Nam Đàn nổi tiếng là vùng “địa linh nhân kiệt”, tiêu biểu truyền thống văn hóa lâu đời, phong phú và đẹp đẽ của xứ Nghệ; quê hương của nhiều anh hùng, hào kiệt, sỹ phu yêu nước nổi tiếng; nhân dân cần cù lao động, kiên cường, quả cảm, sẵn sàng xả thân vì nghĩa lớn; vùng đất có nhiều làng nghề, lễ hội, di tích, danh thắng nức tiếng xa gần. Đặc biệt, Nam Đàn là quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh - lãnh tụ vĩ đại của Đảng và dân tộc, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa kiệt xuất. Đó là niềm tự hào, là “giá trị vĩnh cửu”, một thế mạnh to lớn của Huyện.
Là địa phương nằm trong vùng kinh tế trọng điểm nam Nghệ An - bắc Hà Tĩnh của tỉnh, Nam Đàn có những thuận lợi và có cả khó khăn đan xen trong hành trình phát triển. Nhưng trên tất cả, quyết tâm và tinh thần đoàn kết của Đảng bộ và nhân dân Nam Đàn trong suốt hành trình xây dựng và phát triển đã làm nên những thành quả đáng tự hào trên quê Bác.
Khẩn trương, kịp thời từ những chủ trương, giải pháp
Xuất phát từ thực tế phát triển và đặc biệt là từ thành quả xây dựng Nông thôn mới (NTM) của địa phương: Về đích NTM năm 2018, Nam Đàn là 1 trong 4 huyện của cả nước được Trung ương lựa chọn xây dựng thí điểm mô hình huyện NTM kiểu mẫu. Theo đó, ngày 04/01/2019 Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 17/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án thí điểm “Xây dựng huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An trở thành huyện nông thôn mới kiểu mẫu theo hướng phát triển văn hóa gắn với du lịch, giai đoạn 2018-2025”.
Với mục tiêu đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Nam Đàn đã thành lập Ban chỉ đạo do Bí thư Huyện ủy làm trưởng ban, thành lập 7 tổ chỉ đạo tại các xã, thị trấn, trong đó tập trung cao cho 6 xã làm điểm về xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu gồm: Nam Anh, Nam Nghĩa, Nam Cát, Nam Thanh, Nam Giang và Kim Liên và Thị trấn Nam Đàn xây dựng đô thị văn minh; giao trách nhiệm cho các đồng chí Thường trực Huyện ủy làm trưởng vùng, 7 đồng chí trong Ban Thường vụ Huyện ủy làm trưởng các điểm, thành viên Ban Chấp hành Huyện ủy là thành viên của các tổ. Một tháng có 2 ngày theo lịch của cấp ủy, các đồng chí trong Ban chỉ đạo phải dành thời gian về cơ sở trực tiếp nắm bắt, chỉ đạo xây dựng NTM kiểu mẫu. Ban chỉ đạo 1 tháng họp một lần để nghe báo cáo tiến độ, triển khai các giải pháp xây dựng NTM kiểu mẫu.
Để thực hiện Quyết định số 17 của Thủ tướng Chính phủ một cách hiệu quả, huyện Nam Đàn đã tập trung, bám sát nhiệm vụ, giải pháp; kịp thời phối hợp với các Ban Sở, Ngành cấp tỉnh tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành các chủ trương, chính sách, cơ chế và kế hoạch tổ chức thực hiện (Trong đó có Nghị quyết số 21/2020/NQ-HĐND ngày 13/12/2020 của HĐND Tỉnh quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù hỗ trợ huyện Nam Đàn phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2021-2025...). Phối hợp với Văn phòng điều phối NTM tỉnh, với các Ban, Sở, Ngành của tỉnh đề xuất Văn phòng NTM Trung ương, các Bộ, Ngành Trung ương quan tâm, xem xét một số nhiệm vụ hỗ trợ cho huyện Nam Đàn nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho huyện thực hiện tốt các mục tiêu, nhiệm vụ đã đặt ra. Công tác tuyên truyền, vận động và tổ chức thực hiện Đề án được tập trung triển khai tích cực... Cùng với đó, tư duy, nhận thức, sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền từ huyện đến cơ sở đã có sự đổi mới, chuyển biến tích cực trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ. Đây là những điều kiện rất cơ bản giúp Nam Đàn vượt lên đạt những thành tựu quan trọng...
Nhiều lĩnh vực được đồng thời triển khai, nhưng hoạt động du lịch được coi là một điểm nhấn của sự khởi đầu với việc tuyên truyền, quảng bá được làm bài bản, có chiều sâu hơn như: lắp đặt wifi tại Nhà văn hóa các xóm của xã Kim Liên; đưa Website tên miền: www.dulichnamdan.com.vn vào hoạt động từ cuối tháng 4/2019; Đưa Trung tâm Thông tin du lịch Nam Đàn tại quê nội Bác Hồ vào hoạt động để giới thiệu và trưng bày các sản phẩm, ấn phẩm quảng bá điểm đến Nam Đàn nhằm liên kết tour từ quê nội đi các điểm tham quan khác trên địa bàn; tổ chức tập huấn về văn hóa ứng xử cho các hộ kinh doanh dịch vụ tại Khu Di tích Kim Liên…
Nhờ vậy, Nam Đàn đã đạt được những kết quả bước đầu rất quan trọng, làm tiền đề và động lực để Huyện tiếp tục vươn lên thực hiện thành công mục tiêu lớn đã đề ra.
