VNHN - Một vài lần đến thăm những nơi ông làm việc, tôi được biết đến ông - một nhà giáo, nhà khoa học nhiệt thành, nhà quản lý giàu tâm huyết với sự nghiệp đào tạo và nghiên cứu khoa học vinh quang. Nhiều năm qua, ông đã có những cống hiến đáng trân trọng cho sự phát triển và bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc và đóng góp cho sự nghiệp phát triển đại dương thế giới. Ông là PGS.TS Nguyễn Chu Hồi - nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Cán bộ giảng dạy, Nghiên cứu viên Cao cấp của trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc gia Hà Nội và hiện là Phó Chủ tịch thường trực Hội Nghề cá Việt Nam thuộc Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam (VUSTA).
PGS.TS Nguyễn Chu Hồi sinh ngày 15/5/1952 ở miền quê Thường Tín, tỉnh Hà Tây (cũ), nhưng ông trưởng thành và gắn bó với mảnh đất Đa Hòa, xã Bình Minh, huyện Khoái Châu, tỉnh HưngYên. Hai miền đất với truyền thống cách mạng, hiếu học đã hun đúc, bồi đắp cho chặng đường dài sau này của nhà giáo, nhà khoa học biển - PGS.TS Nguyễn Chu Hồi. Đi qua những gian khó, nhọc nhằn tuổi thơ ấu, ngay khi còn nhỏ, ông đã sớm bộc lộ tinh thần ham học hỏi, nghị lực vươn lên trong cuộc sống. Tốt nghiệp THPT tại trường Chu Văn An - ngôi trường giàu truyền thống bậc nhất Thủ đô, ông dự thi và đỗ ngay vào trường ĐH Tổng hợp Hà Nội. Miệt mài học tập, bồi dưỡng tri thức trên ghế giảng đường, sau khi tốt nghiệp ĐH năm 1974, ông về Tp. Hải Phòng công tác ở Viện Nghiên cứu Biển(nay là Viện Tài nguyên và Môi trường biển), thuộc Viện Khoa học Việt Nam lúc bấy giờ(nay là Viện Hàn Lâm Khoa học & Công nghệ Việt Nam), chính thức dấn thân vào “Sự nghiệp biển đảo” và gắn bó gần 26 năm ở cơ sở Hải Phòng. Đến năm 1984, ông bảo vệ thành công Luận án TS tại ĐH Tổng hợp Vacsava(Ba Lan) và trở về nước làm Trưởng phòng nghiên cứu của Trạm Nghiên cứu biển Vịnh Bắc Bộ. Nơi đây, ông say mê cống hiến bằng cả tâm sức mình và trải qua nhiều vị trí công tác như: Trưởng phòng Địa môi trường biển, Trạm phó Trạm nghiên cứu biển Vịnh Bắc Bộ, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu biển tại Hải Phòng thuộc Viện Khoa học Việt Nam, Phó Viện trưởng Viện Hải dương học, kiêm Phân viện trưởng Phân viện Hải dương học tại Hải Phòng thuộc Trung tâm Khoa học tự nhiên và Công nghệ Quốc gia, Giám đốc (kiêm nhiệm) Trạm Quan trắc môi trường biển phía Bắc. Năm 2001, ông chuyển công tác về Hà Nội và giữ chức Phó Viện trưởng, rồi Viện trưởng Viện Kinh tế và Quy hoạch Thủy sản thuộc Bộ Thủy sản (nay là Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn), Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường(TNMT). Đầu năm 2012, PGS.TS Nguyễn Chu Hồi nghỉ chức vụ quản lý NN theo quy định và tham gia công tác giảng dạy, nghiên cứu tại trường ĐH Khoa học tự nhiên, ĐHQG Hà Nội. Cho đến tháng năm 2019, ông nghỉ hưu và làm việc tiếp tại Hội nghề cá Việt Nam.
PGS.TS Nguyễn Chu Hồi
Nhìn lại chặng đường dài đã đi qua, ông bồi hồi chia sẻ từng dấu son, và lặng lẽ chiêm nghiệm cùng tôi lại hành trình chinh phục đỉnh cao tri thức, sống, làm việc, tận hiến cùng niềm say mê bất tận với biển cả. Ngày còn công tác tại Viện Nghiên cứu biển ở Hải Phòng, luôn say mê, tập trung nghiên cứu, đi sâu vào khoa học biển, ông đã được Viện tin tưởng giao chủ trì một nội dung chuyên môn trong Đề tài cấp Nhà nước “Điều tra tổng hợp vùng biển ven bờ Quảng Ninh – Hải Phòng” ngay từ năm 1975 khi ông mới ra trường. Năm 1976, ông đã có bài viết đầu tay được đăng trong Báo Khoa học Thường thức và đến năm 1977 đã có báo cáo tham luận và được đăng trong Kỷ yếu tóm tắt Hội nghị Khoa học biển Toàn quốc lần thứ nhất ở Nha Trang. Nhớ lại thời kỳ khó khăn của đất nước những năm đầu sau ngày thống nhất, khi đó ông là Ủy viên BCH Công đoàn và Bí thư Đoàn thanh niên của Trạm Nghiên cứu Biển Vịnh Bắc Bộ, ông đã cùng tập thể kiên quyết trụ vững, tiếp tục ổn định tình hình, tạo công việc cho cán bộ công nhân viên. Vượt qua giai đoạn này, sau khi bảo vệ thành công Luận án TS tại Ba Lan trở về, ông tiếp tục làm việc và có nhiều ý tưởng, triển khai nhiều biện pháp tăng gia sản xuất đưa đơn vị ngày một phát triển hơn. Vừa tháo gỡ khó khăn trước mắt, PGS.TS Nguyễn Chu Hồi cùng đội ngũ cán bộ cơ quan tập trung xây dựng một số chiến lược phát triển cơ sở khoa học biển ở phía Bắc, ưu tiên một số hướng nghiên cứu mới như : địa môi trường biển, sinh học môi trường biển, hóa học môi trường biển, sinh thái và tài nguyên sinh vật biển, thủy thạch động lực bờ biển, quản lý tổng hợp vùng biển,…Tham mưu đề xuất và tập trung cho các nhiệm vụ thực tế ở cấp quốc gia và các địa phương đang cần tháo gỡ, giúp cho công tác quy hoạch và giảm thiểu thiệt hại thiên tai và sự cố môi trường biển được thực hiện hiệu quả.
