Nghệ An: Đổi mới và nâng cao chất lượng truyền thông dân số trong tình hình mới

Nhận thức và hành động của đại bộ phận người dân về chính sách Dân số và phát triển đã có những chuyển biến tích cực, quy mô gia đình ít con được chấp nhận ngày càng rộng rãi. Tỷ suất sinh, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên và tốc độ tăng dân số nhanh cơ bản được khống chế; tình trạng sức khỏe, tuổi thọ trung bình ngày càng được nâng lên, góp phần quan trọng vào công cuộc xóa đói, giảm nghèo và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân tỉnh nhà.

Ngay sau khi Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về “Công tác dân số trong tình hình mới” được ban hành; Tỉnh ủy – HĐND - UBND tỉnh đã ban hành rất nhiều văn bản chỉ đạo, điều hành như: Chỉ thị số 25-CT/TU ngày 06/12/2018 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác Dân số & Phát tiển trên địa bàn tỉnh Nghệ An trong tình hình mới; Chương trình hành động số 75-CTr/TU ngày 06/12/2018 của Tỉnh ủy Nghệ An về thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị TW6, khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới; Quyết định số 1114/QĐ - UBND ngày 10/4/2019 của UBND tỉnh Nghệ An về việc ban hành kế hoạch thực hiện Chương trình hành động số 75 - CTr/TU ngày 06/12/2018 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về công tác dân số trong tình hình mới trên địa bàn tỉnh Nghệ An; Nghị quyết số 15/2020/NQ-HĐND ngày 13/11/2020 quy định một số chính sách dân số trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị để triển khai các nghị quyết, chỉ thị, quyết định, chương trình hành động trên đã đem đến những kết quả rất quan trọng trong công tác dân số .

Thực hiện Chương trình hành động số 75- CTr/TU ngày 06/12/ 2018 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về công tác dân số và phát triển trong tình hình mới theo tinh thần của Nghị quyết số 21- NQ/TW ngày 25/10/ 2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng; ngày 10/4/ 2020, Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An ban hành Đề án "Đổi mới và nâng cao chất lượng truyền thông về dân số trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2020 - 2025" nhằm tạo sự đồng thuận, ủng hộ tích cực của toàn xã hội trong việc tiếp tục giảm mức sinh giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên để tiến tới đạt mức sinh thay thế; từng bước đưa tỉ số giới tính khi sinh về cân bằng tự nhiên, tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số, phân bố dân cư hợp lý; nâng cao chất lượng dân số, góp phần phát triển kinh tế - xã hội tỉnh nhà. Theo đó, các mục tiêu cụ thể của đề án từ nay đến năm 2025 là: 100% cấp uỷ Đảng, chính quyền, các ban ngành, đoàn thể các cấp được cung cấp thông tin về dân số và phát triển; tiếp tục ban hành văn bản lãnh đạo, chỉ đạo và đầu tư nguồn lực để tổ chức các hoạt động truyền thông về dân số trong tình hình mới; 80% đến 85% người dân được cung cấp thông tin để nâng cao kiến thức về chất lượng dân số như: Bệnh tật, dị tật của bào thai và sơ sinh; sức khỏe tiền hôn nhân; hậu quả của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; sức khỏe sinh sản VTN/TN; sức khỏe người cao tuổi; 90% đến 95% các cặp vợ chồng, nam, nữ trong độ tuổi sinh đẻ được truyền thông nâng cao nhận thức, trách nhiệm về cuộc vận động mỗi cặp vợ chồng nên có hai con, quyền và trách nhiệm trong việc sinh con và nuôi dạy con tốt; lợi ích của việc thực hiện các biện pháp tránh thai và lựa chọn biện pháp kế hoạch hoá gia đình phù hợp; Ít nhất 90% người dân được cung cấp thông tin nhằm nâng cao kiến thức về thực trạng, nguyên nhân, hậu quả của tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh; già hóa dân số.

