Tự hào cho Trường Đại học Mỏ - Địa chất hôm nay, Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nhà giáo Ưu tú cho 02 nhà giáo đang đóng góp cho sự phát triển chung của Trường. Và chúng tôi có dịp gặp gỡ GS.TS. Bùi Xuân Nam - Phó Bí thư Đảng ủy Trường, Phó Hiệu trưởng, Thành viên Hội đồng Trường. Năm 2021, thầy vinh dự được tặng danh hiệu NGƯT. Tròn 25 năm cống hiến sức mình ở vai trò người lái đò tri thức, thầy đã để lại những dấu ấn đậm nét cho sự phát triển của ngành công nghiệp mỏ nói riêng. Thầy luôn được đồng nghiệp và nhiều thế hệ sinh viên quý trọng!
NGƯT.GS.TS. Bùi Xuân Nam - Phó Bí thư Đảng ủy Trường, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Mỏ - Địa chất.
Vẫn nụ cười đôn hậu, nét mặt tươi vui, NGƯT.GS.TS. Bùi Xuân Nam đã chia vui về sự nghiệp cống hiến trong ngành Giáo dục của mình. Thấm thoắt gần 3 năm, nay tôi có dịp gặp lại thầy.
Nghề đã chọn đúng người.
NGƯT.GS.TS Bùi Xuân Nam sinh năm 1974 trong một gia đình gia giáo, trên quê hương Yên Quang, Ý Yên, tỉnh Nam Định. Sau khi tốt nghiệp cấp 3, thầy thi đỗ điểm cao vào Trường Đại học Mỏ - Địa chất, năm 1996 tốt nghiệp xuất sắc tại khoa Mỏ và được giữ lại trường làm giảng viên. Tại đây, thầy tiếp tục theo học cao học và bảo vệ xuất sắc luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Khai thác Mỏ năm 2001. Ngoài thời gian giảng dạy, thầy tích cực tham gia NCKH và đi thực tế địa phương. Thầy được cử sang CHLB Đức làm NCS và đã bảo vệ xuất sắc luận án Tiến sĩ kỹ thuật về Khai thác Mỏ tại TU Bergakademie Freiberg năm 2005.
Về nước, TS. Bùi Xuân Nam tiếp tục công tác giảng dạy tại Bộ môn Khai thác Lộ thiên. Thầy luôn nhiệt huyết trong giảng dạy, đam mê NCKH, say sưa viết sách và giáo trình,.. Để rồi, thầy lần lượt được bổ nhiệm làm Trưởng Bộ môn Khai thác Lộ thiên, Trưởng khoa Mỏ của Trường Đại học Mỏ - Địa chất. Năm 2009, thầy vinh dự được Hội đồng chức danh Giáo sư Nhà nước xét công nhận đạt chuẩn chức danh PGS khi tròn 35 tuổi.
Từ tháng 5/2013, PGS.TS Bùi Xuân Nam được bổ nhiệm làm Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Mỏ - Địa chất. Năm 2018, thầy vinh dự được Hội đồng chức danh Giáo sư Nhà nước xét công nhận đạt chuẩn Giáo sư và được Nhà trường bổ nhiệm chức danh Giáo sư ngành Mỏ. Niềm vui nhân đôi, dịp 20/11/ 2021, GS.TS. Bùi Xuân Nam vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nhà giáo Ưu tú.
Vinh quang sự nghiệp trồng người
NGƯT.GS.TS Bùi Xuân Nam đã để lại những kỷ niệm, dấu ấn khó phai mờ trong lòng đồng nghiệp và các thế hệ sinh viên Trường Đại học Mỏ - Địa chất. Trên mỗi cương vị công tác, thầy đã làm tròn chữ “Thầy” cao quý.
Trên cương vị Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Mỏ - Địa chất, NGƯT.GS.TS. Bùi Xuân Nam đã cùng BCH Đảng bộ, BGH Nhà trường đoàn kết, nhất trí, đồng tâm hiệp lực, đưa sự nghiệp giáo dục, đào tạo của Nhà trường đạt được nhiều thành tựu nổi bật: Ổn định quy mô đào tạo đại học và sau đại học; mở nhiều chương trình đào tạo mới đáp ứng nhu cầu xã hội; triển khai công tác kiểm định cơ sở đào tạo và các chương trình đào tạo; cơ cấu tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của đội ngũ giảng viên được quan tâm, hoàn thiện; chất lượng đào tạo của Nhà trường ngày càng được khẳng định.
Nhiều thế hệ sinh viên kính trọng thầy ở cương vị lãnh đạo Bộ môn Khai thác Lộ thiên và Trường Đại học Mỏ - Địa chất. Thầy đã cùng đồng nghiệp, đội ngũ nhà giáo, giảng viên đưa Bộ môn Khai thác Lộ thiên trở thành địa chỉ đào tạo và nghiên cứu khoa học có uy tín ở trong nước và quốc tế. NGƯT.GS.TS. Bùi Xuân Nam và đồng nghiệp của Bộ môn trực tiếp giảng dạy, đào tạo các bậc đào tạo đại học, thạc sĩ, tiến sĩ ngành Khai thác Mỏ và chuyên ngành Khai thác Mỏ lộ thiên; chủ trì và tham gia nghiên cứu khoa học với nhiều đề tài, dự án cấp Nhà nước, cấp Bộ, cấp Tỉnh và các đề tài NCKH phục vụ sản xuất có gắn với hợp tác quốc tế.