Cuốn sách Tài nguyên Môi trường và Chủ quyền Biển, Đảo Việt Nam - một trong những công trình chứa đựng nhiều tâm huyết của PGS.TS Nguyễn Chu Hồi.
Trong công tác NCKH, đến nay PGS.TS Nguyễn Chu Hồi đã có 229 bài báo đứng tên đầu, và là tác giả hoặc đồng tác giả của 47 cuốn sách, giáo trình được công bố trong nước và quốc tế, bên cạnh hàng trăm bài viết, trả lời phỏng vấn về biển đảo đăng trên các báo và trang mạng trong và ngoài nước(ông được ví là “Nhà báo tay trái”). Ông cũng đã chủ trì hơn 10 đề tài và nhiệm vụ khoa học cấp NN, 57 đề tài, nhiệm vụ cấp ngành và địa phương; đào tạo gần 60 thạc sĩ, 11 tiến sĩvà hàng trăm sinh viên; là điều phối viên Quốc gia của khoảng 15 dự án hợp tác quốc tế, tư vấn quốc gia của 40 dự án quốc tế tại Việt Nam; phó tổng biên tập và thành viên Hội đồng biên tập của một số tạp chí trong nước và quốc tế về biển và đại dương. Ông cũng nguyên là Trưởng Tiểu ban Khoa học - Công nghệ biển khu vực ASEAN (SCMSAT) nhiệm kỳ 1998 – 2001, nguyên Trưởng nhóm công tác khu vực ASEAN về Môi trường biển và ven bờ (AWGCME) ba nhiệm kỳ từ 2001 – 2012, nguyên Trưởng ban Điều phối Quốc gia của Sáng kiến Rừng ngập mặn cho tương lai (IUCNMFF) (2010 - 2015); nguyên là đầu mối Quốc gia Dự án toàn cầu của FAO-GEF-GOF về “Tăng cường năng lực để quản lý nghề cá và đa dạng sinh học ở các vùng biển ngoài quyền tài phán Quốc gia”. Hiện nay, ông là thành viên Ban chỉ đạo Diễn đàn Đại dương toàn cầu (GOF), thành viên Ban chỉ đạo Quốc gia của Chương trình Dự án nhỏ Quỹ môi trường toàn cầu của UNDP Việt Nam (UNDP GEF SGP). PGS.TS Nguyễn Chu Hồi đã đến 65 nước trên thế giới để tham dự, báo cáo tại hàng trăm hội thảo, hội nghị quốc tế và khu vực về các vấn đề biển và đại dương. Luôn nhiệt huyết với sự nghiệp đào tạo, ông vẫn ngày ngày tham gia giảng dạy và truyền thụ kiến thức đến đội ngũ kế cận về quản lý tài nguyên và môi trường biển ở Khoa Môi trường, Trường ĐH Tổng hợp Hà Nội (nay là Trường ĐH Khoa học tự nhiên, ĐHQG Hà Nội). Hàng năm, ông đều trực tiếp đứng lớp, tập huấn, đối thoạivới hàng nghìn đối tượng khác nhau trên cả nước, từ các thầy cô giáo, các lực lượng vũ trang, các cán bộ quản lý lãnh đạo trong các cơ quan Nhà nước, đến các cộng đồng dân cư ven biển, đặc biệt là ngư dân. Xuyên suốt chặng đường dài nghiên cứu, đào tạo đã đi qua, PGS.TS Nguyễn Chu Hồi đã sống trọn vẹn cả bốn “vai” của cuộc đời “Nhà khoa học - Nhàgiáo - Nhà quản lý -Nhà báo” và sự ghi nhận, những danh hiệu như là lẽ tất yếu dành cho những đóng góp đáng trân trọng của ông. Tại Hội nghị Thượng đỉnh toàn cầu về Môi trường và Phát triển họp tại Rio de Janeiro(Brasin) vào tháng 6 năm 2012 (Rio+20) ông là người Việt Nam duy nhất được Diễn đàn Đại dương Toàn cầu vinh danh trong số 70 nhà khoa học và quản lý đã có cống hiến cho sự phát triển bền vững của đại dương thế giới.Giải thưởng quốc gia “Vì biển xanh quê hương” do Bộ TNMT trao, ông là người đầu tiên được nhận. Cả cuộc đời, ông đã nhận được nhiều hình thức khen thưởng, giải thưởng, huy hiệu, huy chương, kỷ niệm chương,... trong học tập, nghiên cứu khoa học và công tác quản lý. Gần đây, Ban Tuyên giáo Trung ương(2016) và Bộ Thông tin và Truyền thông (2017) đã trao tặng ông Bằng khen về thành tích suất sắc trong công tác “Tuyên truyền biển, đảo”. Năm 2018, Bộ trưởng Bộ TNMT tặng ông bằng khen về đóng góp xây dựng Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Năm nay (2020) ông vinh dự nhận Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng.