Để thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu của công tác dân số và phát triển trong tình hình mới; trong thời gian qua, Nghệ An đã tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ và giải pháp cơ bản như sau:

1. Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể về công tác dân số và phát triển nhằm tập trung giải quyết đồng bộ, toàn diện các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bố và chất lượng dân số. Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; các ban, ngành đoàn thể, tổ chức chính trị xã hội và của cả cộng đồng để giảm mức sinh và tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên nhằm ổn định quy mô dân số; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, chủ động thích ứng với già hoá dân số. Nêu cao tính gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong việc thực hiện chủ trương, chính sách về công tác dân số, quyền, trách nhiệm trong việc sinh đủ 2 con và nuôi dạy con tốt, xây dựng gia đình hạnh phúc, tạo tính lan toả trong toàn xã hội.
2. Đổi mới nội dung, phương thức tổ chức các hoạt động truyền thông nâng cao chất lượng dân số. Cùng với việc nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong việc tiếp tục thực hiện cuộc vận động "mỗi cặp vợ chồng nên có 2 con", bảo đảm quyền và trách nhiệm trong việc sinh con và nuôi dạy con tốt...thì nội dung truyền thông, giáo dục phải chuyển mạnh sang chính sách dân số và phát triển. Truyền thông về các chuyên đề bệnh tật, dị tật bào thai và sơ sinh; sức khoẻ tiền hôn nhân; tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; sức khỏe bà mẹ, trẻ em; sức khỏe sinh sản VTN/TN; sức khỏe người cao tuổi... để góp phần nâng cao nhận thức, thực hành về bình đẳng giới; đẩy mạnh truyền thông giáo dục chuyển đổi hành vi nhằm giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh. Tạo chuyển biến rõ nét ở những vùng có tỉ số giới tính khi sinh cao. Đặc biệt cần đổi mới toàn diện nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục dân số, sức khoẻ sinh sản trong và ngoài nhà trường để hình thành kiến thức và kỹ năng về dân số, sức khoẻ sinh sản đúng đắn, có hệ thống ở thế hệ trẻ.

3. Tiếp tục tổ chức có hiệu quả các hoạt động truyền thông về quyền và trách nhiệm của việc sinh con và nuôi dạy con tốt, xây dựng gia đình ấm no, bình đẳng, hạnh phúc; lợi ích của việc nên sinh đủ hai con và những hệ lụy của việc sinh đông con nhằm giảm mức sinh và tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên. Tăng cường các hoạt động gặp mặt, biểu dương khen thưởng các gia đình, cá nhân thực hiện tốt chính sách dân số; gia đình có 2 con làm ăn kinh tế giỏi; các đơn vị thực hiện tốt chính sách dân số.
4.  Nâng cao các hoạt động truyền thông về giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh và thích ứng với già hóa dân số bằng các hoạt động truyền thông nhằm nâng cao vai trò vị thế của phụ nữ và trẻ em gái; hệ lụy của mất cân bằng giới tính khi sinh và thực hiện bình đẳng giới; nâng cao đạo đức nghề nghiệp, ý thức chấp hành luật pháp của cán bộ y tế, chấm dứt tình trạng lạm dụng khoa học để lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức.
5. Tăng cường hơn nữa các hoạt động truyền thông vận động nâng cao nhận thức của cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể các cấp; các nhà hoạch định chính sách và những người có uy tín trong cộng đồng… về cơ hội, thách thức đối với việc chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi nhằm xây dựng, bổ sung, hoàn thiện các chính sách, kế hoạch và đầu tư cho việc chủ động thích ứng với già hóa dân số; xây dựng môi trường chăm sóc sức khỏe thân thiện với NCT nhất là ở gia đình và cộng đồng.
6. Nâng cao chất lượng của đội ngũ cán bộ làm công tác truyền thông dân số các cấp; Phát huy thế mạnh của thời đại công nghệ 4.0 qua internet, mạng xã hội, các trang web và các phương tiện truyền tin khác nhằm thực hiện đa dạng hoá các hình thức truyền thông về dân số để cung cấp thông tin phù hợp cho các nhóm đối tượng, từng vùng, miền cụ thể. Tổ chức có hiệu quả các hoạt động truyền thông trực tiếp và gián tiếp nhằm nâng cao nhận thức, chuyển đổi hành vi bền vững về dân số của mọi tầng lớp nhân dân. Chú trọng hình thức truyền thông qua mạng xã hội nhằm tạo tính lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng và toàn xã hội./.