Kết quả bước đầu quan trọng
Có thể nói, 3 năm qua cũng là thời gian không ít khó khăn đối với Nam Đàn: Thiên tai, dịch bệnh, nhất là đại dịch Covid-19 đã tác động bất lợi đến quá trình lãnh đạo, chỉ đạo và kết quả thực hiện nhiệm vụ xây dựng NTM trên địa bàn huyện. Bên cạnh đó, năm 2019, 2020 cả hệ thống chính trị tập trung cho công tác sáp nhập xóm, xã; chỉ đạo đại hội Đảng các cấp, bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026. Mặt khác, nguồn thu ngân sách của huyện và các xã còn thấp; thu hút đầu tư, huy động nguồn lực xã hội chưa đáp ứng nhu cầu đầu tư phát triển... Nhưng, không khó khăn nào làm suy giảm được quyết tâm của Đảng bộ và nhân toàn huyện trong nhiệm vụ xây dựng NTM kiểu mẫu.
Sau 03 năm thực hiện Quyết định số 17 của Thủ tướng Chính phủ, đến nay huyện Nam Đàn đã đạt được những kết quả quan trọng: Toàn huyện đã huy động 2.059,6 tỷ đồng cho việc xây dựng NTM; trong đó: Ngân sách các cấp chiếm 36,86%; Vốn lồng ghép từ các Chương trình, dự án chiếm 28,4%; Vốn xã hội hoá (doanh nghiệp, các tập đoàn) chiếm 7,28%; Vốn huy động từ cộng đồng dân cư chiếm 27,45%. Bên cạnh đó, nhân dân tự nguyện hiến 30.431 m2 đất, tháo dỡ 10.111 m2 tường rào và đóng góp 50.240 ngày công để thực hiện.
Tỷ lệ đường huyện, đường xã đạt chuẩn là 100%; tỷ lệ đường trục xóm, ngõ xóm đạt chuẩn 98%, tăng 9,4% so với năm 2018; Tỷ lệ đường giao thông nội đồng được cứng hóa đạt chuẩn là 80%, tăng 7% so với năm 2018. 100% xã có hệ thống điện đảm bảo cung cấp điện thường xuyên, an toàn cho sản xuất và dân sinh. Đến nay 100% nhà văn hóa, xóm khối có lễ nghi, khánh tiết đảm bảo phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân; 100% xã, thị trấn có hệ thống Thông tin và Truyền thông đảm bảo đạt chuẩn theo quy định; Có 64/71 trường đạt chuẩn quốc gia, chiếm tỷ lệ 90,1%, tăng 14,5% so với năm 2018; Có 15/19 xã, thị có Y tế xã đạt chuẩn quốc gia (có 4 xã hết hiệu lực công nhận phải thẩm định lại); Tỷ lệ nhà ở đạt chuẩn của Bộ xây dựng đến nay là 98%, tăng 5% so với năm 2018...
Nam Đàn đã xây dựng thành công các mô hình sản xuất liên kết theo chuỗi; Triển khai thực hiện Đề án OCOP có hiệu quả, sau 03 năm thực hiện, đến nay toàn huyện có 47 sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP, trong đó có 9 sản phẩm 4 sao, 38 sản phẩm 3 sao. Năm 2021, thu nhập bình quân đầu người đạt 57 triệu đồng (tăng 14 triệu đồng so với năm 2018); Tỷ lệ hộ nghèo còn 1,09% (giảm 1,96% so với năm 2018)...
Huyện hoàn thành Quy hoạch xây dựng vùng huyện Nam Đàn đến năm 2035 đã được UBND tỉnh phê duyệt; Phối hợp với Công ty cổ phần Tư vấn Thiết kế Deso Asia (đơn vị được Công ty Cổ phần Tập đoàn T&T tài trợ) hoàn thành khảo sát, lập quy hoạch bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại xã Kim Liên, hiện đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và đã tổ chức công bố quy hoạch theo quy định. Tập trung chỉ đạo điều chỉnh quy hoạch NTM các xã để phù hợp với quy hoạch vùng huyện đến 2035. Hoàn thành phê duyệt, công bố quy hoạch 7 khu dân cư kiểu mẫu, quy hoạch và xây dựng 7 nhà văn hóa xóm mẫu. Xây dựng hoàn thành quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2021-2030, quy hoạch chung điều chỉnh mở rộng Thị trấn đến năm 2035…
Cho đến nay, sau 03 năm thực hiện, đối với 5 tiêu chí, 42 nội dung NTM kiểu mẫu về “Văn hoá gắn với du lịch”, huyện Nam Đàn có 32/42 nội dung đã đạt chuẩn; Còn 10 nội dung đang tiếp tục phấn đấu để hoàn thành. Có 01 xã được công nhận xã NTM kiểu mẫu (Kim Liên), có 04 xã được công nhận xã NTM nâng cao (Nam Nghĩa, Nam Anh, Nam Cát, Nam Giang).
Một nửa chặng đường đã đi qua trong giai đoạn 2018-2025. Những thành quả đạt được cho chúng ta niềm tin vào sự bứt phá trong giai đoạn tới để Nam Đàn thực sự trở thành huyện nông thôn mới kiểu mẫu theo hướng phát triển văn hóa gắn với du lịch.