Cách đây 60 năm về trước, ngày 18/5/1963, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến tham dự, nói chuyện và giao nhiệm vụ cho đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ (KH&CN) Việt Nam tại Đại hội đại biểu lần thứ nhất của Hội Phổ biến Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam; và cũng cách đây 40 năm, ngày 26/3/1983, Liên hiệp Hội Việt Nam, tổ chức tập hợp, đoàn kết và phát huy sức sáng tạo của đội ngũ trí thức KH&CN đã được thành lập với chủ tịch đầu tiên là GS.VS. Thiếu tướng, AHLĐ Trần Đại Nghĩa.
Trong suốt chặng đường xây dựng và phát triển, dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước, Liên hiệp Hội Việt Nam đã trở thành tổ chức chính trị - xã hội rộng lớn của đội ngũ trí thức KH&CN Việt Nam, đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần đáng kể vào sự nghiệp phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Tính đến nay, Liên hiệp Hội Việt Nam có 156 hội thành viên gồm: 63 Liên hiệp hội địa phương và 93 Hội ngành toàn quốc. Liên hiệp hội các tỉnh, thành phố tiếp tục được củng cố, kiện toàn; quy mô và cơ cấu tổ chức của các Hội ngành toàn quốc không ngừng được mở rộng.
Hệ thống tổ chức KH&CN trực thuộc Đoàn Chủ tịch cũng tăng lên mạnh mẽ với gần 600 đơn vị. Liên hiệp Hội Việt Nam có 3 đơn vị trực thuộc là: Nhà xuất bản Tri thức; Quỹ hỗ trợ Sáng tạo kỹ thuật Việt Nam - Vifotec; Báo Tri thức và Cuộc sống. Toàn hệ thống đã thu hút được trên 3,7 triệu hội viên, trong đó, có khoảng 2,2 triệu trí thức.
Các hoạt động của Liên hiệp Hội Việt Nam trải dài trên các lĩnh vực như: phổ biến kiến thức, nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế, tôn vinh trí thức, tổ chức các giải thưởng sáng tạo khoa học và kỹ thuật, tư vấn, phản biện và giám định xã hội…
Đơn cử như hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội: Từ khi thành lập đến nay, Liên hiệp Hội Việt Nam tập hợp được đông đảo chuyên gia, trí thức ở nhiều ngành, lĩnh vực khác nhau và đã thực hiện hàng nghìn nhiệm vụ tư vấn, phản biện, góp ý khách quan, thẳng thắn và kịp thời nhiều vấn đề quan trọng liên quan đến chủ trương, chính sách, các dự thảo văn kiện quan trọng của Đảng và Nhà nước, nhiều dự án đầu tư trọng điểm có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế - xã hội.
Các nhiệm vụ tập trung vào góp ý các dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội Đảng các cấp, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, KH&CN, giáo dục và đào tạo, bảo vệ môi trường, y tế; các dự thảo luật quan trọng; các dự án đầu tư trọng điểm; các vấn đề nóng cần sự vào cuộc của trí thức KH&CN từ trung ương đến địa phương.
Nổi bật có thể kể đến như góp ý Báo cáo chính trị trình các Đại hội của Đảng; góp ý dự thảo Hiến pháp năm 2013; Dự án Bauxit Tây Nguyên, góp ý xây dựng sân bay Long Thành, Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, Dự án mỏ sắt Thạch Khê, Hà Tĩnh, Góp ý Quy hoạch mạng lưới đường sắt, đường bộ và cảng hàng không, sân bay thời kỳ 2021-2030 và tầm nhìn đến năm 2050...
Có thể nói, hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp Hội ở Trung ương, địa phương và các hội ngành thành viên đã đóng góp tích cực vào việc xây dựng đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật. Đồng thời góp phần thực hiện có hiệu quả các dự án phát triển kinh tế - xã hội. Hoạt động này đã và đang trở thành một kênh thông tin đáng tin cậy giúp Đảng và Nhà nước khi xem xét quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.
Cả một chặng đường 40 năm xây dựng và phát triển, cùng với chiều dài lịch sử của đất nước, đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam đã có nhiều cống hiến trong các hoạt động phát huy sức mạnh của liên minh công - nông - trí, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Lễ kỷ niệm 40 năm ngày thành lập Liên hiệp Hội Việt Nam (26/3/1983 -26/3/2023) sẽ được Liên hiệp Hội Việt Nam long trọng tổ chức vào 8h30 ngày 24/3/2023, tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế, 11 Lê Hồng Phong, Ba Đình, Hà Nội, với sự tham dự của khoảng 500 đại biểu gồm các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, đại diện lãnh đạo các cơ quan của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các Ban, bộ, ngành, cơ quan Trung ương, Lãnh đạo các tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc Trung ương, các Viện nghiên cứu, trường đại học, tập đoàn doanh nghiệp KH&CN, đại diện lãnh đạo 93 Hội ngành toàn quốc và 63 Liên hiệp hội tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thuộc hệ thống Liên hiệp Hội Việt Nam và các cơ quan, đơn vị có liên quan.
Tại chương trình, Liên hiệp Hội Việt Nam sẽ trao thưởng, tặng bằng khen cho 52 tập thể và 68 cá nhân có đóng góp xuất sắc, bao gồm: Huân chương lao động hạng Nhất cho 1 tập thể và 1 cá nhân; Huân chương lao động hạng Nhì cho 1 cá nhân; Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho 3 tập thể và 4 cá nhân…
Đặc biệt, chương trình sẽ có lễ tri ân các đồng chí nguyên là lãnh đạo Liên hiệp Hội Việt Nam qua các thời kỳ, kể đến như cố GS.VS. Thiếu tướng, AHLĐ Trần Đại Nghĩa - vị Chủ tịch đầu tiên và là một trong những người đặt nền móng cho sự phát triển của Liên hiệp Hội Việt Nam; GS.TS.NGND Hà Học Trạc – nguyên Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam nhiệm kỳ II, III; cố GS.VS Vũ Tuyên Hoàng nguyên Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam nhiệm kỳ IV, V…
Lễ kỷ niệm 60 năm Bác Hồ gặp mặt trí thức và 40 năm ngày thành lập Liên hiệp Hội Việt Nam có ý nghĩa rất lớn của đội ngũ trí thức trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước; thể hiện sự quan tâm, coi trọng, ghi nhận của Đảng, Nhà nước đối với trí thức khoa học và công nghệ có nhiều đóng góp trong sự nghiệp phát triển đất nước; đồng thời góp phần nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành và toàn xã hội về vị trí, vai trò của đội ngũ trí thức và của Liên hiệp Hội Việt Nam.
