Spinoza (1632-1677) là một triết gia lớn người Hà Lan, tạo nên ảnh hưởng đáng kể cho sự phát triển của triết học phương Tây thế kỷ XVII-XVIII. Spinoza có nhiều đóng góp cho sự phát triển của triết học phương Tây trên các phương diện bản thể luận, nhận thức luận, đạo đức học. Có thể nói, Spinoza đã để lại dấu ấn của riêng mình trong dòng chảy tư tưởng của nhân loại. Đặc biệt, phiếm thần luận của Spinoza đã được các nhà tư tưởng thế hệ sau tiếp nhận theo những cách khác nhau và vẫn còn tạo nên nhiều cuộc tranh luận trong lĩnh vực thần học và triết học trên thế giới.
Triết học của Spinoza là một trong những nỗ lực triệt để nhất nhằm xây dựng một bản thể học thuần túy bằng một chất vô hạn duy nhất. Cuốn sách này, trình bày những ý tưởng chính của Spinoza dưới dạng từ điển, có chủ đề là sự đối lập giữa đạo đức và luân lí, và mối liên hệ giữa các mệnh đề đạo đức và hữu thể học. Đạo đức của ông là tập tính học, thay vì là khoa học luân lí.
“Không có triết gia nào đức hạnh hơn, cũng không có ai bị lăng mạ và căm ghét nhiều như ông. Để hiểu được lí do này thì chỉ nhắc lại luận đề lí thuyết quan trọng của thuyết Spinoza là không đủ: một bản thể duy nhất có vô hạn thể tính, Deus sive Natura , toàn bộ “mọi tạo vật” chỉ là những thể cách của những thể tính, hay là những biến thể của bản thể này. Nhưng vẫn thiếu sót nếu ta đơn thuần chỉ ra làm sao thuyết phiếm thần và vô thần kết hợp với nhau trong luận đề ấy, đồng thời cũng phủ định một Thượng Đế luân lí, sáng tạo và siêu việt”. - Gilles Deleuze
Gilles Deleuze (1925-1995) là triết gia Pháp có ảnh hưởng về triết học, văn học, điện ảnh và cả hội họa của thế kỷ XX. Một số tác phẩm chính của ông như Différence et Repétition (1968), Logique du sens (1969), Mille plateaux (1980) có tiếng vang lớn trong giới đại học phương Tây và hết sức thịnh hành trong những năm 1970, 1980. Tư tưởng của Deleuze đôi khi dựa vào chủ nghĩa hậu-cấu trúc.
Gilles Deleuze đặt ra lập luận rằng triết học của Spinoza là một triết học thực hành, với trọng tâm là phát triển cuộc sống hạnh phúc và đạo đức. Ông diễn giải và phân tích các khái niệm quan trọng của Spinoza như bản thể, bản thể học, và tự nhiên, và giải thích cách chúng liên quan đến đạo đức.
Một trong những ý tưởng quan trọng nhất trong triết học của Spinoza là bản thể, một thực tại duy nhất, vô hạn và vĩnh cửu. Deleuze lập luận rằng vì bản thể duy nhất và vĩnh cửu, nên tất cả mọi thứ trong vũ trụ đều là biến thể của bản thể và mọi thứ đều liên quan đến nhau. Điều này dẫn đến quan điểm về việc đối xử với người khác với tôn trọng và lòng trắc ẩn.
Triết học thực hành - Spinoza đã đóng góp quan trọng vào việc tái khám phá và hiểu rõ hơn về triết học của Spinoza, và tiếp tục là một tài liệu quan trọng trong lĩnh vực triết học.
Nhân dịp ra mắt sách mới, Nxb Tri Thức cùng với Viện Pháp tại Hà Nội tổ chức buổi Tọa đàm Giới thiệu sách Spinoza - Triết học thực hành
Tác giả Gilles Deleuze
TỌA ĐÀM GIỚI THIỆU SÁCH
SPINOZA - TRIẾT HỌC THỰC HÀNH
Tác giả: Gilles Deleuze
Dịch giả: Nguyễn Anh Cường
Nxb Tri thức phát hành quý 4/2023
Thời gian từ 14:30 – 16:30; Thứ tư, ngày 27/12/2023
Địa điểm: Phòng Paris II - Viện Pháp tại Hà Nội, Số 15 Thiền Quang, Hà Nội
Trịnh Thế Quyền