Với tư cách là Trưởng Bộ môn, NGƯT.GS.TS Bùi Xuân Nam thường trăn trở là làm sao để đầu tư xây dựng đội ngũ cán bộ giảng dạy có chất lượng? Thầy luôn tạo điều kiện tốt nhất để đội ngũ giảng viên của Bộ môn được đào tạo cơ bản, không ngừng được trau dồi kiến thức, học tập nâng cao trình độ chuyên môn, đảm bảo cho công tác giảng dạy và NCKH.
Rất bận, bởi trên đôi vai thầy đảm đương nhiều trọng trách cao cả trên cương vị quản lý, giảng dạy, NCKH, là thành viên Hội Giáo sư Mỏ thế giới (Society of Mining Professors), Thư ký Hội đồng Giáo sư liên ngành Khoa học Trái đất – Mỏ; Tổng biên tập Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Mỏ - Địa chất; Thành viên Ban biên tập các tạp chí quốc tế: Mining Science and Technology, Occupational Safety in Industry, NEWS of the Ural State Mining University (LB Nga) và là phản biện tiềm năng của nhiều tạp chí và hội nghị khoa học quốc tế có uy tín.… Bất kỳ trên cương vị nào, NGƯT.GS.TS Bùi Xuân Nam cũng luôn cố gắng hoàn thành thật tốt nhiệm vụ được giao.
GS.TS. Bùi Xuân Nam (thứ hai từ trái sang) vinh dự nhận danh hiệu Nhà giáo Ưu tú.
Và có lẽ, đồng nghiệp trong và ngoài nước và các thế hệ sinh viên luôn nhớ và trân quý NGƯT.GS.TS Bùi Xuân Nam. Thầy là nhà giáo, nhà quản lý giàu năng lượng trong viết sách, giáo trình, bài giảng: 21 đầu sách chuyên khảo, tham khảo, giáo trình in tại các nhà xuất bản uy tín trong và ngoài nước đã được sinh viên, học viên cao học, NCS và các nhà khoa học đón nhận nhiệt tình; tiêu biểu là những cuốn sách thầy là chủ biên và đồng tác giả những năm gần đây: Proceedings of the International Conference on Innovations for Sustainable and Responsible Mining, ISRM 2020 - Volume 1-2, Springer, Cham (2020); Tối ưu hóa sự phối hợp giữa máy xúc và ô tô cho các mỏ than lộ thiên vùng Quảng Ninh (2020); Công nghệ khai thác các mỏ quặng titan sa khoáng ven biển Việt Nam (2020); Dự báo chấn động nổ mìn trong khai thác mỏ lộ thiên bằng mô hình trí tuệ nhân tạo (2020); Khai thác quặng lộ thiên (2017); Công tác khoan - nổ mìn và kỹ thuật an toàn sử dụng VLNCN trong ngành mỏ và công trình (2017); Nâng cao chất lượng khoáng sản trong khai thác mỏ lộ thiên (2016); An toàn, vệ sinh lao động (dùng cho các trường đại học, cao đẳng nhóm ngành công nghệ kỹ thuật mỏ - địa chất) (2016); Các phương pháp chuẩn bị đất đá bằng cơ giới trong khai thác mỏ lộ thiên (2016),… Từ năm 2010 đến nay, NGƯT.GS.TS Bùi Xuân Nam còn chủ trì và tham gia nhiều đề tài NCKH Quốc tế, cấp Nhà nước, cấp Bộ, tiêu biểu như: Pre-feasibility Study and Analysis on the Application of Municipal Solid Waste and Industrial Waste Recycling in Vietnam – Case Study of Cao Ngan (2021); Technical & Economic Assessment for Anthracite of Dong Bac Corporation to FT-Diesel (2020-2021); Nghiên cứu ứng dụng hệ thống mạng nơ-ron nhân tạo và các thuật toán tối ưu dự báo chấn động nổ mìn cho các mỏ lộ thiên Việt Nam (2021-2022); Đánh giá ảnh hưởng trong và sau khai thác xuống cote -100m mỏ đá Thường Tân III và Thường Tân IV xã Thường Tân, huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương (2019); Nghiên cứu xây dựng hệ thống kiểm soát chất lượng không khí nhằm bảo đảm an toàn lao động trong các mỏ khái thác than lộ thiên sâu khu vực Quảng Ninh (2018-2019); Nghiên cứu tái sử dụng tro than từ các nhà máy nhiệt điện làm nguyên liệu cho sản xuất vật liệu mao quản trung bình (MCM-41) phục vụ công tác bảo vệ môi trường (2016-2018); Hoàn thiện, phát hành giáo trình môn học an toàn, vệ sinh lao động và các tài liệu kèm theo cho các trường đại học, cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp nhóm ngành công nghệ kỹ thuật mỏ - địa chất (2016); Xây dựng và thử nghiệm bài giảng điện tử môn học an toàn - vệ sinh lao động tại một số trường đại học, cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp nhóm ngành công nghệ kỹ thuật mỏ - địa chất (2013); Nghiên cứu hoàn thiện công nghệ khoan - nổ mìn lỗ khoan đường kính lớn áp dụng cho mỏ đá lộ thiên gần khu vực dân cư ở Việt Nam (2011-2012),…
NGƯT.GS.TS Bùi Xuân Nam là tác giả của 02 sáng chế “Hệ thống và phương pháp giám sát và kiểm soát chất lượng không khí” và “Phương pháp dự báo chấn động nổ mìn trên mỏ lộ thiên”; đã công bố hàng trăm bài báo khoa học được đăng trên các tạp chí chuyên ngành, hội nghị khoa học trong nước và quốc tế (62 bài tạp chí ISI, 32 bài tạp chí Scopus, 10 bài tạp chí quốc tế khác, 70 bài tạp chí trong nước, 50 bài Hội nghi quốc tế, 27 bài Hội nghị quốc gia); đã tham gia báo cáo tại phiên toàn thể của nhiều Hội nghị khoa học quốc tế tại CHLB Đức, Nga, Ba Lan, Nhật Bản, Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia,...
