Là một vùng đất địa linh nhân kiệt với nhiều di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh nổi tiếng đã đi vào lịch sử, thơ ca đang tràn đầy nhựa sống, vươn mình trên con đường phát triển. Cuộc sống của người dân được cải thiện, diện mạo nông thôn ngày càng khởi sắc..., đó là kết quả nổi bật của chặng đường hơn 10 năm triển khai thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới (NTM) tại thị xã Sơn Tây.
Thị xã Sơn Tây hôm nay đã khác xưa rất nhiều. Những con đường liên xã trải nhựa, bê tông phẳng phiu; những ngôi nhà cao tầng, trường học khang trang bên những hàng cây xanh rợp bóng mát; những bồn hoa ven đường rộn ràng khoe sắc hòa vào niềm hân hoan trong câu chuyện của người dân... Tất cả “họa” lên một bức tranh NTM với những gam màu tươi sáng - điều mà gần 10 năm trước, những người dân ở vùng đất này chưa hề nghĩ tới.
Thị xã Sơn Tây hôm nay đã khác xưa rất nhiều
Khi bước vào thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM xuất phát điểm của xã rất thấp, cùng với đó các hạng mục thiết yếu như đường, trường và các thiết chế văn hóa thể thao xã, thôn trong một thời gian dài không có nguồn đầu tư nên khá bất cập... Thị xã Sơn Tây có 9 phường và 6 xã. Năm 2010, bắt tay vào xây dựng nông thôn mới, thị xã gặp rất nhiều khó khăn: Số tiêu chí đạt cơ bản của các xã thấp (3-5 tiêu chí), thu nhập bình quân theo đầu người còn thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao (8,86%). Kinh tế tập thể tuy đã được quan tâm nhưng phát triển chậm và hiệu quả chưa cao, kinh tế trang trại, gia trại ở quy mô nhỏ công nghiệp – dịch vụ chưa phát triển đồng bộ.
Hơn nữa, 6/6 xã chưa có quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội, quy hoạch phát triển khu dân cư mới; chỉ có hơn 50% đường trục xã, liên xã, liên thôn được bê tông hóa; hệ thống hạ tầng kinh tế - xã hội chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển; thu nhập bình quân chỉ đạt 16,7 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo chiếm 8,86%... Nhận thức của nhân dân về xây dựng NTM còn chưa đầy đủ.
Mặt khác, quy hoạch xây dựng nông thôn mới và một số quy hoạch trên địa bàn thị xã phải điều chỉnh cho phù hợp với quy hoạch chung của thành phố và các quy hoạch phân khu. Trong khi đó, nguồn lực đầu tư xây dựng nông thôn mới của Sơn Tây còn hạn chế... Những khó khăn này đã ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn. Lấy ví dụ ở xã Kim Sơn, trước khi thực hiện chương trình xây dựng NTM, xã có xuất phát điểm rất thấp. Có những tiêu chí về giao thông, nước sạch, thực sự rất khó khăn.
Xã Đường Lâm – vốn nổi tiếng với làng cổ Đường Lâm, nhưng thời điểm khi bắt tay vào xây dựng NTM, theo nhận định của chính quyền và nhân dân nơi đây thì tình hình lúc đó đúng là: Ngổn ngang trăm mối. Bởi xã có địa bàn rộng, trên địa bàn có vùng đồi gò, đất bạc màu nên khó khăn trong việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp. Dân số lại khá đông, tỷ lệ lao động nông nghiệp cao, thu nhập bình quân đầu người mới đạt khoảng 16-17 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo còn 6,25%; trên địa bàn xã lại không có doanh nghiệp nên việc huy động nguồn vốn xây dựng NTM khó khăn.
Khai mạc gian trưng bày sản phẩm OCOP tại cổng làng Mông Phụ - xã Đường Lâm
Nhìn lại thành quả đạt được và chặng đường xây dựng NTM, hẳn trong lòng mỗi người dân sinh ra, lớn lên và gắn bó với quê hương Sơn Tây đều cảm nhận rõ những đổi thay kỳ diệu ngay trong từng gia đình, từng ngõ xóm đến cộng đồng dân cư. Sự đổi thay này, được kết tinh từ sức mạnh của sự đoàn kết, nỗ lực của cấp ủy, chính quyền và nhân dân. Địa phương đã phát huy tốt nội lực, tranh thủ tối đa ngoại lực, chủ động lồng ghép có hiệu quả các nguồn vốn để đầu tư xây dựng, làm thay đổi hẳn diện mạo, chất lượng cuộc sống vùng nông thôn.
