Ngày 12 tháng 8 năm 1991 kỳ họp thứ 9 của Quốc hội khóa VIII ra Nghị quyết chia tách Hoàng Liên Sơn thành hai tỉnh Lào Cai, Yên Bái.
Lào Cai ngày đầu mới tách tỉnh ( Ảnh tư liệu)
Sáng ngày 01 tháng 10 năm 1991, sau nhạc hiệu Lào Cai do nhạc sỹ Ngọc Quang sáng tác là bài mở đầu chương trình phát thanh công bố với toàn thể nhân dân các dân tộc Lào Cai về việc tỉnh Lào Cai mới bắt đầu đi vào hoạt động.
Đầu năm 1992 Quốc hội phê chuẩn địa giới thị xã Lào Cai cũ thành thị xã tỉnh lỵ Lào Cai mới.
Đó là ba dấu mốc quan trọng của những ngày đầu tái lập tỉnh.
Mới đó mà đã ba mươi năm. Ba mươi năm với hơn mười nghìn ngày đoàn kết chung tay phấn đấu không mệt mỏi của toàn thể cán bộ, nhân dân các dân tộc tỉnh Lào Cai, từ một tỉnh hoang tàn sau chiến tranh, hậu chiến tranh Lào Cai đã từng ngày đổi thay với những bước chuyển mình, bứt phá mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực. Ngày chia tách, tỉnh chỉ có 160 triệu đồng trong tài khoản và đang nợ 3 tháng lương của giáo viên toàn tỉnh, đời sống nhân dân đói khổ, hạ tầng cơ sở hoặc bị chiến tranh tàn phá, hoặc xuống cấp nặng nề, nay mỗi năm Lào Cai đã lột xác trở thành một tỉnh phát triển hàng đầu đầu trong Khu vực, đời sống của nhân dân từ đô thị tới nông thôn có những bước tiến bộ rõ rệt, thu ngân sách mỗi năm khoảng 12 nghìn tỷ, như vậy chưa tính trượt giá thì 30 năm qua số thu ngân sách của Lào Cai tăng 600 lần. Đặc biệt thành phố Lào Cai từ trong hoang tàn đổ nát đã vươn mình đứng dậy, đã đạt được những thành tựu quan trọng trên tất cả các lĩnh vực văn hóa – xã hội – an ninh quốc phòng. Khu đô thị mới khang trang, bề thế, dáng dấp của một đô thị văn minh hiện đại và hoạt động hiệu quả. Khu cửa khẩu khang trang hiện đại, nhộn nhịp hàng hoá thông thương, tấp nập đón du khách bốn phương, giữ vai trò động lực đối với sự phát triển kinh tế của tỉnh và thành phố. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế các tiềm năng tài nguyên đã được đánh thức đi vào chế biến tinh làm giàu cho đất nước. Các Khu công nghiệp đã và đang hoạt động có hiệu quả. Toàn tỉnh luôn phát huy tinh thần đoàn kết, cần cù, sáng tạo, tập trung khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh, huy động mọi nguồn lực cho đầu tư phát triển kinh tế - xã hội, thể hiện tốt vai trò đầu cầu trong tuyến hành lang kinh tế Vân Nam (Trung Quốc) - Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng.
Sau 30 năm Lào Cai trở thành tỉnh phát triển của cả nước.
Để đạt được những thành tựu trên có thể nói Lào Cai đã vươn mình bật dậy và phát triển bền vững từ ba yếu tố: Thiên thời – Địa lợi – Nhân hòa.
Đó là một tỉnh có 203,5 km đường biên giới với tỉnh Vân Nam - Trung Quốc, ngay từ thời nhà Lý, nhà Trần, nhà Lê, triều Tây Sơn, nhà Nguyễn, thời kỳ đô hộ của Thực dân Pháp đến công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc hiện nay, không thời nào không coi trọng vùng cửa ngõ phía Tây Bắc là Lào Cai và Lào Cai luôn xứng đáng là phên dậu của đất nước, đồng thời xứng đáng là vị trí đầu cầu nối liền tuyến giao thương huyết mạch từ vùng Tây Nam Trung Quốc đến đồng bằng Bắc bộ Việt Nam, hoạt động giao lưu, tiếp xúc văn hóa diễn ra thường xuyên, liên tục nên người dân Lào Cai luôn đề cao ý thức quốc gia, niềm tự hào tự tôn dân tộc, đề cao bản sắc văn hóa Việt Nam.
Đó là đặc điểm đa dạng về cảnh quan môi trường tự nhiên, địa hình chia cắt mạnh đã tạo cho Lào Cai nhiều cảnh quan môi trường đặc biệt như: Cảnh quan thung lũng sông suối, cảnh quan đồi núi thấp, cảnh quan cao nguyên, bình nguyên, cảnh quan đồi núi cao… từ đó hình thành nhiều tiểu vùng khí hậu, tiểu vùng văn hóa khác nhau, đặc biệt Lào Cai có nhiều tài nguyên khoáng sản với trữ lượng lớn, từ lâu đã góp phần làm giầu cho tỉnh, cho đất nước.
Đó là Lào Cai có đặc điểm nổi bật là một tỉnh đa dân tộc với 25 ngành nhóm dân tộc khác nhau, mỗi một dân tộc lại có bản sắc văn hóa riêng, mặc dù có tộc danh khác nhau, quê quán khác nhau nhưng các dân tộc Lào Cai không xảy ra xung đột về dân tộc, tôn giáo. Các đặc điểm trên vừa tạo cho Lào Cai là tỉnh giàu bản sắc văn hóa, vừa là nơi thuận lợi cho giao lưu, hội tụ văn hoá.
Có thể nói thành tựu của Lào Cai đạt được trong những năm vừa qua xuất phát từ ý thức tự tôn dân tộc, nền tảng tự lập, tự cường, hết lòng, hết sức đóng góp cho công cuộc đổi mới của Đảng, đất nước và của tỉnh. Trong thời gian tới, Lào Cai sẽ quyết tâm phấn đấu tiếp tục giữ vững biên giới Quốc gia, giữ gìn bình yên cuộc sống cho nhân dân, phát triển kinh tế toàn diện và bền vững, đưa Lào Cai trở thành tỉnh phát triển của cả nước.
Để đạt được mục tiêu lớn lao này cán bộ, nhân dân các dân tộc trong trong tỉnh hãy phát huy truyền thống anh hùng bất khuất của các thế hệ cha anh đi trước, phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Lào Cai, tiếp nối truyền thống tự lực tự cường, tăng cường hợp tác để tiếp tục vững bước tiến lên, vững vàng vượt qua mọi thử thách và quyết tâm xây dựng mảnh đất nơi địa đầu biên cương của Tổ quốc./.