Gắn bó với chuyên ngành yêu thích, NGƯT.GS.TS Bùi Xuân Nam đã chuyên tâm vào nghiên cứu các lĩnh vực: Khai thác mỏ an toàn và thân thiện với môi trường; Kỹ thuật và công nghệ tiên tiến trong khai thác mỏ lộ thiên; Tối ưu hóa và mô phỏng các quá trình sản xuất trên mỏ lộ thiên; Công nghệ và thiết bị làm tơi đất đá và khoáng sản bằng cơ giới; Bảo vệ môi trường và phát triển bền vững trong khai thác mỏ; Ứng dụng AI trong ngành mỏ; An toàn và sức khỏe nghề nghiệp trong ngành mỏ. Hiện tại, NGƯT.GS.TS Bùi Xuân Nam là Trưởng nhóm Nghiên cứu mạnh “Những tiến bộ trong khai thác mỏ bền vững và có trách nhiệm” - ISRM (Innovations for Sustainable Responsible Mining) của Trường Đại học Mỏ - Địa chất. Nhóm nghiên cứu này đã tập hợp 36 nhà khoa học trong nước và quốc tế có uy tín cùng nhau nghiên cứu các vấn đề liên quan đến sự phát triển bền vững trong ngành công nghiệp mỏ. Trong giai đoạn 2021-2023, Nhóm nghiên cứu ISRM sẽ triển khai 1-2 đề tài cấp Nhà nước, 1-2 đề tài cấp Bộ và tương đương, 3-5 đề tài cấp cơ sở, 25-30 bài báo ISI, 5-10 bài báo Scopus, 5-10 bài báo Hội nghị quốc tế, 5-10 bài báo Hội nghị quốc gia; đào tạo 1-2 Tiến sĩ và 5-10 Thạc sĩ.
Đến nay, NGƯT.GS.TS. Bùi Xuân Nam đã hướng dẫn chính thành công 5 luận án Tiến sĩ, 47 luận văn Thạc sĩ và hơn 400 đồ án tốt nghiệp kỹ sư; hiện đang hướng dẫn 5 NCS và 2 học viên cao học.
Hội tụ trong NGƯT.GS.TS. Bùi Xuân Nam là sự tổng hòa của nhiều khía cạnh: nhà quản lý, nhà giáo, nhà khoa học. Trong vai trò và cương vị nào thầy cũng thể trách nhiệm trong công việc và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, bởi thầy luôn tự hào rằng mình đã gắn bó trọn cuộc đời với sự nghiệp trồng người cao quý. Từ những thành công đó, thầy đã vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nhà giáo Ưu tú năm 2021, Huân chương Lao động hạng Ba năm 2020; Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen năm 2013; Bộ trưởng Bộ GD&ĐT tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp Bộ năm 2010, tặng bằng khen các năm 1996, 2008, 2018, 2019; Liên hiệp Các hội KH&KT Việt Nam tặng Danh hiệu “Trí thức Khoa học và Công nghệ tiêu biểu năm 2019”; Huy hiệu "Thợ mỏ vẻ vang" năm 2016; Kỷ niệm chương "Vì thế hệ trẻ" năm 2020; Kỷ niệm chương "Cựu chiến binh Việt Nam" năm 2019, Giải thưởng Giọt hồng năm 2017,... cùng nhiều Bằng khen của các bộ, ban, ngành của trung ương và địa phương. Những kết quả đó chính là động lực giúp NGƯT.GS.TS. Bùi Xuân Nam ngày càng vững vàng, cùng với Đảng ủy, Ban Giám hiệu và tập thể các khoa, phòng, trung tâm đưa Trường Đại học Mỏ - Địa chất vươn lên mạnh mẽ trong thời hội nhập.