Tính từ năm 2010-2019, toàn xã huy động được 1.709,177 tỷ đồng để đầu tư cho chương trình xây dựng NTM. Đến năm 2020, Thành phố, Thị xã đã bố trí thêm 252,450 tỷ đồng để tiếp tục triển khai thực hiện chương trình NTM trên địa bàn thị xã. Từ năm 2010 đến nay, thị xã đã bố trí gần 367,3 tỷ đồng cho 156 dự án về phát triển giao thông nông thôn dài 221,53km. Trong đó, đường trục xã, liên xã đã nhựa hóa, bê tông hơn 58km, đạt 100% theo cấp kỹ thuật của Bộ Giao thông vận tải; đường trục thôn, liên thôn đã nhựa hóa, bê tông hóa 129,2km, đạt 100%. Song song đầu tư cơ sở hạ tầng, để bảo đảm các vùng sản xuất, phục vụ phát triển nông nghiệp, thị xã quy hoạch các vùng trồng trọt, chăn nuôi, phát triển trang trại, gia trại, vùng trồng rau an toàn, cây ăn quả... đồng thời, tập trung cho công tác dồn điền, đổi thửa, ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ vào sản xuất, góp phần tăng năng suất cây trồng, vật nuôi, nâng cao thu nhập cho nông dân.
Đến nay, đã có 6/6 xã đã về đích NTM, trong đó, năm 2014 xã Sơn Đông đạt chuẩn NTM; năm 2015 có thêm 2 xã: Đường Lâm, Thanh Mỹ đạt chuẩn NTM; năm 2016 thêm xã Xuân Sơn đạt chuẩn NTM; năm 2017 thêm xã Cổ Đông đạt chuẩn NTM và đến hết năm 2018, Kim Sơn là xã cuối cùng đạt chuẩn NTM và thị xã hoàn thành kế hoạch 6/6 xã đạt chuẩn NTM về đích trước 2 năm với đầy đủ 19/19 tiêu chí.
Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn của thị xã năm 2019 đạt 46,6 triệu đồng/người/năm, tăng 29,9 triệu đồng/người/năm so với năm 2010. Giá trị sản xuất Công nghiệp - Xây dựng trên địa bàn năm 2019 ước thực hiện 4.459 tỷ đồng (giá so sánh), đạt 100,7% kế hoạch năm, tăng 9,2% so với cùng kỳ. Nhìn chung, tình hình công nghiệp - xây dựng toàn thị xã phát triển ổn định có chiều hướng tăng so với cùng kỳ năm trước. Năm 2020, cụm Công nghiệp Sơn Đông được UBND TP Hà Nội phê duyệt thành lập mới. Năm 2019, thị xã Sơn Tây có 05 sản phẩm được UBND Thành phố Quyết định công nhận đạt sản phẩm OCOP 3 sao. Năm 2020, Thị xã đăng ký 34 sản phẩm OCOP, hiện nay có 29 sản phẩm dự thi và được Hội đồng thẩm định OCOP thị xã đánh giá, phân hạng đạt sản phẩm OCOP đạt hạng 3 Sao, 4 Sao, trình UBND Thành phố xem xét, công nhận.
Có thể thấy, chương trình xây dựng nông thôn mới đã làm thay đổi hoàn toàn diện mạo vùng quê nông thôn ở Sơn Tây. Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo khu vực nông thôn của thị xã chỉ còn 0,3% (thấp hơn bình quân chung của TP là 0,42%) 100% giao thông được cứng hóa; 100% trạm y tế các xã đạt chuẩn theo quy định của Bộ Y tế; 100% số thôn, tổ dân phố có nhà văn hóa hoặc nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng; 89,73% số người dân trên địa bàn thị xã tham gia bảo hiểm y tế.
Xác định chương trình xây dựng nông thôn mới là không có điểm dừng, với kết quả đạt được, thị xã Sơn Tây đã có kế hoạch nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới trong giai đoạn tiếp theo. Trong đó, năm 2020, sẽ phấn đấu có một xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đến năm 2025: Phát triển các ngành kinh tế, gắn với du lịch sinh thái, du lịch văn hóa tâm linh, Phát triển nông nghiệp; nâng cao chất lượng chương trình xây dựng nông thôn mới, chăm lo đời sống của nông dân; Nâng cao hiệu quả công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch, đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng đô thị văn minh, hiện đại; Tiếp tục giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; tăng cường tiềm lực quốc phòng và sức mạnh tổng hợp của lực lượng vũ trang thị xã.
Các đồng chí lãnh đạo Thành phố trao Quyết định công nhận và tặng hoa chúc mừng thị xã
Vượt qua muôn vàn khó khăn, một vùng quê nông thôn ở Sơn Tây đã thực sự khởi sắc đó là minh chứng rõ ràng về những bước đi đúng đắn, những cách làm sáng tạo của cấp ủy, chính quyền địa phương và sự đồng lòng của nhân dân tạo thành sức mạnh đoàn kết để mỗi người dân sinh ra, lớn lên và gắn bó với Sơn Tây tiếp tục cống hiến và kỳ vọng quê hương ngày càng đổi mới, giàu đẹp hơn.
“Ngày 14-11-2020, chúng tôi đã nhận được quyết định công nhận đạt chuẩn NTM. Tuy vậy, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thị xã Sơn Tây luôn xác định phải không ngừng cố gắng duy trì, nâng cấp và hoàn thiện những tiêu chí đạt được, để làm nên một diện mạo nông thôn phát triển về kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao”, Chủ tịch UBND thị xã Sơn Tây - Nguyễn Huy Khánh cho biết.
