Trong suốt chiều dài lịch sử, cư dân vùng đất Tân Lạc đã sáng tạo nên một di sản văn hóa vừa phong phú, vừa đa dạng và đặc sắc. Huyện Tân Lạc được biết đến là một trong những cái nôi văn hóa của người Mường, với những giá trị truyền thống được lưu giữ như: Mo Mường, chiêng Mường, hát ví, nhạc cụ dân tộc… cùng nhiều sản phẩm thủ công truyền thống đặc sắc như dệt thổ cẩm, đan lát, rượu cần…
Hoạt động du lịch tại các xã vùng cao huyện Tân Lạc ngày càng có nhiều bước chuyển biến. Để các xã vùng cao đạt tiêu chuẩn khu du lịch cấp tỉnh vào năm 2030, Ban thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh Hòa Bình đã ban hành Chương trình và xây dựng Đề án “Xây dựng các xã vùng cao huyện Tân Lạc trở thành khu du lịch cấp tỉnh vào năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050”.
Huyện xác định phát triển du lịch trên địa bàn các xã vùng cao là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của cả hệ thống chính trị và người dân. Do đó, địa phương tập trung phát triển theo hướng bền vững, khai thác hiệu quả tiềm năng về du lịch. Đồng thời, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên nhiên, môi trường, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa đặc sắc.
Theo đó, huyện Tân Lạc phấn đấu đến năm 2030 hoàn thành 100% điều kiện và được công nhận là khu du lịch cấp tỉnh; đón 115.000 lượt khách du lịch (khoảng 15.000 lượt khách quốc tế); doanh thu từ du lịch đạt khoảng 100 tỷ đồng.
Đến năm 2050, địa phương đặt mục tiêu xây dựng xã Vân Sơn trở thành thị trấn của huyện Tân Lạc, là trung tâm tiếp đón, phân phối khách du lịch đến các xã vùng cao và khu vực lân cận. Các xã vùng cao trở thành khu du lịch trọng điểm của tỉnh, là điểm đến hấp dẫn khách du lịch trong nước và quốc tế, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội…
Để hoàn thành các mục tiêu này, thời gian tới, huyện sẽ tập trung huy động nguồn lực đầu tư phát triển hạ tầng giao thông các điểm đến, giao thông kết nối liên vùng, điểm dừng chân, bãi đỗ phương tiện; hạ tầng kỹ thuật viễn thông. Khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư cơ sở lưu trú, nhà hàng, khách sạn, khu vui chơi giải trí, ưu tiên xây dựng các cơ sở đạt tiêu chuẩn cao cấp, hỗ trợ cải tạo, nâng cấp các điểm du lịch cộng đồng. Chú trọng trồng, bảo vệ rừng, xây dựng cảnh quan hấp dẫn, bản sắc dọc các tuyến đường, các điểm tham quan, du lịch.
Huyện Tân Lạc chú trọng tập trung phát triển 03 dòng sản phẩm chủ đạo là du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái nông nghiệp, nông thôn
Ngoài ra, tích cực xúc tiến; ứng dụng công nghệ số, du lịch thông minh để quản lý, quảng bá khu du lịch. Tập trung phát triển 03 dòng sản phẩm chủ đạo là du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái nông nghiệp, nông thôn. Đồng thời, phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế về tài nguyên, phát triển đa dạng các sản phẩm du lịch khác, đáp ứng nhu cầu của thị trường.
Song song với đó, xác định mục tiêu đầu tư du lịch tập trung vào 3 xã trọng điểm gồm: Vân Sơn, Quyết Chiến và Ngổ Luông (cách trung tâm huyện khoảng 20km về phía Tây, độ cao so với mực nước biển từ 800 -1000 m). Đây là khu vực có tỷ lệ che phủ rừng cao nên thời tiết, khí hậu luôn mát mẻ về mùa hè. Vào mùa đông, thời tiết thường lạnh hơn nhưng vẫn có nhiều ngày nắng đẹp, tạo nên cảnh quan mây núi vô cùng đặc sắc. Đặc biệt, trên địa bàn có nhiều hang động đẹp như: động Nam Sơn được xếp hạng di tích cấp quốc gia; hang Núi Kiến được xếp hạng di tích cấp tỉnh...
Bên cạnh đó, cộng đồng dân cư vùng cao huyện Tân Lạc còn lưu giữ được nhiều giá trị văn hóa truyền thống gắn với bản sắc người Mường như: nhà sàn cổ, đồ dùng gia đình, trang phục, thuần phong mỹ tục, lễ hội truyền thống, diễn xướng Mo Mường, dân ca, trò chơi dân gian, ẩm thực...
Trên địa bàn huyện đã hình thành điểm du lịch cộng đồng xóm Chiến và mở tour, tuyến tham quan thu hút khá đông du khách. Thu nhập từ dịch vụ du lịch đã góp phần nâng cao đời sống nhân dân. Hệ thống đường làng, ngõ xóm được chỉnh trang sạch đẹp, người dân ứng xử thân thiện, mến khách.
Vịnh Ngòi Hoa (Tân Lạc, Hòa Bình) đẹp như tranh, được ví như ‘Hạ Long trên cạn”
Thời gian tới, huyện Tân Lạc tăng cường thu hút đầu tư, kêu gọi những doanh nghiệp có thực lực đến triển khai các dự án du lịch. Đồng thời xây dựng hình ảnh du lịch Tân Lạc có khả năng cạnh tranh và bền vững, gắn việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa với phát triển du lịch, giữ gìn cảnh quan thiên nhiên, bảo vệ môi trường.
