghiên cứu khoa học của Quỹ Alexander von Humboldt, đã có 49 người sau đó được nhận giải thưởng Nobel. GS.TSKH Nguyễn Thế Hoàng chính là người Việt Nam đầu tiên nhận được giải thưởng cao quý này. Ông không chỉ là niềm tự hào của người dân quê hương Hà Tĩnh mà còn là niềm tự hào của người dân Việt Nam. Có thể nói, giải thưởng là sự ghi nhận đầy trân trọng và xứng đáng của cộng đồng quốc tế cho những đóng góp xuất sắc của vị Giáo sư mẫu mực, đáng kính và tâm huyết trong lĩnh vực phẫu thuật tạo hình.
Với những đóng góp, cống hiến đáng trân trọng xuyên suốt chặng đường sự nghiệp vẻ vang đã qua, Thiếu tướng, GS.TSKH Nguyễn Thế Hoàng đã vinh dự được các tổ chức quốc tế, Đảng, Nhà nước, lãnh đạo các Bộ, ban ngành trao tặng nhiều phần thưởng, danh hiệu và nhiều Huân Huy chương, Bằng khen cao quý như: Huân chương Lao động hạng Nhất; Huân chương Lao động hạng Ba; Danh hiệu Thầy thuốc Nhân dân; Danh hiệu Thầy thuốc Ưu tú; Giải thưởng khoa học "Johann Nepomuk von Nussbaum" năm 1999 của Hiệp hội ngoại khoa Đức dành cho nghiên cứu xuất sắc nhất về vi phẫu thuật; Huân chương Karl-Max von Bauerfeind của ĐH Kỹ thuật Munich năm 2008; Giải thưởng khoa học APKO năm 2009 của Hiệp hội ngoại khoa Tạo hình Đức dành cho bài báo khoa học quốc tế hay nhất trong năm; Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bằng khen của Liên hiệp các Hội khoa học & Kỹ thuật Việt nam, Bằng lao động sáng tạo của Tổng Liên đoàn lao động Việt nam năm 2010 vì đã có thành tích: Giải Nhất giải thưởng sáng tạo khoa học công nghệ Việt Nam (giải thưởng VIFOTEC) góp phần vào sự nghiệp xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc... Năm 2012, ông được nhận giải thưởng khoa học danh giá Friedrich Wilhelm Bessel của Quỹ Hàn lâm Khoa học Đức Alexander von Humboldt dành cho những công trình nghiên cứu đặc biệt xuất sắc, có tính đột phá khoa học…Năm 2018, GS.TSKH. Nguyễn Thế Hoàng đã vinh dự được trao tặng giải thưởng khoa học cao quý vì những thành tích xuất sắc đạt được. Trong thành công của ông, phải kể đến hậu phương gia đình vững chắc – người vợ hiền dịu, đảm đang, chu toàn trong cuộc sống và là một Đại tá quân y, Thầy thuốc Ưu tú. Thời điểm ông đi du học, vợ ông vừa mới sinh con, bao vất vả bà phải tự khắc phục và vượt qua bao gian khó để gia đình có được trái ngọt hạnh phúc của hôm nay. Cô con gái duy nhất của GS. Hoàng hiện cũng đã lựa chọn trở thành bác sĩ, dù biết rằng sẽ phải trải qua nhiều thử thách, khó khăn trên hành trình sự nghiệp như bố mẹ mình.
Với Thiếu tướng, GS.TSKH Nguyễn Thế Hoàng, niềm vui bình dị mà trân quý làm ông thật hạnh phúc và tự hào khi chứng kiến 4 thế hệ gia đình nối tiếp nhau theo nghề y cao quý…
